نه گفتن کودکان، چرا انقدر لجبازه؟

هومن سه ساله دوست ندارد لباس زیر یا پیراهن آستین کوتاه بپوشد. مادرش مریم، می خواهد بداند چرا، اما هومن نمی تواند مخالفتش را توضیح دهد. «تنها کاری که او انجام می دهد این است که لباسش را چنگ می زند و فریاد می زند نه، نه، نه،» مادرش می گوید «نمی دانم چطور این را مهار کنم.»

اگر فکر می کنید شما و کودک نوپای سرسختتان همیشه این چنین بحث می کنید، درست فکر می کنید: مطالعه ی اخیر در مورد رشد کودک نشان می دهد که ۲ و۳ ساله ها ۲۰ تا ۲۵ بار در ساعت با پدر و مادرشان بحث می کنند! ممکن است فقط با نگاه کردن به این ارقام درمانده شوید، اما جای نگرانی نیست.

جان سرجنت روانشناس کودک و استاد روانشناسی و علوم رفتاری در دانشکده پزشکی بایلور، در شهر هیوستن می گوید:«کودکان در این سن متوجه می شوند که می توانند خودشان را بروز دهند وجر و بحث کردن با شما راهی است که می توانند اعتماد به نفس بدست آورند.» به خاطر داشته باشید: که دنیا هنوز برای کودک نوپایتان جایی بزرگ و اسرار آمیز است و او اندکی احساس بی قدرتی در آن می کند. نه گفتن روشی طبیعی و سالم برای اوست که احساس کند اندکی اختیار دارد.

با این وجود، کشمکش دائم جالب نیست و حل کردن آن معمولا دشوار است. نشان دادن سابقه ی بد، وقتی بیش از حد سخت گیر می شوید یا کودکتان را مجبور می کنید کاری که شما می خواهید را انجام دهد، می تواند باعث شود که احساس درماندگی، ترس، خشم و حتی ستیزه جویی بیشتر کند. از این شیوه ها برای تغییر کودک نوپای حرف گوش نکن خود به کودکی که «بله» می گوید، استفاده کنید.

روی مثبت ها تمرکز کنید

کودک نوپایتان همانند اغلب ما دوست ندارد همیشه «نه» بشنود، اما در مورد اینکه چند بار در روز این را به او می گویید فکر کنید (نه، دم سگ را نکش! نه، روی صندلی نایست!) این برای اینکه کسی را بدخلق کنیم کافی است. آنجی تی. کرانور، دانشیاررشد انسان و مطالعات خانواده در دانشگاه نورت کارولینا در شهر گرین برو می گوید: «بجای اینکه به کودکتان بگویید نمی خواهید چه کاری انجام دهد به او بگویید می خواهید چه کاری انجام دهد». برای مثال، گفتن این جمله که «با لباس جدیدت روی زمین غلط نزن» بیشتر احتمال دارد که بحث و جدال شروع کند درمقایسه با گفتن این جمله: «لطفا با لباس قشنگت روی مبل بنشین که تمیز بماند». لحن نیز مهم است. مطمئنا اگر کودکتان به سمت خیابان بدود داد خواهید زد، اما اگر از صدایی آرام و محکم استفاده کنید، بیشتر احتمال دارد که او آنچه خواسته اید را انجام دهد.

برای خواسته هایتان دلیل بیاورید

کودکان نوپا زمانی که به آنها می گویید چرا نمی توانند کار خودشان را انجام دهند کمتراحتمال دارد سرپیچی کنند. پسر سه ساله ی شبنم، مهرداد، عاشق بالا رفتن از آویزگاه جنگلی در حیاط پشتی شان است، اما او معمولا آن بالا وسط راه می ایستد و تکان نمی خورد. و شبنم که ۷ ماهه باردار است، هیچ راهی ندارد جز اینکه با او صحبت کند تا پایین بیاید. او می گوید: «زمانی که توضیح می دهم نمی توانم بالا بیایم یا او را بگیرم، زیرا یک نی نی کوچولو در شکمم دارم، او معمولا دست از متقاعد کردن من بر می دارد». دبورا لیبل، دانشیارروانشناسی در دانشگاه لیهای، پنسیلوانیا می گوید: اکثر کودکان نوپا می توانند توضیحات ساده مانند این را بفهمند. نیاز نیست که وارد همه ی جزئیات شوید؛ اگر به جزئیات بپردازید، کودکتان به شما بی توجهی می کند یا دستپاچه می شود.

