درمان سرطان در کودکان، تقلا بین مرگ و زندگی

کودکان به تنهایی نمی توانند با سرطان مبارزه کنند … فکر کردن به این مسأله که یک کودک مبتلا به سرطان باشد بسیار ناخوشایند و دل آزار است. اما تا زمانی که سرطان حیات و زندگی را تهدید می کند تیتر اول بسیاری از خبرهای پزشکی خواهد بود. در دنیای امروز که سونامی سرطان بسیاری از افراد را به خود مبتلا کرده ، فراگیری اطلاعاتی هرچند مختصر در مورد سرطان امر بسیار مهمی است. از تفاوت های سرطان کودکان با بزرگسالان ، روش های درمانی و حمایت های ملی و مردمی.

طی دهه های اخیر پیشرفت های درمانی سبب شده است که بهبودی کودکان مبتلا به سرطان ۸۰ درصد افزایش پیدا کند و آن ها را به حیات بازگرداند. بیشتر انواع سرطان ها در حال حاضر درمان یا کنترل می شوند و این امکان را به کودکان می دهند که زندگی بهتری داشته باشند.

شایع ترین نوع سرطان در کودکان سرطان خون ( leukemia ) می باشد

منشأ رخداد این نوع از سرطان مغز استخوان است. قسمت اسفنجی مغز استخوان که سلول های خونی در آن جا ساخته می شوند. گونه ای دیگر از سرطان که در میان کودکان شایع است لنفوما ( lymphoma ) می باشد که محل رخداد آن غدد لنفاوی بدن است. نوع سوم شایع ترین انواع سرطان در کودکان رشد تومورها و غدد سرطانی در بافت ها و اندام های مختلف بدن مثل مغز ، کلیه ، ماهیچه ها و … است.

دلایل رخداد سرطان در کودکان هنوز ناشناخته باقی مانده است. سرطان در کودکان می تواند به صورت ناگهانی و بدون هیچ گونه علائم و نشانۀ قبلی شروع شود و ممکن است با یک تست سادۀ آزمایشگاهی به صورت ناگهانی و غیرمنتظره به وجود سرطان در کودکان پی بریم.

به محض این که متوجه علائم غیر عادی هم چون رشد غیر طبیعی ، متسع شدن اعضای بدن و یا وجود خون در ادرار کودک شدید ، به پزشک وی مراجعه کنید. اگر پزشک مشکوک به وجود سرطان در فرزند شما شود ، آزمایش هایی را برای تشخیص نوع سرطان برای فرزند شما تجویز خواهد کرد. این آزمایش ها نوع سرطان ، بافت آلوده و هم چنین طریقۀ گسترش و انتشار سرطان را مشخص می کنند.

سرطان در کودکان می تواند متفاوت از سرطان در بزرگسالان باشد. زمانی که کودک خود را برای ابتلا یا عدم ابتلا به سرطان چک می کنید ، ابتدا باید معلوماتی در رابطه با چگونگی تأثیر سرطان بر کودکان داشته باشید. به نوعی می توانیم بگوییم سرطان با کودکان مهربان تر از بزرگسالان رفتار می کند. برای مثال تومورهای سرطانی که در بافت ها و اندام های کودکان رشد می کنند ، راحت تر از انواع همین تومورها در بزرگسالان درمان می شوند. سلول های سرطانی در کودکان با سرعت زیادی رشد کرده و تقسیم می شوند. بنابراین انواع درمان و معالجات موجود می توانند ، در توقف این رشد پرسرعت مؤثر باشند.

کودکانی که مبتلا به سرطان خون هستند ، یا تومورهای سرطانی در بافت ها یا اندام های خود دارند ، پس از معالجه و درمان نتایج خوبی برای بهبودی خود به دست می آورند. پزشک برای هر کودک مبتلا به سرطان یک دورۀ درمانی منحصر به همان کودک را در نظر می گیرد. کودکان به طور معمول یک یا چند مورد از انواع روش های معالجاتی زیر را در برنامۀ درمانی خود دارند : شیمی درمانی ، رادیوتراپی ، عمل جراحی - برای غدد سرطانی - ایمونوتراپی یا پیوند مغز استخوان. در جریان این معالجات عوارض جانبی ناگوار و ناخوشایندی مثل ریزش تمام موهای سر و ابروها ، اسهال و استفراغ به وجود می آیند که معمول هستند و جایی برای نگرانی ندارند و باید بدانید که پس از اتمام دورۀ درمان برطرف می شوند.

درمان سرطان در کودکان

در بین روش های درمانی مذکور ، در حال حاضر شیمی درمانی گسترش زیادی پیدا کرده است. در سال های دور برای درمان سرطان در کودکان از رادیوتراپی استفاده می شد که سلامتی کودکان و زندگی آتی آن ها را تحت تأثیر قرار می داد. اما امروزه با پیشرفت های چشمگیر در عرصۀ شیمی درمانی از رادیوتراپی استفادۀ چندانی نمی شود. در هر حال بهترین روش درمانی جایگزین برای کودکان ، شیمی درمانی است. چون عوارض جانبی که بر حافظه و قابلیت یادگیری آن ها گذاشته می شود ، در این روش بسیار کم تر از روش های دیگر است.

