علائم افسردگی در کودکان، جدیدترین راه های جلوگیری

افسردگی بیماری شناخته شده ای در بین جوامع بشری است که علاوه بر بزرگترها کودکان و نوجوانان را نیز درگیر خود نموده است. والدین باید ضمن شناخت کامل نسبت به این اختلال روانی، در این مطلب با جدیدترین راههای جلوگیری از افسردگی در کودکان و نوجوانان آشنا شوند.
با اینکه افسردگی زمینه ای ارثی دارد و در افرادی که خانواده آنها به این بیماری مبتلا هستند درصد بالایی برای ابتلا شدن آنها وجود دارد اما در خیلی موارد نیز مشکلات محیطی باعث بروز این مشکل می شود. کودکان و نوجوانان بیشتر وقت خود را در محیط خانه بسر می برند. پس در درجه اول والدین باید محیطی شاد و آرامبخش را برای فرزندان خود فراهم کنند تا از بروز مشکلات افسردگی در فرزندان خود جلوگیری کنند. والدین باید به ارتباطات خود و سالم نگه داشتن محیط خانواده برای رشد طبیعی جسمی، اجتماعی، عاطفی و اخلاقی فرزندان و پیشگیری از مشاجرات خانوادگی برای حفظ امنیت عاطفی اعضای خانواده‌ها از طریق ارتباط توجه داشته باشند.

عوامل زمینه ساز افسردگی در افراد کدامند؟
آیا می دانستید! مهمترین عامل های سبب ساز افسردگی، عوامل روانی هستند مانند: خشم های سرکوب شده، اتکاء و احتیاج زیاد به محبت دیگران، احساس حقارت و گناه شدید، اضطراب و ترس زیاد و حالت دفاعی شدید در مقابل مسائل زندگی. همه این موارد در طی دوران کودکی شکل می گیرند، هرگاه ارتباط بین والدین (که معمولاً خود مشکل دارند) و کودک قطع شده و رفتار آنها سبب طرد کودک و جلوگیری از ابراز عواطف و خواسته هایش شود زمینه بروز افسردگی آماده می شود. هم چنین رفتارهای نابهنجار والدین مانند اضطراب زیاد، عدم اعتماد به نفس، وسواس، احساس گناه شدید پرخاشگری، افسردگی و حساسیت زیاد خود عامل مهمی در همانندسازی و تقویت رفتارهای نابهنجار کودکان و نوجوانان است.

نشانه های افسردگی در کودکان و نوجوانان
می توان گفت شایعترین علامت افسردگی نوجوان، ناراحتی و غمگینی بی دلیل وی است. در ضمن نوجوان افسرده تحریک پذیر و مضطرب است و با کوچکترین مساله ای عصبانی می شود و داد و بیداد می کند. گاهی ممکن است نوجوان افسرده علائم جسمی هم داشته باشد، مثلا اغلب اوقات از سردرد و دل درد شکایت کند. گاهی هم ممکن است دچار بی خوابی و تغییر عادات خواب شود و بی دلیل گریه کند. ممکن است حتی عادات غذا خوردن او هم عوض شود. نوجوان بسته با اینکه در این زمان پرخوری کند یا بی اشتها شود؛ معمولاً دچار اضافه وزن یا لاغری بیش از حد می شود. گاهی حرکات او کند و گاهی تند می شود و ممکن است حتی برای خلاصی از این افکار آزار دهنده به مصرف مواد مخدر پناه ببرد. یا اینکه به فکر خود کشی بیفتد و دست به کارهای خطرناک بزند.