همیشه تصمیم گیرنده نباشید

دکتر کرانور می‌گوید: «حق انتخاب دادن به کودک نوپایتان کمک می کند تا نیازش مبنی بر احساس کنترل را بر طرف کند».

اگر وقت شام، کودک از کنار گذاشتن بلوک های خانه سازی اش خودداری کرد، با پرسیدن اینکه با غذایش شیر می خواهد یا آب سیب حواسش را پرت کنید. اگر لباس پوشیدن ماجرایی همیشگی است، بگذارید خودش لباسش را انتخاب کند، حتی اگر مثل برنامه تلوزیونی پروژه ی مد همه ی لباس ها را رد کند.

دکتر کرانور: «وقتی به کودکتان اجازه می دهید تصمیم های کوچکی بگیرد، احساس غرور خواهد کرد و بیشتر احتمال دارد به خواسته هایتان در آینده بله بگوید.»

تقلید را تشویق کنید

دکتر لیبل می گوید، ممکن است شما بدانید که کودکان نوپا عاشق تقلید ازشما هستند و ادای بزرگسالان را در می آورند، بدین ترتیب از این مزیت برای دفعه ی بعد که با شما همکاری نکرد استفاده کنید. اگر جوراب هایش را نپوشید، برای مثال به او بگویید: «پاهایم یخ کرد، می خواهم جوراب گرمتری بپوشم. پا ی تو هم ممکن است یخ کرده باشد، می خواهی باهم جوراب هایمان را بپوشیم؟»

او را بخندانید

لحظات خاصی وجود دارد که کودکان نوپایتان مدام می گوید نه. اگر مهمانی چای عروسک هایش را بخاط اینکه وقت حمام کردن است بهم بزنید، احتمالش هست که او از نزدیک شدن به حمام خود داری کند. اما اگر بتوانید درخواستتان را به بازی تغییر دهید، هر دو شما به جای بحث کردن از خندیدن لذت خواهید برد. پیشنهاد دهید تا حمام لی لی کند، بشمارید با چند گام بزرگ یا (یا کوچک) می تواند به حمام برسد یا ترانه های حمامِ خودش را بسازد.

به رفتار خوب جایزه دهید

احتمالا شما بخاطر اینکه به کودکتان بیسکوییت می دهید تا سوپر مارکت را روی سرش خراب نکند مقصر هستید. دکتر کرانور می گوید: اما با وجود اینکه این روش جواب می دهد، روش بلند مدت خوبی نیست. «وقتی بخاطر بد رفتاری به کودکتان جایزه می دهید، احتمالا دفعه ی بعد بدتر رفتار خواهد کرد». جایزه ی بهتر: وقتی رفتار می کند او را ستایش و بغل و بوسه باران کنید. او می گوید: «اندک توجه مثبتی کفایت می کند»

دکتر سارگینت: این به این معنا نیست که جایزه دادن همیشه ممنوع است. اما پول و غذا باید محدود باشد. درعوض وقتی که کودک نوپی شما خوب رفتار می‌کند برچسب، مداد شمعی، پنج دقیقه زمان بازی بیشتر یا یک کتاب بیشتر موقع خواب به او بدهید. فقط مطمئن شوید که بخاطر رفتار خوبش سریع به او جایزه می دهید، درک زمان هنوز برای کودکان نوپا بیش از حد انتزاعی است، وعده ی آینده زیاد معنی نمی دهد.

برای موقعیت هایی که «نه» می شنوید، خود را آماده کنید

موقعیت هایی وجود دارد که به راحتی می توانید حدس بزنید که فستیوال «نه» در راه است. زمانی که با این موقعیت های بغرنج مواجه می شوید آماده باشید تا با نافرمانی کودک نوپایتان روبرو شوید.

زمان استراحت نیمروز یا خواب

این یکی از بزرگ ترین "نه ها" است، زیراکودکان زمانی که خسته هستند بیشتر احتمال دارد که با شما نزاع کنند.

زمان غذا

کودکانتان اغلب اوقات می خواهند زمانی که وقت غذاخوردن است به فعالیتی شاد روی آورند.

دیدن هم بازی های جدید یا آغاز مهد کودک

هر نوع فعالیت ناشناخته ای می تواند بعضی از کودکان را از خود بیخود کند.

در فروشگاه یا زمین بازی شلوغ

وقتی آنها غرق در افراد جاهای دیدنی و صدا ها می شوند، به ندرت سازگار هستند.

رفتن به مطب دکتر

کودکتان تزریق یا داروی چسبناک قبل را از ملاقات قبلی فراموش نکرده است!