ازدواج اجباری کودکان، پس جای قانون کجاست؟

در حال حاضر ازدواج زیر ١٨ سال، در کشور ما منع قانونی دارد، البته در مناطقی از کشور، دختران زودتر از سن ١٨ سال ازدواج می‌کنند و مثلا در مناطق جنوبی کشور، عدد این ازدواج‌ها بالاست.

اما ممنوعیت ازدواج زیر ١٨ سال مگر با اجازه دادگاه، در مجلس نهم و در زمان بررسی پیش‌نویس افزایش جمعیت هم ملغی نشد. یکی از بندهای این پیش‌نویس درباره لغو ممنوعیت ازدواج زیر ١٨ سال بود و در آن زمان، کمیته‌ای متشکل از کمیسیون‌های اجتماعی و بهداشت و درمان و فرهنگی تشکیل شد و نمایندگان دولت هم به این کمیته می‌آمدند و این پیش‌نویس که حدود ٥٠ ماده داشت مورد بررسی قرار می‌گرفت.

به خاطر دارم که ما در مقابل تصویب بند لغو ممنوعیت ازدواج زیر ١٨ سال به‌شدت مخالفت کردیم که البته این پیش‌نویس هم به دلیل بار مالی‌ای که برای دولت ایجاد می‌کرد، به تصویب نرسید غیر از دو بند افزایش مرخصی زایمان از ٦ ماه به ٩ ماه و حذف ممنوعیت پوشش بیمه تامین اجتماعی برای فرزندان چهارم به بعد. بنابراین، امروز همچنان ممنوعیت ازدواج زیر ١٨ سال برقرار است.

اما صرفنظر از نگاه قانون، شرط سنی برای ازدواج، هم از نظر فیزیولوژی و بلوغ جسمی مهم است و هم از نظر بلوغ فکری. امروز حتی آمار طلاق بالای ١٨ سال هم بالاست که علت بالا بودن طلاق در این گروه سنی می‌تواند ناشی از مشکلات اجتماعی و اقتصادی باشد. حالا فکر کنید اگر طلاق در گروه سنی زیر ١٨ سال اتفاق بیفتد آن هم برای دختران کمتر از ١٨ سال که حتما اختلاف سنی کمی با همسر دارند، حتما شرایط برای این افراد دشوارتر خواهد بود مگر اینکه اینها توسط خانواده‌ها حمایت شوند.

ولی آیا خانواده‌های این افراد، در شرایطی هستند که بتوانند از این افراد حمایت کنند؟ به نظر من باید این موضوع در متن جامعه بررسی شود. امروز سن بلوغ دختران ما به حدود ١١ و ١٢ سال رسیده اما این بلوغ، صرفا جسمی است و البته، هنوز بلوغ کامل جسمی هم صورت نگرفته بلکه این دختران، فقط از نظر جنسی بالغ شده‌اند و آن هم نه به‌طور کامل، بلکه ٥ الی ٦ سال طول می‌کشد که محور مغزی تخمدانی کامل شده و این دختران به شرایط فرزندآوری برسند.

در عین حال، عوارض زایمانی و مرگ و میر مادر و نوزاد در گروه سنی زیر ١٨ سال بالاست و بنابراین، از نظر پزشکی و تخصصی هم باید شرایطی ایجاد کنیم که حتی اگر دختری زیر ١٨ سال ازدواج کرد، باید شرایط او پیش از بارداری کاملا بررسی شود تا به مشکلات و عوارض بارداری زیر ١٨ سال گرفتار نشود. اما از سوی دیگر هم با معضلاتی مواجهیم؛ فعالیت سایت‌های اطلاع‌رسانی و شرایط امروز جامعه و ارتباطاتی که در کل جهان در هر ثانیه تغییر می‌کند.

این معضلات هم باعث شده که کودکان‌مان حتی دچار بلوغ جنسی زودرس شوند. حتی وقتی به سن بلوغ هم می‌رسند، از نظر فکری و روحی آنقدر بالغ نشده‌اند که بتوانند یک خانواده تشکیل بدهند آن هم در حالی که اساس خانواده، یک زن است. فکر می‌کنم ما راه‌مان را اشتباه می‌رویم و برای رویارویی با همه این مسائل و تغییرات، نیازمند آن هستیم که در مدارس و خانواده‌ها آموزش داده شود که امروز مغفول مانده است. وادار کردن کودکان به ازدواج زودهنگام برای پیشگیری از مشکلات و آسیب‌های اجتماعی اشتباه است و باید تلاش کنیم فرهنگ‌سازی برای شیوه زندگی به گونه‌ای باشد که کودکان‌مان در سن ١٨ سالگی و بالاتر، تا آن حد از نظر فکری بالغ شوند که بتوانند یک خانواده را حمایت کرده و پایه خانواده را ایجاد کنند وگرنه، باز هم این ازدواج‌ها به طلاق ختم می‌شود.

به نظر من، امروز واقعیت طلاق در جامعه ما، طلاق زیر ١٨ سال و زیر ١٣ سال نیست، بلکه واقعیت طلاق در جامعه ما به معضلی تبدیل شده که در کنار مشکلات اقتصادی امروز کشور، کمتر هم مورد توجه است و فقط شامل دختربچه‌ها نمی‌شود.