علایم بیماری هپاتیت در کودکان، نحوه پیشگیری

هپاتیت عبارت است از التهاب کبد که در کودکان، اغلب به علت ابتلاء به یکی از انواع ویروس‌ها عارض می‌شود. در بعضی از بچه‌ها هیچ علامتی ندارد، ولی در عده‌ای دیگر با تب، یرقان ( زردی )، کاهش اشتها، تهوع و استفراغ همراه است. حداقل شش نوع هپاتیت دیده می‌شود که هر یک را براساس نوع ویروس ایجادکننده آن طبقه بندی کرده‌اند که عبارتند از:

هپاتیت A که آن را هپاتیت عفونی یا یرقان عالم گیر نیز می‌نامند واکسیناسیون علیه آن در دو نوبت؛ یک سالگی و نوبت دوم شش تا دوزاده ماه بعد توصیه می‌شود.

هپاتیت B که به آن هپاتیت سرمی یا یرقان ناشی از تزریق خون هم گفته می‌شود. واکسیناسیون علیه آن در مورد تمام شیرخواران، هنگام تولد توصیه می‌شود.

هپاتیت C که علت مهم ابتلاء به هپاتیت مزمن به شمار می‌رود. در هر حال حاضر واکسن ضد آن ساخته نشده است.

پیشگیری
شستشوی دست‌ها قبل از خوردن غذا و بعد از برگشت از توالت یکی از مهم‌ ترین اقدامات پیشگیری کننده از هپاتیت است. به کودکان در همان سنین بسیار پایین باید آموخت که دست‌هایشان را در چنین شرایطی شستشو دهند. اگر کودک‌تان در یک مرکز مراقبت قرار دارد، باید اطمینان حاصل کنید که کارکنان این مرکز بعد از تعویض پوشک بچه‌ها و نیز قبل از دادن غذا به آنها دست‌هایشان را شستشو می‌کنند.

هپاتیت A از طریق صحبت، دست دادن و بازی با یک کودک مبتلا و در مراکز تجمع کودکان منتقل نمی‌شود ولی وقتی می‌تواند به فرد دیگری سرایت کند که تماس مستقیمی با غذا یا آب آلوده به مدفوع فرد مبتلا ایجاد شود. این ویروس از راه بوسیدن، به دهان بردن اسباب‌بازی‌های مشترک و استفاده از ظروف غذاخوری به دیگری منتقل می‌شود، ولی برای ابتلاء به هپاتیت B، باید تماس مستقیم با خون یا مایعات بدن شخص مبتلا ایجاد شود.

اگر مشکوک به آن هستید که کودک‌تان با یک شخص مبتلا به هپاتیت در تماس بوده است، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید تا اقدام لازم انجام شود. اگر احتمال عفونت در کار باشد، بسته به اینکه با کدام ویروس هپاتیتی درگیر شده باشد، پزشک اقدام به تزریق گاماگلوبولین یا واکسن خواهد کرد.

قبل از اینکه با کودک خود به سفر خارج از کشور بروید، با پزشک خود مشورت کنید تا خطر تماس با هپاتیت را در کشورهایی که قصد سفر به آنجا را دارید تعیین کند. در بعضی شرایط معین، تزریق گاماگلوبولین یا واکسن هپاتیت A ممکن است ضرورت داشته باشد. امروزه توصیه می‌شود همه نوزادان، شیرخواران و بزرگسالان بر ضد هپاتیت B واکسینه شوند.

درمـان
در غالب موارد، برای هپاتیت درمان اختصاصی وجود ندارد. مانند غالب عفونت‌های ویروسی، بدن با مکانیزم ( سازوکار ) دفاعی خود، معمولاً بر عامل بیماری غلبه می‌کند. اگر چه نیازی به آن نیست که در مورد فعالیت و رژیم غذایی کودک‌تان بسیار سخت‌گیری کنید بلکه باید آن را برحسب اشتهای او و انرژی مورد نیازش تنظیم کنید. از مصرف آسپیرین و استامینوفن خودداری کنید، زیرا به علت آسیب و عمل ناکافی کبد، امکان مسمومیت با این دو دارو وجود دارد. همچنین کودکانی که به علت یک بیماری درازمدت، تحت درمان با داروهایی خاص هستند، باید برای تنظیم مجدد مقدار داروهایی که مصرف می‌کنند، به پزشک خود مراجعه کنند، زیرا کبد آنها در شرایط جدید قادر به تحمل مقادیر داروهای مصرفی قبل نیست. برای درمان هپاتیت B و C انواع اندکی دارو در دسترس است که بسیاری از آنها برای مصرف در کودکان هنوز مورد تأیید قرار نگرفته‌اند. به هر حال اگر هپاتیت کودک‌تان به صورت مزمن در آید، متخصص کودکان، شما را به متخصص دیگری معرفی خواهد کرد تا به وسیله او تحت نظر و در صورت لزوم مورد درمان دارویی قرار گیرد.

بسیاری از بچه‌های مبتلا به هپاتیت، به بستری شدن در بیمارستان نیاز ندارند، اگر از دست دادن اشتها یا استفراغ بیمار را با خطر بروز کم‌آبی بدن مواجه کند، پزشک، لزوم بستری شدن او را توصیه خواهد کرد. در صورت بروز سستی،‌بی توجهی به تحریکات و هذیان که نشانه وخیم‌تر شدن بیماری است. باید او را در بیمارستان بستری کرد.

بسیاری از بچه‌های مبتلا به هپاتیت ممکن است به نوع مزمن هپاتیت دچار شوند. بعضی از بچه‌ها، پس از بهبود به سیروز کبدی گرفتار می‌شوند ( کبدی که پس از آسیب بهبود می‌یابد، به جای قسمت‌هایی از بافت فعال کبدی، نسج مرده فیبروز جای آنها را می‌گیرد ). هپاتیت ممکن است به ندرت منجر به مرگ شود، هپاتیت A به حالت مزمن تبدیل نمی‌شود ولی در مقایسه، ده درصد کودکان مبتلا به هپاتیت B به حاملین مزمن ویروس تبدیل می‌شوند. درصد بالایی از کودکانی که از والدین مبتلا به هپاتیت B حاد یا مزمن متولد می‌شوند، اگر به طور صحیح با واکسن هپاتیت B مورد تزریق قرار نگیرند، به ناقلین مزمن این ویروس تبدیل می‌شوند. مانند ناقلین مزمن هپاتیت B، آنها نیز در سال‌های بعد، در معرض خطر ابتلاء به سرطان کبد خواهند بود.

در حال حاضر واکسن پیشگیری کننده از هپاتیت A در آمریکا موجود است. این واکسن ابتدا در سال ۱۹۹۵ موفق به اخذ پروانه شد و تزریق آن برای مسافرین بین‌المللی خاص، کارکنان مراکز پرخطر و تمام کودکانی که در شهرهایی زندگی می‌کنند که در آنها هپاتیت A شایع است، توصیه می‌شود.