کتاب خواندن برای کودکان، آنچه باید بدانید

کودکان صدای مادرشان را از زمانی که در رحم هستند می‌شناسند و شما می‌توانید کتاب خواندن با صدای بلند را از همان زمانی که باردار هستید برای کودکتان به یک عادت تبدیل کنید و خیلی بهتر است اگر پدر کودک نیز در این کار سهیم باشد. در این مطلب می‌توانید با سن شروع کتاب خواندن برای کودک، دلایل مفید بودن کتاب خواندن برای کودک، کتاب‌های مناسب برای نوزاد و کودک شیرخوار، نقش کتاب‌های صوتی، تلویزیون و دیگر رسانه‌ها برای کودک و نکاتی هنگام خواندن کتاب برای کودکان شیرخوار آشنا شوید.

سن شروع کتاب خواندن برای کودک

در تمام طول بارداری‌ می‌توانید هر زمان که توانستید برای کودکتان کتاب بخوانید. وقتی هم که نوزادتان به دنیا آمد، کتاب خواندن را برای او تبدیل به یک کار معمولی و همیشگی کنید. درست است که کودک معنای کلمات شما را نخواهد فهمید، اما شنیدن صدای شما علاقه به صداها را در او ایجاد می‌کند و کمک می‌کند تا مهارت‌های گوش کردن را در خود پرورش دهد.

سن کودکتان هرچه باشد، کتاب خواندن شما با هم فرصتی عالی برای بغل کردنش، نزدیکی و ارتباط فیزیکی با او و در نهایت ایجاد پیوند عاطفی است. اگر از همان ابتدا یک برنامهٔ‌ روتین و معمول برای کتاب خواندن با کودک داشته باشید، کتاب‌ها را به بخشی طبیعی از زندگی روزانهٔ فرزندتان تبدیل می‌کنید، طوری که آن را یک سرگرمی و تفریح بداند.

مزایای کتاب خواندن برای کودک

کتاب خواندن برای کودک به افزایش دایرهٔ ‌واژگان او کمک می‌کند، تخیلش را تحریک می‌کند و مهارت‌های ارتباطی‌اش را بهبود می‌دهد. همچنین از همان ابتدا، هرچه بیشتر با کودکتان حرف بزنید و صحبت کنید برای رشد و نمو او بهتر است و همان‌طور که توصیف همزمان چیزهایی که در اطراف محل زندگی خود هنگامی که با کودک به پیاده‌روی رفته‌اید می‌بینید یا اسم بردن از اعضای بدن کودک وقتی که حمامش می‌کنید روش‌های خوبی برای صحبت کردن با اوست، کتاب خواندن نیز راه دیگری برای افزایش تعامل گفتاری شما با کودکتان است.

کتاب خواندن برای کودک، او را با مفاهیمی مثل داستان، اعداد، حروف، رنگ‌ها و شکل‌ها آشنا می‌کند و اطلاعاتی دربارهٔ‌ جهان اطرافش به او می‌دهد. همچنین به رشد حافظهٔ کودک کمک می‌کند. بهتر است بدانید که در یک سالگی،‌ کودک دیگر همهٔ‌ صداهایی را که برای صحبت کردن به زبان مادری‌اش نیاز دارد یاد گرفته است، پس هرچه کلمات بیشتری بشنود بهتر قادر به صحبت کردن می‌شود.

کتاب‌های مناسب برای نوزاد و کودک شیرخوار

از لحاظ نوع مطلبی که می‌خوانید هر چیزی می‌تواند باشد؛ کتاب داستان، رمان، روزنامه،‌ مجله و حتی بروشورهای مختلف. کودک همچنین ممکن است مجذوب تصاویری با رنگ‌های روشن و تضاد شدید شود، بنابراین کتاب‌های کودکان و کتاب‌های تصویری را فراموش نکنید.

در چند ماه اول وقتی برای کودکتان کتاب می‌خوانید، او به ریتم زبان توجه می‌کند و نه محتوای آن، پس تکرار مفید است، زیرا به کودکتان کمک می‌کند مهارت‌های زبانی‌اش را پرورش دهد. برای جالب و جذاب کردن کتاب خواندن نیز از تن‌های مختلف صدا استفاده کنید یا برای شخصیت‌های مختلف کتاب صداهای متفاوتی به کار ببرید.

مهم‌ترین نکته این است که کودکتان در میان حس نزدیک بودن به شما و صدای شما یعنی چیزهایی که بیشتر از دیگر موارد دوست دارد، با کتاب‌ها ارتباط برقرار می‌کند. این به او نشان می‌دهد که کتاب‌ خواندن لذت‌بخش و مهم است. همچنین مجبور نیستید که همهٔ ‌یک کتاب را بخوانید، حتی چند دقیقه کتاب خواندن هم تأثیرگذار است.

