با فرزند پرخاشگر چه کنیم؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: من کودک ۱۷ماهه ای دارم که پسر هستن موقعی که با اسباب بازی بازی میکنه بعد مدتی که برخلاف میلش مثلا در چیزی رو میذاره نمیتونه محکم وسیله رو پرتاب میکنه خودشو از سرو صورت کتک میزنه،یا کسی برمیداره بغلش کنه با سیلی به صورت شخص میزنه هم اطرافیان رو میزنه هم منو همسرم رو.همه چیرو پرتاب میکنه همه رو میزنه نمیدونم چطور باهاش رفتار کنم؟آیا مقتضای سنش هست یا دلیل دیگه ای داره؟

پاسخ دکتر پرویز رزاقی، روانشناس خانواده و عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس:

دوست عزیز شما اولین کاری که باید انجام دهید این است که شرایطی که منجر به خودزنی فرزند می شود را شناسایی کنید. دومین کار این است که بعد از شناسایی، آن شرایط را حذف کنید و نگذارید که آن شرایط منجر به بر هم زدن آرامش کودک شما شود. سومین کار، این است که شاید کودکتان به دنبال جلب توجه و محبت شما است و تا زمانی که به دنبال این جلب توجه است، سعی کنید به شکل های مختلف به فرزندتان محبت کنید اما این محبت نباید خیلی زیاد باشد که باعث لوس شدن کودک شود. از طرفی نباید خیلی هم کم به او توجه کنید وگرنه او دوباره برای جلب توجه شما این رفتارها را از خودش نشان می دهد. چهارم این که سعی بکنید موقعیتی را که کودک می خواهد از طریق لجبازی و با خود زنی به دست آورد را در اختیارش قرار ندهید و حذفش کنید که به اصطلاح به آن عدم تقویت رفتار غلط می گویند. به طور مثال اگر او با جیغ و داد و فریاد می خواهد یک اسباب بازی را به او بدهید به هیچ عنوان این کار را نکنید تا او بداند که با این رفتارها نمی تواند به خواسته های خودش برسد. مسئله بعدی این است که بچه باید آرام آرام برای رفتن به مهد کودک آماده شود چرا که اگر شرایط بازی برایش فراهم شود این رفتارش بهتر می شود. اگر می توانید فرزندتان را مشغول بازی و ورزش کنید تا انرژی های تخلیه شودد. این نکته را همیشه به یاد داشته باشید که وقتی کودک شروع به داد و فریاد و رفتارهایی از قبیل می کند، شما باید سعی کنید که عصبانی نشوید و رفتار های خشونت آمیز از خود نشان ندهید چرا که کودک نباید این گونه رفتار ها را ببیند به خصوص در این موقعیتی که توصیف کردید و کودکتان در آن قرار دارد. زمانی که کودک شما خود زنی می کند باید دست هایش را بگیرید و چیزهای دیگر مانند کنترل تلویزیون به او بدهید و یا سعی کنید به هر ترتیبی حواس او را پرت کنید. اصلا با خشونت و دعوا نباید با او برخورد کنید و حتما به کودک زمان دهید تا عادت های مثبت و جدید او به عنوان یک ویژگی برای او درونی شود. در نهایت زمانی که توانست بدون خود زنی یک کاری را انجام بدهد به کودکتان پاداش دهید چرا که پاداش دادن به کودک باعث ایجاد رفتارهای مثبت در او می شود که به اصطلاح به آن تقویت رفتار مثبت می گویند.