تشخیص بیش فعالی کودکان، لطفا سریع برچسب نزنید!

‌یک روانشناس بیان کرد: تعداد قابل توجهی از کودکان، رفتار بیش فعالانه از خود نشان می دهند اما دچار بیماری بیش فعالی نیستند؛ در اکثر موارد به دلیل تشابه رفتارهای شیطنت آمیز برخی کودکان به رفتار بیش فعالی، پزشکان با تشخیص غلط، برچسب بیش فعالی به کودک می زنند.
‌دکتر رضا مهکام عنوان کرد: بیش فعالی، یک نوع بیماری است که در اصطلاح انگلیسی به آن (Attention-deficit hyperactivity disorder) یا به طور مخفف (ADHA) گفته می شود؛ این اصطلاح انگلیسی به معنای بیماری فضون کُنشی و کمبود توجه است.
وی تصریح کرد: کودکان مبتلا به بیش فعالی، جنب و جوش زیادی داشته و به اصطلاح سرجایشان ساکن نیستند؛ این کودکان مدام حالتی بی قرارانه دارند که این مسئله، اغلب ریشه در دوران بارداری مادر دارد.
این کارشناس روانشناسی با اشاره به اینکه نوع وضعیت بارداری یک مادر، بر ایجاد بیماری بیش فعالی فرزند، تاثیر گذار است، خاطرنشان کرد: مادرانی که در دوران بارداری، استرس زیادی را تحمل می کنند یا بر اثر فوت یکی از نزدیکان، دچار افسردگی یا اضطراب می شوند، اغلب فرزندانی بیش فعال به دنیا می آورند.

تاثیر دوران بارداری مادر بر بیش فعالی کودکان
وی افزود: به طور کلی، یک مادر باید در دوران بارداری از آرامش کافی روحی برخوردار باشد، در غیر این صورت هرگونه تشویش، اضطراب و ناراحتی بر فرزند او تاثیر گذار خواهد بود؛ مادرانی که در دوران بارداری مجبور به استراحت مطلق هستند در بیشتر موارد استرس سقط و احتمال وارد شدن آسیب به جنین آنان را می‌آزارد، همین استرس و اضطراب نیز موجب ایجاد بیماری بیش فعالی در فرزندشان می شود.
عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی(ره) با تاکید براینکه، قدرت تمرکز کودکان بیش فعال بسیار پایین است، گفت: این عدم تمرکز و جنب و جوش بالای کودکان بیش فعال، والدین را به شدت ناراحت یا حتی عصبانی می کند؛ به همین دلیل در اغلب موارد، والدین با رفتار عصبی و پرخاشگرانه نسبت به این کودکان، عدم تمرکز فرزندانشان را تشدید کرده و به عبارتی وضع را بدتر می کنند.

هر کودک پرتحرک، بیش فعال نیست
این روانشناس بیان کرد: تعداد قابل توجهی از کودکان، رفتار بیش فعالانه از خود نشان می دهند اما دچار بیماری بیش فعالی نیستند؛ در اکثر موارد به دلیل تشابه رفتارهای شیطنت آمیز برخی کودکان به رفتار بیش فعالی، پزشکان با تشخیص غلط، برچسب بیش فعالی به کودک می زنند و آن ها را به مصرف انواع قرص ها و داروها وادار می‌کنند.
مهکام با بیان اینکه، برخی اوقات بی حوصلگی والدین، موجب رفتار پرخاشگرانه کودکان می شود، افزود: گاهی بعد از تولد فرزند، مادر و پدر فرصت کافی و لازم برای فرزندان صرف نمی کنند و با بی حوصلگی با کودک برخورد می کنند، به همین دلیل کودکان رفتارهای بیش فعالانه از خود نشان می دهند.
وی با تاکید براینکه پس از تشخیص بیش فعالی کودک، راه مقابله با آن نیز بسیار اهمیت دارد، تصریح کرد: پس از آنکه والدین از بیماری بیش فعالی در کودک خود اطمینان حاصل کردند، باید نوع برخورد و مقابله با آن را نیز یاد بگیرند؛ برخی رفتارهای والدین بر تشدید رفتارهای بیش فعالانه کودک می افزاید.

