پرورش خلاقیت در کودکان، کار با چوب

برنامۀ هنری دوران کودکی جزئی از برنامۀ آموزشی است که در آن کودکان فرصت کار با انواع مواد و روش‌ها برای ساختن فراورده‌های اصلی را دارند. این برنامه شرایطی را فراهم می‌آورد که در آن کودکان افکار، عقاید، احساسات، اعمال، قابلیت‌ها و خلاقیت‌هایشان را با همدیگر مبادله می‌کنند.
یکی از برنامه‌های هنری در دوران کودکی کار با چوب است که کودکان از این کار لذت بسیار می‌برند. آنان از اره کردن چوب و استفاده از چکش و کوبیدن میخ به‌چوب احساس لذت و رضایت می‌کنند.
کودکانی که از صدای مکرر و یکنواخت خوششان می‌آید، به‌ویژه اگر عامل ایجاد کنندۀ صدا خودشان باشند. به‌دست گرفتن چکش، مهارت دست را بالا می‌برد، مهارت انگشتان را افزایش میدهد و بر توانایی مچ دست می‌افزاید.
وقتی کودکانِ مشغولِ کار با چوب را مشاهده کنید، آنوقت متوجه می‌شوید که کار با چوب برای کودکان از چه جذابیت خاصی برخوردار است، زیرا فرصت‌هایی برای انواع کارهایی که بزرگسالان انجام می‌دهند، به‌وجود می‌آورد.
کودکان دوست دارند اولین ساخته‌های خودشان را به‌پدر و مادر و یا مربیان نشان دهند. بهتر است که پدر و مادر، با دقت و تامل، در ساختۀ آنان نظر کنند و به‌دنبال نکتۀ مثبتی در کار کودک باشند و آن را به‌او بگویند و از بی‌توجهی و برخورد سرد با کار آنان بپرهیزند.
متاسفانه بسیاری از پدران و مادران و مربیان از آثار و فواید کار با چوب برای کودکان اطلاع ندارند و عده‌ای نیز، به‌دلیل ایجاد سروصدا و تجربه و مهارت نداشتن خودشان در به‌کارگیری ابزارهای نجاری، کودکان را از کاری لذت‌بخش، پرنشاط، سازنده، خلاق و پالایش کنندۀ احساسات ناسودمند کودک (فرو نشاندن خشم کودک به‌وسیلۀ کوبیدن چکش بر روی میخ) باز میدارند.
اگر پدر و مادر بتوانند وارد دنیای کودک بشوند و دنیا را از دریچۀ چشم آنان ببینند، آنوقت متوجه خواهند شد که کودک از کوبیدن میخ به‌چوب و یا اره کردن چوب چقدر لذت می‌برد و حالت خوشایندی به‌او دست میدهد.
- چوب در اندازه‌های مختلف و از نوع سخت و نرم سبب می‌گردد تا کودک بتواند طرح‌های مورد نظرش را در عمل به‌اجرا درآورد. از سویی، هرچه تنوع چوب بیشتر باشد، مبارزه و تلاش برای ساختن بیشتر می‌شود و این امر افزایش مهارت و اعتماد به‌نفس کودکان را در پی دارد.
- قطعات چوب برای کودکان خردسال بهتر است ۵*۵ سانتیمتر باشد تا کودکان بتوانند کوبیدن میخ‌های کوتاه و پهن را بر روی آن تمرین کنند.

- ابزار اصلی کار با چوب، چکش و اره است که چکش‌ها باید خوب و از نوع توپُر و نه چکش میخ‌کوبی کوچک باشد؛ مقدار زیادی میخ با سرهای پهن؛ تخته کار محکم و مقاوم، خط کش فلزی.

رعایت نکات ایمنی در کار با چوب
کار با چوب نیاز به‌نظارت دقیق بزرگسالان دارد؛ زیرا کودکان در هنگام به‌کار بردن چکش و اره ممکن‌است به‌راحتی به‌خود و دیگران آسیب برسانند. خط مشی‌های زیر شامل راهنمایی‌هایی برای نارت بیشتر و بهتر به‌وسیلۀ بزرگسالان است:
- به‌محل فعالیت کودکان نزدیک باشید و با آنان همراه شوید.
- جهت نظارت نباید بیشتر از سه یا چهار کودک برای کار با چوب در نظر گرفته شود و در هر بار کار با اره، تنها یک کودک باید از اره استفاده کند.
- در هر دفعه کار با چوب، مقدار کمی میخ توزیع کنید.
- هرگز حتی برای چند ثانیه، پشت خود را به‌کودکان در حال فعالیت نکنید. محیط کار با چوب باید دارای نم باشد تا فعالیتهای مثبت را افزایش دهد و از بروز خطر جلوگیری کند.
- نحوۀ صحیح اره کردن را به‌کودکان بیاموزید تا از آسیب وارد آمدن به‌انگشتان و دیگر اعضا خودداری شود.
- از کودکانی که ابزار کار را در غیر مورد خود به‌کار می‌برند (مثلاً زدن بچۀ دیگر)، خواسته شود که بی‌درنگ میز کار را ترک کنند.
- روشهای استفادۀ صحیح از وسایل و ابزار در همان نخستین جلسۀ آشنایی کودکان، به‌آنان تعلیم داده شود؛ مثلاً بهترین شکل به‌دست گرفتن چکش کدام است؟ چگونه میتوان اره را راست و مستقیم حرکت داد.
- به‌یاد داشته باشید در وسایلی که کودکان به‌کار می‌برند، تنوع ایجاد کنید؛ زیرا باعث افزایش مهارت و اعتماد به‌نفس آنان میشود.

- انواع گوناگونی از آراستنی‌هایی که مناسب کار با چوب است به‌کودک بدهیم؛ مانند سیم، نخ رنگی، ماسوره‌های چوبی.

فواید و اثرهای کار با چوب
- ماهیچه‌های دست و دقت و تفکر کودک را تقویت می‌کند.
- فعالیتی است سرگرم کننده و جالب توجه برای کودکان
- با ساختن وسیله‌ای، ضمن این که تمرین و مهارت کافی به‌دست می‌آورند، از دیدن محصول کار خود لذت فراوان می‌برند و اعتماد به‌نفس کافی پیدا می‌کنند.
- کودکان با شکل‌های مختلف هندسی آشنا می‌شوند.
- هماهنگی و افزایش مهارتهای حسی و حرکتی و نیز هماهنگی میان چشم و دست و فکر کودک را سبب می‌شود.