چگونه بچه ی حرف گوش کن داشته باشیم؟

یاد دادن و ترغیب یک کودک نوپا به گوش کردن و انجام از حرف‌هایتان ممکن است ابتدا سخت باشد. کودکان نوپا از این جهت درست مثل ما هستند، یعنی همیشه به چیزهایی که می‌شنوند گوش نمی‌کنند. در این سن، باید به آنها یاد بدهید که چگونه به گفته‌هایتان توجه کنند اما هرگز کودک را تبیه نکنید، چون تنبیه، گوش کردن را به کودک یاد نمی‌دهد، بلکه به او می‌آموزد که می‌تواند ۱۰ بار اولی که چیزی را می‌گویید آن را نادیده بگیرد و تنها وقتی که شما عصبانی شدید به آن توجه کند. به خاطر داشته باشید که واداشتن فرزندتان به گوش کردن و اطاعت، نباید به صورت یک جنگ و گریز دربیاید. در این مطلب می‌توانید با راهکارهایی برای اینکه کودکتان به حرف شما گوش بدهد آشنا شوید.

هم‌سطح کودک قرار بگیرید
همان‌طور که هر پدر و مادری دیر یا زود می‌فهمد، فریاد زدن از ارتفاع بلند یعنی وقتی ایستاده‌اید، به ندرت اثر دلخواه را در دنبال خواهد داشت و داد زدن از راه دور یا یک اتاق دیگر حتی اثر خیلی کمتری دارد.
روبه‌روی فرزندتان چمباتمه بزنید یا او را بغل کنید، تا بتوانید به چشم‌هایش نگاه کنید و توجهش را جلب کنید. ارتباط چشمی بسیار مهم است و هنگامی که با کودک خود چهره به چهره می‌شوید، تأثیر بیشتری دارد. او خیلی بهتر به حرف شما گوش می‌کند اگر، وقتی به او یادآوری می‌کنید که صبحانهٔ خود را بخورد پشت میز صبحانه در کنارش نشسته باشید یا وقتی می‌گویید وقت خواب است و می‌خواهید لامپ را خاموش کنید، روی تختش نشسته باشید.

خواستهٔ خود را واضح و روشن بیان کنید
پیام خود را واضح، به زبان ساده و با قاطعیت ولی در عین آرامش بیان کنید. حواس کودکتان پرت می‌شود اگر موضوع را خیلی تکرار کنید یا کش بدهید. برای کودکان نوپا دشوار است که منظور جملهٔ طولانی‌ای مانند این را بفهمد: «بیرون واقعاً سرده و تو این اواخر مریض بودی، بنابراین باید قبل از رفتن به پارک، ژاکتت رو بپوشی.» اما در مقابل، فهمیدن جملهٔ «وقتشه که ژاکتت رو بپوشی» حتمی است. همچنین اگر فرزندتان در موضوعی واقعاً حق انتخاب ندارد، بهتر است موضوع را به شکل سؤال مطرح نکنید. جملهٔ «وقتشه که در صندلی خودت توی ماشین بنشینی» اثر بسیار بیشتری از جملهٔ «بیا توی صندلی خودت بشین، باشه عزیزم؟» دارد.
دادن حق انتخاب به کودک نوپا خوب است، اما بهتر است فقط دو گزینهٔ ساده که منظور شما را برساند به او بدهید. وقتی به کودک نوپای خود اجازه می‌دهید از بین گزینه‌های محدود یکی را انتخاب کند، او احساس قدرت خواهد کرد و شما نیز از نتیجه راضی خواهید بود.

سر حرف خود بمانید و به آن عمل کنید
نشان دهید در مورد چیزی که می‌گویید جدی هستید، ولی تهدیدی نکنید یا وعده‌ای ندهید که می‌دانید عملی نخواهید کرد. اگر به کودک دو سالهٔ خود گفتید، «موقع شام باید آب بخوری، پنج دقیقه بعد کوتاه نیایید و اجازه ندهید که به جای آن آب‌میوه بخورد. اگر به او هشدار دادید درصورتی‌که برادرش را بزند باید به عنوان تنبیه به اتاقش برود، وقتی برادرش را زد، تهدید خود را عملی کنید و او را به اتاقش بفرستید. اما نه به شکلی که کودک لجبازی کند یا آزار ببیند.
اطمینان حاصل کنید که همسرتان نیز همان قوانین را اجرا می‌کند و به آنها احترام می‌گذارد، به‌طوری‌که هیچ یک از شما قدرت دیگری را تضعیف نکند و اگر اختلاف نظری بین شما وجود دارد، آن را بین خودتان به بحث بگذارید، تا هر وقت مسئله دوباره مطرح شد، هر دو خوب بدانید که چه کاری باید انجام شود یا چه چیزی گفته شود.
سعی کنید برای واداشتن فرزندتان به اطاعت، در تلهٔ تکرار چند بارهٔ کار و دستوری کمتر فوری مثل «لیوان خودت رو روی میز بذار» نیفتید یعنی به جای چند بار تکرار این جمله، به آرامی دستان کودک خود را هدایت کنید تا لیوان را روی میز بگذارد، طوری که دقیقاً بداند چه کاری را از او می‌خواهید.

