کودکان مادران زندانی، بی گناه ترین قربانیان دنیا

متاسفانه طی سال‌های اخیر شاهد افزایش چشمگیر آمار زندانیان زن هستیم که این مهم بیشتر تحت‌ تاثیر بالا رفتن آسیب‌های اجتماعی و یا طلاق صورت گرفته است اما باید در نظر داشت که بالا رفتن آمار زندانیان زن خود می‌تواند تبعات منفی اجتماعی بسیاری را نیز به‌دنبال داشته باشد.
زنان با توجه به اینکه نقش بسزایی را در جامعه و به‌ خصوص در خانواده ایفا می‌کنند، زندان و تبعات منفی پس از آن نیز می‌تواند خود عاملی برای افزایش آسیب‌های اجتماعی نیز باشد چرا که مادرانی که در زندان به‌ سر می‌برند کودکان آنها به‌ صورت ناخواسته با بسیاری از جرائم و یا حتی زندان آشنا می‌شوند که این خود می‌تواند در آینده برای آنها مشکل‌ساز شود چراکه کودکی که از سنین پایین با این مسائل آشنا شود در بزرگسالی به‌راحتی می‌تواند در بستر آسیب‌ها قرار بگیرد. به‌طور کلی باید در نظر داشت که تحقیقات و مطالعات صورت گرفته نشان می‌دهد زندان همواره عاملی برای کاهش جرم و جنایت نیست بلکه در مقابل متاسفانه خود می‌تواند عاملی تاثیرگذار برای افزایش میزان جرم و جنایت باشد، به‌عنوان مثال فردی که به‌دلیل بدهی روانه زندان می‌شود به علت اینکه در یک سلول با انواع مجرمان دوران محکومیت خود را سپری می‌کند بنابراین خواسته یا ناخواسته با دیگر جرم‌ها و یا روش‌های انجام آن نیز آشنا می‌شود و با توجه به اینکه بعضا افرادی که از زندان بازگشته‌اند دیگر نمی‌توانند چندان جذب بازارهای کار شوند بنابراین احتمال اینکه این افراد به انجام کارهای خلاف گرایش پیدا کنند بیشتر می‌شود که این خود می‌تواند یکی دیگر از پیامدهای منفی افزایش آمار زندانیان زن نیز باشد چراکه امروزه دیگر زنان تنها خانه‌دار نیستند بلکه برای گذران زندگی خود مجبور به اشتغال می‌باشند. بنابراین باید راهکارهای مناسبی برای کاهش آمار زندانیان و به‌خصوص زندانیان زن در نظر گرفت.

فرزندان زندان و آسیب‌های آن
متاسفانه برخی از کودکان ناخواسته در زندان به دنیا می‌آیند زندگی چندان مناسبی برای آنها رقم نمی‌خورد که این مهم می‌تواند تبعات منفی بسیاری را برای آنها از کودکی تا بزرگسالی به‌همراه داشته باشد، چراکه کودکی که بهترین دوران خود را در زندان سپری می‌کند چگونه می‌تواند در نوجوانی و جوانی زندگی سالمی را نیز داشته باشد؟ طبق تحقیقات به عمل آمده برخی از این کودکان خود در آینده روانه زندان می‌شوند، چراکه از زندان هیچ واهمه‌ای ندارند و به‌راحتی انجام برخی از کارها تن می‌دهند هر چند در این مجال باید یادآور شد که این مهم در مورد تمام فرزندان زندان صدق نمی‌کند. لازم به ذکر است که چندی پیش طرحی مبنی بر مرخصی‌دادن به زنان زندانی باردار ارائه شده است اما این در حالی است که متاسفانه ایراداتی بر این طرح نیز وارد است؛ انتظار می‌رود این ایرادات به صورت کارشناسی برطرف شود در غیر این صورت اجرایی‌شدن این طرح چه‌ بسا می‌تواند تبعات منفی دیگری را نیز به‌ دنبال داشته باشد.