پیشرفت های به دست آمده در امر معالجۀ سرطان ، بعضی اوقات از تحقیق و مطالعه بر روی افرادی که مبتلا به سرطان بوده اند و در کلینیک های تحقیقاتی به دست آمده است. برخی از کودکان نیز ممکن است پس از تشخیص ابتلا به سرطان ، در این گونه کلینیک ها بستری شوند.

برای انواع سرطان هایی که به راحتی درمان می شوند ، آزمایشات و مطالعات متعدد توانسته اند عوارض این معالجات را کاهش دهند تا بیمار از سرطان جان سالم به در ببرد. مطالعات دیگری در حال انجام شدن هستند که میزان تأثیرگذاری و ایمنی معالجات مختلف را بررسی می کنند.

یکی از این مطالعات ژنومیکس است که تاکنون تصویر بسیار خوبی از سلول های سرطانی را به دانشمندان نمایانده است. این که این سلول ها چگونه رشده کرده ، منتشر می شوند و به سراسر بدن مهاجرت می کنند همگی مواردی بودند که در این مطالعات مشخص شده اند. مطالعات سرطان در سطح مولکولی می تواند منجر به کشف راه های درمانی جدید شود. برای مثال به جای این که یک روش درمانی برای درمان سرطان مغز وجود داشته باشد با مطالعات در سطح مولکولی می توان به چندین روش درمانی دست پیدا کرد. مثلاً در یکی از مطالعات مؤسسه ملی بهداشت آمریکا یک روش درمانی از نوع ایمونوتراپی گسترش یافت که توانست در بهبود وضعیت کودکانی که مبتلا به سرطان نوروبلاستوما ( neuroblastoma ) بودند ، مؤثر واقع شود. نوروبلاستوما مسئول مرگ و میر ۱۲ درصد از کودکان مبتلا به سرطان در سنین پایین تر از ۱۵ سال است.

این روش درمانی جدید بر پایۀ نوعی آنتی بادی - یکی از مولکول های سیستم ایمنی - است که در سطح سلول های نوروبلاستوما قرار دارد. این آنتی بادی سبب تشخیص دادن سلول های سرطانی از نوع نوروبلاستوما توسط سیستم ایمنی می شود و در واقع به سیستم ایمنی بدن علامت می دهد تا سیستم ایمنی وارد عمل شده و سلول های سرطانی را از بین ببرد.

زمانی که یک کودک مبتلا به سرطان تحت درمان قرار می گیرد ، ممکن است پس از گذراندن یک دوره شیمی درمانی یا رادیوتراپی نیاز به استراحت فراوان داشته باشد. باید بدانیم این کودکان نیازهای یکسانی همانند همۀ کودکان و نوجوانان دارند و نباید این نیازها نادیده گرفته شوند.

کودک خود را تشویق کنید تا همواره با دوستان خود در ارتباط باشد. ارتباط داشتن با دوستان امر بسیار ساده ای است بخصوص اگر فرزند شما به مدرسه می رود. ارتباط داشتن معلم ها و مربیان بهداشت مدرسه با کودکی که مبتلا به سرطان است موجب می شود تا کودک در مورد بیماری خود و مراقبت های لازم اطلاعاتی را از اولیای مدرسه دریافت کند و تغییرات لازم در رفتار و عملکرد خویش را عملی سازد.

کودکان مبتلا به سرطان ،اغلب نگران طرز برخورد هم کلاسی های خود هستند. بخصوص وقتی که پس از پشت سر گذاشتن دورۀ درمانی موهای خود را از دست می دهند. به کودک خود این فرصت را بدهید تا بتواند بفهمد که کودکان زیادی وجود دارند که از بیماری های سخت و صعب العلاج رنج می برند. بیشتر کودکان می توانند دوستی را که مبتلا به سرطان باشد در کنار خود بپذیرند اما ممکن است سؤال های زیادی برای پرسیدن از او داشته باشند. به فرزند خود در رابطه با بیماری اش طوری اطلاعات بدهید که آمادگی پاسخ دادن به سؤالات دوستان خود را داشته باشد. در مورد روش های درمانی و دشواری معالجات پیش رو با فرزند مبتلا به سرطان خود صحبت کنید و با او راحت باشید. صحبت کردن و توضیح دادن در مورد بیماری می تواند استرس ، ترس و ناراحتی را از فرزند شما دور کند.

اگر شما فرزندی دارید که مبتلا به سرطان است ، حتماً نیاز به حمایت دارید. در ایران سازمان های خیریه مانند محک و بهنام دهش پور و … وجود دارند که می توانند شما را یاری دهند. از طرفی اگر فرزند سرطانی ندارید ، خانواده هایی را که دارای این گونه فرزندان هستند ، درک کنید و بدانید حمایت روحی و روانی شما مهم تر از هرگونه پشتیبانی دیگر می باشد.