پیام‌های خود را تقویت کنید
اغلب مفید است که دستورات کلامی خود را با نشانه‌هایی غیرکلامی دنبال کنید، به ویژه اگر می‌خواهید فرزندتان را از فعالیتی جذاب بازدارید. بگویید: «وقت خواب است!» و سپس یک نشانهٔ بصری مثل چند بار خاموش و روشن کردن لامپ، یک نشانه‌ٔ فیزیکی مثل قرار دادن یک دست روی شانه‌اش تا توجه او را از عروسکش دور و به سوی خود جلب کنید و یا یک نشانهٔ نمایشی مانند هدایت او به سمت تختش، کنار زدن روتختی و پتو از روی تخت و مرتب کردن بالشش را اجرا کنید.
همچنین، برای کودکتان مهم است که وقتی چیزی خطرناک است، بفهمد و برای شما مهم است که نشان دهید چطور باید به شکل ایمنی به آن نزدیک شد. به عنوان مثال، هنگامی که کودک از خیابان عبور می‌کند، حتماً همیشه دستش را بگیرید. به این ترتیب، او خطرناک بودن خودروها را با مراقب بودن ارتباط می‌دهد.

به او هشدار بدهید
قبل از اینکه تغییر بزرگی رخ دهد، به فرزندتان یک اخطار قبلی بدهید، به ویژه اگر او با خوشحالی با اسباب‌بازی‌ها یا دوستش مشغول بازی است. به عنوان مثال، پیش از اینکه آمادهٔ ترک خانه باشید، بگویید: «ما چند دقیقهٔ دیگر می‌ریم. وقتی صدات زدم دیگه وقتشه که بلند بشی و دست‌هات رو بشویی.»

دستورات خود را سرگرم‌کننده کنید
وظایف واقع‌بینانه‌ای به او بدهید. مثلاً، برای کنار گذاشتن یک اسباب‌بازی بگویید: «بیا لگوهای زرد رو کنار بگذاریم.» بعد می‌توانید آن را به یک بازی تبدیل کنید یعنی بگویید: «خوب، الان لگوهای آبی رو کنار بگذاریم.»
دستورات همراه با داد و فریاد ممکن است نتیجه بدهند، اما هیچ‌کس از روند آن لذت نخواهد برد. بیشتر کودکان وقتی شما با اعتماد و روحیهٔ بشاش با آنها رفتار می‌کنید، بهتر پاسخ می‌دهند. به کار بردن صدایی خنده‌‌دار یا یک آهنگ برای انتقال پیام خود را امتحان کنید. برای مثال، جملهٔ «الان وقتشه که دندون‌هات رو مسواک بزنی» را با ریتم یک آهنگ شاد و محبوب بخوانید.
اطمینان حاصل کنید که مزایای اطاعت از دستورات شما برای فرزندتان منطقی است. به عنوان مثال، «دندون‌هات رو مسواک بزن، بعدش می‌تونی لباس خواب مورد علاقه‌ات رو بپوشی» به جای این جملهٔ ترسناک که: «باید دندون‌هات رو مسواک بزنی وگرنه پوسیده می‌شوند.» یا «همین الان دندون‌هات رو مسواک بزن!» وقتی هم مسواک زدن را تمام کرد با گقتن «بچه‌ٔ حرف گوش‌کن» از او تعریف کنید.
برخورد خوش‌رویانه، مهربانی و اعتمادی که شما در هنگام صحبت کردن با این شیوه به فرزندتان نشان می‌دهید، باعث می‌شود تا او دوست داشته باشد به شما گوش دهد، زیرا می‌فهمد که شما دوستش دارید و او برایتان شخصی استثنایی است.

الگوی رفتار خوب را به او نشان دهید
کودکان شنوندگان بهتری خواهند بود اگر ببینند که شما نیز شنوندهٔ خوبی هستید. این را برای خودتان به یک عادت تبدیل کنید که با همان احترامی به صحبت‌های فرزندتان گوش کنید که به صحبت یک بزرگسال گوش می‌کنید. وقتی با شما صحبت می‌کند، به او نگاه کنید، با ادب و احترام پاسخ دهید و هر جا ممکن است، اجازه دهید صحبتش را تمام کند بدون اینکه آن را قطع کنید.
اگرچه وقتی در حال غذا پختن هستید و کودک نوپایتان خیلی دارد پرحرفی می‌کند می‌تواند کار سخت یا غیرممکنی به نظر برسد، اما سعی کنید در حین صحبتش او را نگذارید بروید یا پشتتان را به او نکنید، چون در این صورت آموزش گوش کردن به فرزندانتان نیز هیچ فایده‌ای ندارد.

به رفتارهای خوب فرزندتان توجه کنید
چقدر با فرزندتان دربارهٔ کارهای اشتباهی که کرده است صحبت می‌کنید؟ آیا خودتان دوست دارید از دستورات کسی مثلاً رئیستان اطاعت کنید که تنها به شما بازخورد منفی می‌دهد؟
احتمال اینکه فرزندتان به شما گوش دهد بیشتر است، اگر وقتی رفتار خوبی دارد متوجه آن شوید و در موردش صحبت کنید. به عنوان مثال، «اولین باری که من ازت خواسته بودم عروسک‌هات رو کنار بگذاری این کار رو کردی. چه کار خوبی!» یا «تو با اون گربه خیلی مهربون بودی مامان، من بهت افتخار می‌کنم.» اطمینان حاصل کنید که کودک نوپای خود را برای کارهای خوبش به اندازهٔ کافی تشویق می‌کنید. در نتیجهٔ این کار، احتمال اینکه وقتی می‌خواهید او را به مسیر درستی برگردانید دستوارت شما را نادیده بگیرد کمتر خواهد شد.