گذراندن دوران حبس در خانه
بنا به گفته مسئولان قرار شده است که برخی از زنان متهم با داشتن دستبند الکترونیکی در خانه دوران حبس خود را سپری کنند تا شاید از این طریق آسیب‌ها و مشکلات پیش‌رو برای این زنان و همچنین خانواده آنها تا حد زیادی از بین برود چرا که باید به خاطر داشت در مورد زنانی که فرزندان کودک و یا نوجوان دارند و بنا به دلایلی همسر آنها نیز حضور ندارد، رهاکردن این کودکان خود می‌تواند بسیار مشکل‌ساز باشد و همچنین آثار منفی بسیاری را نیز به جامعه تحمیل کند. بنابراین گذراندن دوران حبس در خانه شاید بتواند عاملی برای کاهش آسیب‌های اجتماعی ناشی از به زندان رفتن زنان باشد.

مرخصی زایمان برای زنان زندانی
چندی پیش معصومه آقاپور علیشاهی یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که زنان باردار زندانی باید از ۹ماه مرخصی زایمان برخوردار شود تا از این طریق مشکلات پیش‌روی فرزندان آنها تا حد زیادی کاهش یابد. از این رو انتظار می‌رود با اصلاح قانون فرزندان زنان زندانی نیز با مشکلات کمتری مواجه شوند؛ اتفاقی که شاید تحقق آن نیاز به گذشت زمانی به نسبت طولانی دارد.

افت تحصیلی شدید فرزندان زنان زندانی
لازم به ذکر است که بر اساس تحقیقات صورت گرفته متاسفانه فرزندان زنان زندانی با افت شدید تحصیلی مواجه می‌شوند که یکی از اصلی‌ترین دلایل آن را می‌توان عدم حضور مادر عنوان کرد و همچنین صحبت‌ها و یا لیبل‌زنی‌های دیگر دانش‌آموزان و یا حتی برخی از مربیان مدرسه نیز خود می‌تواند در افت شدید تحصیلی این دانش‌آموزان بسیار تاثیرگذار باشد، بدان‌سبب که دانش‌آموزانی که مادر آنها بنا به هر دلیلی در زندان به‌سر می‌برد با مشکلات عدیده‌ای مانند مشکلات اجتماعی، عاطفی، اقتصادی و یا مواردی از این دست مواجه هستند که اینها نیز می‌تواند در افت تحصیلی دانش‌آموز بسیار موثر باشد، هر چند در این مجال باید یادآور شد که این تاثیرات منفی در میان دانش‌آموزان دختر به مراتب بیشتر از دانش‌آموزان پسر است، همچنین باید گفت که این اتفاق بیشتر در دوران ابتدایی و راهنمایی روی می‌دهد؛ پس باید با کارشناسی دقیق و تخصصی به آسیب‌شناسی این موضوع پرداخت.

اعمال مجازات‌های جایگزین
چندسالی است که زمزمه‌هایی مبنی بر اعمال مجازات‌های جایگزین برای زنان زندانی به گوش می‌رسد؛ اتفاقی که تا امروز متأسفانه چندان تحقق نیافته است که این خود می‌تواند یکی دیگر از عامل افزایش آسیب‌های اجتماعی و خانوادگی ناشی از به زندان رفتن زنان باشد. از طرف دیگر باید خاطرنشان کرد که طبق قوانین موجود کودک تنها تا ۲سالگی می‌تواند با مادر خود در زندان به‌سر ببرد و پس از آن باید به بهزیستی سپرده شود که این مهم خود می‌تواند تبعات منفی گسترده‌ای را هم برای کودک و هم برای مادر به همراه داشته باشد؛ کودکی که از مهر مادری و یا محبت والدین بی‌بهره می‌شود به‌یقین در بزرگسالی خود می‌تواند بستری برای بروز بسیاری از آسیب‌ها و مشکلات اجتماعی نیز باشد، مشکلاتی که هم خود فرد و هم جامعه را درگیر کرده و تبعات زیادی به‌دنبال دارد. بنابراین در حال حاضر این نیاز احساس می‌شود که راهکار مناسب دیگری برای کودکانی که مادران آنها در زندان به‌سر می‌برند ارائه شود، چراکه روند موجود به ضرر کودکان است، هرچند در این فرصت باید متذکر شد که باقی‌ماندن کودکان در زندان نیز به‌مراتب مشکلات عدیده‌ای را ایجاد خواهد کرد.