برخی والدین بیش فعالی کودکان را تشدید می کنند
عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی(ره) گفت: اولین مسئله در درمان بیماری بیش فعالی کودک، کاهش استرس او توسط والدین است؛ مادر و پدر نباید با امر و نهی بیجا، سخت گیری و برخوردهای نامناسب، کودک را تحت فشار بگذارند زیرا همین امر، استرس کودک را افزایش می دهد، بنابراین برای درمان بیش فعالی کودک، والدین ابتدا باید رفتار خود را کنترل کنند.
مهکام با اشاره به اینکه سبک فرزند پروری والدین، در کنترل رفتار کودکان موثر است، بیان کرد: بین سخت گیری و اقتدار باید تفاوت قائل شد؛ رفتار مقتدرانه در برابر کوکان بیش فعال بسیار پسندیده و راهگشاست اما رفتار مقتدرانه و سخت‌گیرانه کاملا از هم مجزا هستند؛ والدین با رفتار سخت‌گیرانه بر بیماری بیش فعالی کودک خود می‌افزایند، در حالی که پدر و مادر مقتدر با برخورد مقتدرانه به جا و مناسب، بیماری بیش فعالی فرزندانشان را درمان می کنند.

"تخلیه انرژی"؛ راه درمان کودکان بیش فعال
وی خاطرنشان کرد: والدین با استفاده از شیوه های بسیار ساده می توانند این بیماری کودک را درمان کنند؛ پدر و مادر تنها باید به این مسئله توجه داشته باشند که فرزند مبتلا به بیماری بیش فعالی، دچار استرس بالا و تمرکز پایین است، بنابراین باید با روش های مناسب ابتدا استرس فرزند خود را کاهش دهند تا کودک به مرور زمان تمرکز لازم را به دست آورد.

مهکام به اشاره به اینکه یکی از راه های درمان بیش فعالی کودکان، "تخلیه انرژی" آنان است، گفت: ورزش هایی که اغلب انرژی زیادی از کودک می گیرد همچون ورزش های رزمی به صورت روزانه و هفتگی، می تواند بر کاهش رفتارهای پرخاشگرانه کودکان بیش فعال موثر باشد؛ البته باید توجه شود که نوع انتخاب ورزش و میزان آن متناسب با سن کودک در نظر گرفته شود.

کودکان بیش فعال از مصرف برخی مواد غذایی یپرهیزند
این روانشناس کودک تصریح کرد: والدین چنین کودکانی باید وقت بیشتری را در خانه برای فرزند بیش فعال خود صرف کنند؛ استفاده از بازی هایی که همراه با تخلیه انرژی است، بی قراری و استرس کودک را به طور چشمگیری کاهش می دهد؛ این امر باید توسط والدین در خانه انجام شود.
مهکام خاطر نشان کرد: در بسیاری از موارد بیماری‌هایی همچون مشکلات تنفسی(پلیپ بینی)، مصرف برخی از داروهای خاص که استرس زا هستند، نیز بر افزایش رفتار بیش فعالانه در کودکان می افزاید؛ پزشکان معتقدند استفاده از سوسیس و کالباس در وعده های غذایی کودکان، مصرف مواد غذایی که دارای مواد نگه دارنده هستند و همچنین خوردن تنقلاتی مثل چیپس، پفک و ... رفتار بیش فعالانه کودکان را تشدید کرده و کودک را بی قرار می‌کند.

اختلال شخصیت در بزرگسالی، عدم درمان بیش فعالی در سنین کودکی
وی بیان کرد: معمولا بیش فعالی در کودک از حدود ۲ونیم یا ۳ سالگی دیده می شود؛ کودک مبتلا به این بیماری حداکثر تا ۴ سالگی با رفتار خود، بیماری بیش فعالی را نشان می دهد و این امر قابل تشخیص است؛ در صورت عدم درمان بیش فعالی در کودکان و با افزایش سن او، در نوجوانی و جوانی، این بیماری به صورت اختلال شخصیت ضد اجتماعی و کنترل تکانه بروز می کند.
عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی(ره) با اشاره به اینکه، نوع رفتار معلم ها در برخورد با دانش آموزان بیش فعال اهمیت ویژه ای دارد، گفت: از آنجا که معمولا کودکان بیش فعال نظم پذیر نبوده و بی قرار هستند، در مدرسه و سرکلاس تحرک و شیطنت بیشتری نسبت به دانش آموزان دیگر دارند؛ همین امر اغلب معلمان و کادر مدرسه را ناراحت کرده و موجب می شود معلمین رفتار مناسبی نسبت به این نوع دانش آموزان نداشته باشند.
مهکام در پایان تاکید کرد: علی رغم بی قراری و نظم ناپذیری کودکان بیش فعال، چنین کودکانی از هوش بالایی نسبت به دیگر کودکان برخوردار هستند اما رفتار شیطنت آمیز آنان، باعث می شود این جنبه از شخصیت آن ها برای والدین و معلمان مغفول بماند.