رشد و تکامل کودک، ارتباطی با دور سرش دارد؟

دکتر غلامرضا زمانی درباره بیماری میکروسفالی گفت: رشد و تکامل هریک در ابعاد مختلفی کودک را مورد ارزیابی قرار می‌دهند، رشد ابعاد فیزیکی کودک مانند قد، وزن و دورسر را بررسی کرده و تکامل مهارت‌‌هایی را که کودک باید در طیف سنی خاصی به دست بیاورد مورد بررسی قرار می‌دهد.
وی با بیان اینکه وقتی اندازه دور سر کودک از رنج نرمال جامعه کوچک‌تر باشد یا به عبارت دیگر ۲ درجه از انحراف معیار پیش‌بینی شده پایین‌ تر‌باشد می‌گویند کودک مبتلا به میکروسفال است، ادامه داد: رشد دور سر کودک نشان می‌دهد که وی رشد مغزی و تکامل عصبی را طی می‌کند، اگر این رشد صورت نگیرد می‌تواند خطر باشد.
این فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان با اشاره به اینکه دور سر کودکان تا ۳ سالگی در هر مراجعه به پزشک اندازه‌گیری می‌شود، اظهار کرد: اگر مشخص شود که اندازه دور سر طبیعی نیست بیمار را به متخصص ارجاع می‌دهند.
زمانی با بیان اینکه تکامل کودک با رشد دور سر وی ارتباط مسقیم دارد، عنوان کرد: کرانیوسین‌استوزیس اولیه به معنی بسته شدن زودرس استخوان‌های جمجمه است که مانع از رشد مغز می‌شود در این حالت باز کردن استخوان‌های جمجمه در دستور کار قرار می‌گیرد، همچنین بیماری دیگری که در این زمینه وجود دارد کرانیوسین‌استوزیس ثانویه یا بسته شدن زودتر از موعد استخوان‌ها به دلیل عدم رشد مغز است که در این حالت کودک مبتلا به میکروسفال است و نیازی به جا باز کردن برای رشد مغز نیست .
وی با تاکید براینکه کرانیوسین‌استوزیس ثانویه نشان‌دهنده آسیب مغزی است، بیان کرد: تاخیر در کسب توانایی‌هایی تکاملی تاخیر در مهارت‌های کلامی و ذهنی مواردی هستند که توجه به دور سر کودک را ضروری می‌کند. همچنین کم‌توانی ذهنی کودک نسبت به سن وی، اختلال حرکت،‌تعادل، راه‌رفتن، مشکلات تغذیه، شنوایی و بینایی مواردی هستند که می‌توانند به دلیل عدم رشد مغز رخ دهند و در این شرایط باید به دور سر کودک توجه کنیم.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه تصویربرداری از مغز مشکلات ساختاری آن را که جنبه ژنتیک داشته باشند نشان می‌دهد، افزود: گاهی عدم رشد مغز ریشه ژنتیک دارد و ساختمان مغز مشکل دارد،‌اما گاهی ایرادات ساختمانی مغز به دلیل مسائل محیطی مانند، عفونت‌ مادر در دوران بارداری وسرایت عفونت به مغز کودک، در معرض اشعه قرار گرفتن مادر باردار، و بیماری‌های زمینه‌ای و متابولیک در فرد است همچنین مشکلات تغذیه، عدم اکسیژن رسانی به مغز کودک و نارسایی در جفت باعث آسیب به مغز کودک می‌شود.
وی تاکید براینکه برخی از این عوامل قابل درمان هستند، اضافه کرد: مثلا مراقبت مادر از تغذیه و پیشگیری از عفونت در دوران بارداری،‌عدم استفاده از دارو در این دوران مواردی هستند که می‌توانند از آسیب به مغز کودک پیشگیری کنند.
این فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان با بیان اینکه سرخجه مادرزادی و عفونت‌های ویروسی می‌تواند منجر به میکروسفالی کودک شود، تصریح کرد: زایمان باید در شرایط مناسب رخ دهد تا عدم اکسیژن‌رسانی به مغز یا ترومای زایمان باعث ایجاد مشکل نشود، همچنین اگر بعد از تولد، کودک در معرض آسیب‌ و ضربه قرار گیرد، می‌تواند آسیب‌رسان باشد و رشد مغزی که در حین بارداری آغاز و بعد از تولد ادامه دارد، دچار آسیب شود.
وی با تاکید براینکه درمان‌های مرتبط با میکروسفالی حسب مورد متفاوت است،اگر به مغز آسیب رسیده باشد، نمی‌توان کاری کرد، اما عفونت و بیماری‌ها متابولیک درمان‌های خاصی دارند و در کرانیوسین‌استوزیس اولیه نیز درمان از طریق عمل جراحی انجام می‌شود.
زمانی خاطرنشان کرد: باز بودن ملاج قدامی روی فرق سر و بسته شدن به موقع آن حکایت از روند رشد طبیعی مغز کودک دارد و به همین علت دور سر کودکانی که تازه متولد شده‌اند تا یک‌سالگی در فواصل کوتاه و از ۲ سالگی به بعد با فواصل طولانی‌تر مورد مراقبت قرار می‌گیرد.
وی تاکید کرد: دور سر کودک پسر نسبت به کودک دختر در شرایطی که از یک خانواده بوده و همسن و هم‌ژنتیک باشند یک سانتی‌متر بزرگ‌تر از دختر است.