نحوه برخورد با ترس کودکان، روش موثر چیست؟

راه ھایی برای مقابله با ترس ھای فرزندان

چیزھای زیادی در دنیا وجود دارد که بچه ھا را می ترساند؛ چیزھایی که احتمالا خود ما را ھم در کودکی حسابی ترسانده، اما با گذشت زمان فراموش شان کرده ایم. شاید برای ھمین است که گاھی ممکن است ترس ھای فرزندمان را درک نکنیم و ندانیم در برابرشان چه واکنشی باید نشان بدھیم. تعدادی از رایجترین ترسھای کودکان و راھکارھایی برای مواجھه با آنھا را بررسی می کنیم.

ترس از تاریکی

- احساس کودکتان را به رسمیت بشناسید: «می دانم که دوست نداری در تاریکی تنھا باشی. شاید چون نمی توانی چیزی را در اتاقت ببینی، ناراحتی». اگر خودتان قبلا از تاریکی می ترسیدید، برای فرزندتان توضیح بدھید که چطور به مرور، ترستان کمتر شد. بگذارید فرزندتان ببیند وقتی چراغ ھا خاموش است، اتاق ھمان اتاق است؛ ابتدا وقتی ھمه چراغ ھا روشن است در اتاق راه بروید و به اشیا نگاه کنید؛ بعد به تدریج نور را کم کنید و در نھایت با نورِ ضعیف چراغ قوه این کار را انجام بدھید. سایه ھای شبح مانند را در تاریکی انتخاب کنید، بعد ھمان نقطه را با چراغ قوه روشن کنید تا فرزندتان بداند شیء ناشناسی که سایه ترسناک ایجاد کرده، چیست.

- حواستان باشد دربرابر ترس کودک از تاریکی واکنش شدیدی نشان ندھید. اگر مدام زیر تخت و توی کمدھا را بررسی کنید تا مطمئن شوید که ھیچ چیز ترسناکی وجود ندارد، فرزندتان با خود فکر میکند که اگر واقعا مشکلی وجود ندارد، این ھمه بررسی برای چیست.

- بچه ھا نمی توانند بین واقعیت و خیال مرزی قطعی قائل شوند؛ بنابراین به فرزندتان اجازه ندھید فیلم ترسناک ببیند و کتاب داستان ترسناک ھم برایش نخوانید. البته بھتر است موضوعات مختلف را از دید فرزندتان بسنجید؛ چون آنچه بچه ھا را می ترساند ممکن است از نظر شما اصلا ترسناک نباشد.

ترس از چیزھای واقعی

- بچه ھا ممکن است از ارتفاع، حیوانات، آب و چیزھای واقعی دیگری بترسند. فرزندتان را مجبور نکنید با موضوع ترسش به طور مستقیم رو به رو شود، بلکه اجازه بدھید برای غلبه بر ترسش ھر بار گام ھای کوچک بردارد. یعنی اگر از آب می ترسد، با قدم زدن کنار آب شروع کنید، با دست زدن به آب و راه رفتن در آب ادامه بدھید. صبور باشید و موفقیت در ھر مرحله را تشویق کنید.

- کتاب ھایی برای فرزندتان بخوانید که درباره موضوع ترسش، اطلاعاتی در اختیار او قرار بدھد. مثلا اگر فرزندتان از عنکبوت میترسد بھتر است با انواع عنکبوت ھا آشنا شود و بداند که تعداد بسیار کمی از عنکبوت ھا برای انسانھا خطر دارند.

- بین ھمدلی و مراقبت بیش از حد، مرزی مشخص وجود دارد. برای محافظت از فرزندتان دربرابر چیزی که واقعا خطر ندارد، با عجله و اضطراب به سراغش نروید. واکنشتان کنترل شده و با آرامش باشد تا ترستان به او منتقل نشود و بتواند به شما اعتماد کند.

ترس از بلایای طبیعی

- بلایای طبیعی مثل سیل و زلزله، میتواند ذھن بچه ھا را تا مدت ھا درگیر کند. با فرزندتان درباره ترسش صحبت کنید، البته مشخص است که گفتن جمله «ھیچ وقت چنین اتفاقی برای ما نمیافتد»، کمکی به ترس او نمیکند. اگر ترس فرزندتان بی مورد است؛ مثلا از سیل می ترسد درحالیکه امکان وقوع سیل در محل زندگی شما وجود ندارد، این مسئله را به زبان ساده برایش توضیح بدھید. اگر ھم فرزندتان از اتفاقی محتمل میترسد؛ چیزی مثل زلزله، برایش توضیح بدھید که با اقدامات و امکاناتی که دراختیار دارید، میتوانید شرایط اضطراری را کنترل کنید. (اگر فرزندتان بلای طبیعی را تجربه کرده و با گذشت زمانی طولانی نتوانسته آن اتفاق را بپذیرد، از یک مشاور کمک بگیرید. اما اگر تحت تأثیر شنیده ھا و دیده ھا از بلایای طبیعی میترسد، میتوانید یک برنامه آموزشی ایمنی خانوادگی ترتیب بدھید تا ھم نحوه مراقبت از خودش را یاد بگیرد، ھم مطمئن شود که ھمه اعضای خانواده میدانند در شرایط اضطراری چه کار باید بکنند.)

بعضی نکات مھم درباره ترسھای کودکان

- گاھی والدین ترس ھای خودشان را به فرزندانشان منتقل میکنند. قطعا لازم است که فرزندتان خطر را تشخیص بدھد و حس ترس را تجربه کند، اما دلیلی ندارد ترس ھای غیرمنطقی شما را به ارث ببرد.

- کوچک پنداشتن ترس ھای کودک و شوخی کردن با ترس ھای او، ھیچ کمکی به او نمی کند؛ بلکه تنھا باعث میشود او به دلیل ترس ھایش احساس حقارت و حماقت کند و البته دیگر درباره آنھا با شما صحبت نکند.

- اگر ترسھای فرزندتان خیلی شدید یا طولانی مدت است، مراجعه به روانشناس را در اولویت قرار بدھید.

- از ترس ھای فرزندتان برای تربیت و کنترل او استفاده نکنید.