کتاب‌های مناسب برای کودک شیرخوار بزرگ‌تر

کودکتان احتمالاً پس از مدتی چند کتاب محبوب خواهد داشت که هر بار آنها را می‌آورید تا برایش بخوانید هیجان‌زده می‌شود. کتاب‌ها و عکس‌های رنگی و عبارات جذاب و ساده حتماً برایش خوشایند است. برخی کودکان کتاب‌های عکس‌دار را ترجیح می‌دهند و برخی دیگر کتاب‌های برجسته با نقاشی‌های پنهان و مخفی را بیشتر دوست دارند. کودکتان همچنین ممکن است ریتم‌های شاد و جمله‌بندی‌های بازیگوشانهٔ شعرهای کودکانه را دوست داشته باشد. به خاطر سپردن آنها آسان است، در نتیجه شما می‌توانید هنگامی که کارهای روزانه‌تان را انجام می‌دهید آنها را برایش بخوانید، پس بهتر است اجازه دهید کودکتان تصمیم‌ بگیرد.

اما وقتی یک نوع کتاب را که مورد علاقهٔ کودک است پیدا کردید، چند نوع دیگر را هم امتحان کنید. مطمئناً کودکتان گهگاهی هم از یک کتاب کاملاً متفاوت لذت خواهد برد. همچنین بد نیست اگر کتابی که خیلی ظریف است را انتخاب نکنید، چون کودکان دوست دارند هر چیزی را که می‌توانند بگیرند و به دهانشان ببرند، بنابراین کتاب‌های مقوایی یا آنهایی که صفحاتشان کلفت است می‌تواند بیشتر در برابر چنگ و دندان کودک دوام بیاورد.

نکاتی هنگام خواندن کتاب برای کودکان

وقتی برای کودک خود کتاب می‌خوانید بهتر است مواردی را برای بیشتر مفید بودن و لذت بیشتر از کتاب خواندن همراه کودکتان در خاطر داشته باشید. برخی از این نکات شامل موارد زیر است:

تمرکز روی لذت کتاب خواندن:

وقتی برای کودکتان کتاب می‌خوانید، لازم است فقط روی همان لذت آنی حاضر و به اصطلاح حال تمرکز کنید و نه یاد دادن الفبا، زیرا تأکید و توجه زودهنگام به آموزش حروف الفبا، صداها و هجاها می‌تواند تمام لذت کتاب خواندن را از بین ببرد. وقتی به اندازهٔ‌ کافی برای کودکتان کتاب بخوانید، خودش وقتی آماده باشد بین صدای کلمات و حروف روی صفحات ارتباط ایجاد می‌کند. اما در این فاصله، آموزش لذت بردن از کتاب خواندن آموزش بسیار ارزشمندتری است تا سوادآموزی در سن پایین، پس سعی کنید خیلی راحت و با آرامش کنار کودکتان دراز بکشید و با هم کتاب بخوانید.

برقراری ارتباط بین داستان و زندگی واقعی:

تعامل بین شما و کودکتان کلید موفقیت بیشترین بهره بردن او از کتاب خواندن است. پس به کودکتان کمک کنید بین داستان و ربط و حضور آن با زندگی واقعی ارتباط برقرار کند. برای مثال اگر در کتابی که می‌خوانید یک توپ زرد وجود دارد به توپ قرمزی که او دوست دارد با آن بازی کند اشاره کنید و بگویید «توپ زرد را بیشتر دوست داری یا توپ قرمز؟» در این مرحله جوابی را هم به او بدهید، مثلاً بگویید: «من فکر می‌کنم تو توپ قرمز رو بیشتر دوست داری چون می‌تونی باهاش بازی کنی.» مطمئن باشید خیلی زودتر از آنچه فکرش را می‌کنید روزی ناگهان او با دادن پاسخ‌های شیرین و کامل خودش، شما را شگفت‌زده خواهد کرد، پس با هم منتظر آن لحظهٔ ناب باشید.

حذف کتاب‌های صوتی:

کودکان نیاز دارند با کلماتی که بیان می‌شود یک ارتباط عاطفی احساس کنند، بنابراین از پخش کردن کتاب‌های صوتی و همچنین استفاده از کامپیوتر یا روشن کردن تلویزیون و رادیو برای کودک خودداری کنید و یادتان نرود که مثل همهٔ‌ فعالیت‌های دیگر، میزان توجه و واکنش شما والدین به پاسخ‌های کودک است که اهمیت دارد.

حذف تلویزیون و دیگر رسانه‌ها:

کارشناسان نیز می‌گویند تلویزیون و دیگر شکل‌های رسانه‌های الکترونیکی بهتر است که برای کودکان بزرگ‌تر از دو سال نگه داشته شوند، چون قرار دادن کودکان در مقابل یک دستگاه روشن مثل تلویزیون، بیگانگی یا ناپیوستگی ایجاد می‌کند. برنامه‌های تلویزیونی نیز که برای کودکان کوچک‌تر تهیه می‌شود هیچ ویژگی ارزشمندی ندارد و حتی برنامه‌های آموزشی تلویزیون هم هرگز به اندازهٔ‌ بازی کردن، کشف روش و شکل کار یک اسباب‌بازی یا قصه گفتن شما برای کودک مفید و غنی نیست.