راهکارهای جدید برای جلوگیری از افسردگی کودکان و نوجوانان:
داشتن برنامه ریزی
یکی از مزیت های برنامه ریزی برای کودکان و نوجوانان این است که آنها دیگر وقت کافی برای افکار آزار دهنده ندارند. داشتن برنامه‌ریزی منظم برای فرزندان جهت استفاده مناسب از وقت و هدفمند بودن هر مرحله از زندگی در پیشگیری از افسردگی آن‌ها موثر است؛ از سوی دیگر خانواده‌ها باید به موفقیت تحصیلی فرزندان و تلاش برای شکوفایی توانایی‌های ذهنی، جسمی و استعداد آنها و برخورد منطقی در مواجهه با مشکلات تحصیلی توجه کنند.
تقویت نقاط مثبت رفتارها و عملکرد فرزندان
توجه به استعدادها و رفتارهای مثبت فرزندان باعث ایجاد احساس غرور و مفید بودن در آنها می شود که این خود دلیل مهمی است برای جلوگیری از افسردگی. تقویت نقاط مثبت رفتارها و عملکرد فرزندان از طریق پاداش مادی، کلامی و غیرکلامی و تشویق آنان، از نکات دیگری است که خانواده‌ها باید در نظر بگیرند، توجه به نیازها و علایق فرزندان و ارائه پاسخ مناسب با جنس و سن آنها از راه‌های دیگر پیشگیری از بروز افسردگی در فرزندان است.
داشتن نگرش مثبت به زندگی
دیدگاه ما نسبت به زندگی و حتی استرس در نگاه شما به موقعیت هایی که در آن قرار می گیرید تاثیر می گذارد. در واقع می توان گفت انعطاف پذیری شما در مقابله با استرس افزایش می یابد. همچنین مثبت اندیشی روشی موثر برای فرار از تیک های عصبی است.
وقت گذاشتن برای فرزندان
همواره به فرزندان خود توجه کنید و مدتی را به حرف زدن با آنها اختصاص دهید. اجازه دهید فرزندتان در هر زمانی که به شما نیاز دارد، حتی اگر خسته هستید، با شما حرف بزند و مسائلش را به شما بگوید. او را برای آخر هفته منتظر نگذارید، اما در عین حال آنقدر در دسترس نباشید که وقتی برای تنها بودن و خلوت کردن نداشته باشد.
آرام سازی اعصاب
پزشکان توصیه میی کنند در اوقات عصبانیت و ناراحتی با چند نفس عمیق می توانید به آرام سازی اعصاب خود کمک کنید. با خواندن چند کتاب کوچک با تکنیک های تمدد اعصاب آشنا شوید و با به کارگیری این روش ها تیک های عصبی را از بین ببرید. برای مقابله با اثرات احساسی و فیزیکی منفی اضطراب و افسردگی می توانید از روش های ساده ای مانند گره کردن مشت و شل کردن آن بهره بگیرید.
پیاده روی و ورزش
پیاده روی و ورزش بهترین راه چاره برای فراموش کردن ناراحتی ها و افکار آزار دهنده می باشد. پس تا می توانید روزانه اوقاتی را به پیاده روی و ورزش بپردازید(حتی چند دقیقه). انجام تمرینات ورزشی برای کاهش استرس، تیک های عصبی و تنش مفید هستند. درواقع هنگامی که نرمش یا ورزش می کنید علاوه بر تقویت عمومی بدن، مغز شما هم یک انتقال دهنده عصبی به نام اندورفین تولید می کند. کار این ماده ایجاد احساس خوب است.
خوردن غذاهای شیرین
یافته های پزشکان این مطلب را ثابت کرده که خوردن غذاهای شیرین باعث کاهش اضطراب و رفع افسردگی می شود. زمانی که حملات اضطرابی آغاز می شود، غذاخوردن با آرامش یا خوردن بستنی به شما کمک می کند اما غذاهایی که میزان ترشح هورمون های دوپامین و سروتونین را افزایش می دهند سطج شادابی شما را بیشتر افزایش می دهند.
معاشرت با افراد شاد و شوخ طبع
معاشرت و گفت و گو با افراد شاد باعث می شود روحیه آنها در شما هم تأثیر بگذارد و شما را نیز به سمت شاد بودن سوق دهد که این موضوع باعث فراموش کردن و رها شدن از بار مشکلات و نگرانی ها شود. اما مراقب باشید با افرادی که افکار منفی شما را بیشتر می‌کنند ارتباط نداشته باشید چرا که نوع نگرش منفی این افراد به زندگی، در ذهن شما نیز اثر خواهد گذاشت.
پوشیدن لباسها و کفش راحت
همواره و در همه جا پوشیدن لباسهای دلخواه حس خیلی خوبی به انسان دست می دهد پس سعی کنید لباس دلخواه فرزندتان را برای آنها تهیه کنید البته باید حواستان به این نکته هم باشد که وی باید با پوشیدن این لباسها احساس راحتی کند. پوشیدن لباس های گشاد و کفش راحت باعث احساس آرامش می شود و درآوردن ساعت و کفش ها به کاهش فشار عصبی کمک می کند.
استفاده از رنگهای آرامبخش در وسایل شخصی و خانوادگی
استفاده از رنگ های گرم و آرامش بخش تاثیر مثبتی بر روح و روانتان می گذارند. پوشیدن یک تیشرت رنگی و تعویض رنگ دیوارها و پرده های ساده و رنگارنگ کردن آنها شما را شاد و سرحال نگه می دارد.

نکته قابل توجه والدین
چنانچه کودکی دچار افسردگیی شد نباید به امید درمان وی با دارو از سایر درمانها چشم پوشی کنید و کودک یا نوجوان افسرده را به حال خود رها کنید. کسانی که داروهای ضد افسردگی مصرف می کنند ممکن است بیشتر به خودکشی فکر کنند و بنابر این اگر نوجوان شما طبق توصیه پزشک داروی ضد افسردگی می خورد دیگر با خیال راحت او را رها نکنید. بلکه لازم است رفتار و اخلاق او را زیر نظر داشته باشید و مراقب علائم میل به خودکشی باشید تا بتوانیدبا پزشک درمیان گذاشته و به موقع جلوی او را بگیرید.