اختلال تکاملی کودکان، هشداری جدی

در بسیاری از موارد نمی‌توان یک عامل کاملا مشخص را به عنوان علت اصلی ناتوانی‌های تکاملی ذکر کرد.

فیروزه ساجدی متخصص بیماری‌های کودکان بیان کرد: اختلالات کودکان از مشکلات مهم و کلیدی بهداشتی است و به علت ارتباط قوی ناتوانی‌های مزمن و هزینه‌های گزاف، مراقبت‌های بهداشتی در این زمینه در کشورهای توسعه یافته موردتوجه قرار می‌گیرد، به همین دلیل با توجه به هزینه‌های سلامت نباید به راحتی از این موضوع عبور کرد.

وی افزود: تاخیر و اختلال تکاملی اصطلاحی برای کودکان با نقص رشد در خصوصیات تکاملی وابسته به سنشان مطرح می شود که همین نقص بعد از عفونت ها و تروما، شایعترین مشکل در طب کودکان است.

عضو هئیت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تصریح کرد: در دنیای امروز دیدگاه‌های سلامت چشم انداز وسیعتری پیدا کرده و به عوامل تعیین کننده غیر طبی و غیر زیست شناختی سلامت هم توجه ویژه‌ای داشته است.

وی گفت: برقراری عدالت در سلامت، نیازمند اقداماتی ورای تمرکز صرف بر روی علل ومنشا بیولوژیک بیماری‌ها دارد و باید به علل گوناگون آن‌ها یعنی عوامل اجتماعی هم توجه ویژه‌ای شود و از آنجایی که سلامتی کودک از سلامتی مادر تاثیر می‌پذیرد و با توجه به اهمیت و شیوع اختلالات تکاملی و تنوع یافته‌های علمی مربوط به عوامل موثر بر آن و کمبود اطلاعات دقیق در زمینه عوامل خطر ساز پژوهش با هدف طراحی و آزمون مدل ارتباطی تعیین کننده‌های اجتماعی سلامت مادر بر تکامل شیرخواران اجرا شد.

وی کودکان را یکی از مهمترین پایه‌های دستیابی به توسعه جوامع دانست و افزود: در این راستا پرداختن به مقوله رشد و تکامل کودکان و به ویژه مسأله تکامل آن‌ها از اهمیت خاصی برخوردار است، زیرا تکامل سالم و طبیعی در دوران ابتدای زندگی، افراد را قادر به هدایت یک زندگی بالنده درحیطه‌های مختلف می کند.

نقش کلیدی سیستم مراقبت‌های سلامتی در سال‌های اولیه زندگی

ساجدی گفت: در بسیاری از موارد نمی‌توان یک عامل کاملا مشخص را به عنوان علت اصلی ناتوانی‌های تکاملی ذکر کرد و سیستم مراقبت‌های سلامتی در سال‌های اولیه زندگی دارای نقش کلیدی است، زیرا مادران و کودکان نیاز به مراقبت مداوم در دوران قبل از حاملگی، طی حاملگی وهنگام تولد کودک تا روز‌ها و سال‌های اولیه زندگی دارند و آگاهی جامعه از نقش مراقبت‌های سلامتی سهم بسزایی در آمار ناتوانی‌های تکاملی و سایر بیماری‌ها محسوب می‌شود.

عضو هئیت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی افزود: مداخله زود برای شناسایی نوزادان و کودکان درمعرض خطر، بسیاری از عواقبی که به دنبال تاخیر در تکامل و ناتوانایی‌های این کودکان پیش می‌آید جلوگیری می‌کند، لذا شناسایی زنان و کودکان درمعرض خطر و شروع مداخلات قبل از وقوع یا پیشرفت مشکل، بهترین و معقولانه‌ترین راه حل به نظر می‌رسد و در سلامت کودکان باید توسط متولیان سلامت جدی گرفته شود.

ساجدی پیگیری ماهیانه تکاملی-عصبی نوزادان و شیرخواران پرخطربه دلیل لزوم تشخیص به موقع و مداخلات به هنگام در آنان را یکی از عمده‌ترین وظایف مراقبان سلامت کودکان دانست.

هزینه بالای ایجاد مدارس تخصصی در بیماران نقص تکاملی

عضو هئیت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تصریح کرد: تاخیر و اختلال تکاملی کودکان، هزینه‌های گزاف جهت اقدامات تشخیصی، درمانی و مراقبتی را به نظام سلامت تحمیل می‌کند و چالشی بزرگ از لحاظ صرف زمان، انرژی، بودجه و تجهیزات برای خانواده‌ها و کارکنان بهداشتی است و نیاز‌های ویژه این کودکان در بخش آموزش و تحمیل هزینه‌های مربوط به مدارس تخصصی برای این کودکان، یکی دیگر از مشکلات مربوط به سیستم‌های بهداشتی وآموزشی محسوب می شود.

ساجدی افزود: شرایط نامطلوب مادر از قبیل سوء تغذیه، استعمال سیگار، استفاده نادرست از داروها، تحرک ناکافی و عدم مراقبت‌های قبل از زایمان همگی می‌توانند منجر به رشد نا مطلوب جنین شوند و این رشد نا مطلوب جنین خطری برای سلامت آتی فرد محسوب می شود.

وی شرایط غیرمناسب و غیرطبیعی برای نوزاد، وضعیت ازدواج مادر، استفاده از توتون، الکل در دوران بارداری وپس ازآن، عوارض زمان بارداری، زمان زایمان وبعداز زایمان، زایمان زودرس و وزن کم زمان تولد به ویژه کمتر از ۱۵۰۰ گرم را از دیگر عوامل خطربسیار مهم شناخته شده دانست.

رئیس مرکز تحقیقات اعصاب اطفال دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی گفت: آسیب‌های روانی اجتماعی مادر در دوران بارداری و پس از آن، پایین بودن سطح اجتماعی-اقتصادی مادر، مسائل فرهنگی، سوء مصرف مواد توسط والدین، سوءرفتارباکودک، استرس روانی والدین به ویژه مادر، رفتار‌های نامطلوب در والدین و سایر فاکتور‌های محیطی بر روی تکامل جنین و شیرخوارموثر است.

وی در پایان گفت: با توجه به اینکه در بروز تاخیر و اختلال تکاملی تنها یک عامل موثر نیست و تعیین کننده‌های اجتماعی ساختاری و بینابینی سلامت مادر بر تکامل شیرخواراثر دارد، شناسایی فاکتور‌های خطرساز در رفع موانع و کاهش آمار این اختلال سهم بسزایی خواهد داشت و باید متولیان سلامت کودک با نگاه جامع و مشارکت بین بخشی در عرصه سلامت کودکان سیاستگذاری‌های لازم را داشته باشند.

منبع: باشگاه خبرنگاران