گفتار درمانی کودکان، چگونه باید انجام شود؟

وقتی کودک شما صحبت می کند متوجه شده اید که او گاها لکنت دارد؟ آیا کودک شما مشکلی دارد؟ و اگر دارد چه کار باید بکنید؟ آیا باید به متخصص کودکان در این زمینه مراجعه کنید و جلسات گفتار درمانی را شروع کنید؟
اینکه فورا دست به کار شوید عاقلانه و منطقی است. یک ارزیابی دقیق توسط پزشک متخصص گفتار درمانی می تواند به شما کمک کند بفهمید که آیا کودک شما مشکلی دارد یا خیر. گفتار درمانی، درمانی است که اغلب برای بچه هایی انجام می شود که اختلالات گفتاری در صحبت کردن دارند.

اختلالات گفتاری، اختلالات زبانی و اختلالات تغذیه ای
اختلالات گفتاری به مشکلات واقعی در تولید صدا بر می گردد، اما اختلال زبانی به مشکلات فهمیدن یا گذاشتن کلمات در کنار هم برای ارتباط دادن مفاهیم بر می گردد.
اختلالات گفتاری شامل:
اختلالات تلفظ کردن
مشکل داشتن در تولید صداها، در هجاها و یا گفتن کلمات به صورت ناصحیح به طوری که شنونده متوجه نشود چه گفته می شود.
اختلالات سلاست گفتار
مشکلاتی همانند لکنت، که روند صحبت کردن به وسیله ی مکث های غیر نرمال مختل می شود و بخشی از کلمه تکرار می شود(پپپپپپسر) یا کشیدن صداها یا هجا( مممممار).
اختلالات طنین یا صدا
مشکل داشتن در زیر و بمی صدا، حجم و کیفیت صدا که حواس شنونده را پرت می کند. این اختلالات ممکن است باعث درد یا ناراحتی کودکی شود که صحبت می کند.
اختلالت زبانی می تواند شامل هر دوی مشکلات شنوایی و بیانی باشد:
اختلالات شنوایی
مشکل داشتن در درک یا پردازش زبان
اختلالات بیانی
مشکل داشتن در کنار هم قرار دادن لغات، داشتن دایره لغات محدود، یا ناتوانی در استفاده از زبان به روش درست از لحاظ اجتماعی.
اختلالات ارتباطی شناختی
مشکل داشتن با مهارت های ارتباطی که حافظه، توجه، دریافت، سازماندهی، قوائد و حل مشکل را درگیر می کند.
نارسایی بلع یا اختلالات تغذیه ای: اختلالاتی هستند که شخصی که آب و غذا می خورد مشکلاتی همانند جویدن، قورت دادن ، سرفه کردن ، بستن دهان دارد و در نهایت از خوردن غذا امتناع می کند.

متخصصان در گفتار درمانی
متخصصان گفتار درمانی به طور غیر رسمی به عنوان گفتار درمانگر شناخته می شود، اما این ها، متخصصان تحصیل کرده ای در زمینه مطالعه ی ارتباطات انسان در رشد و اختلالات هستند. آن ها حداقل مدرک کارشناسی ارشد دارند.
این متخصصان مهارت های صحبت کردن، زبان ، مهارت های ارتباطی شناختی و زبانی/ تغذیه ای و قورت دادن را ارزیابی می کنند تا انواع مشکلات ارتباطی را تشخیص دهند( همانند اختلالات تلفظ، سلاست گفتار، صدا، بیانی و شنوایی و …) و بهترین راه برای درمان آن را پیدا می کنند.

درمان
در گفتار درمانی متخصص با کودکان در گروه های کوچک و یا تک تک و یا مستقیما در یک کلاس کار می کند تا بر مشکلاتی که باعث اختلال خاص او شده است غلبه کند.
متخصصان از استراتژی های خاصی استفاده می کنند که شامل:
فعالیت های به کارگیری زبان
متخصص گفتار درمانگر با بازی کردن و حرف زدن و استفاده از تصاویر، کتاب ها، اشیا یا ورود به جریاناتی، رشد زبانی کودک را تحریک می کند. همچنین برای ساختن مهارت های زبانی او لغات و گرامر صحیحی را می سازد و از تمرینات تکراری استفاده می کند.
تلفظ درمانی
تلفظ یا تولید صدا، تمریناتی هستند که متخصص اغلب در طول فعالیت های همراه با بازی، صداها و هجاهای صحیحی در کلمات و جملات برای کودک می سازد. سطح بازی ها مناسب سن کودک است و مربوط به نیازهای خاص او می شود. متخصص به طور فیزیکی به کودک نشان می دهد چطور صداهای خاصی بسازد همانند صدای " ر" و به او نشان می دهد که چطور زبان را تکان دهد تا صدای خاصی تولید شود.
درمان مشکلات حرکتی زبانی/تغذیه ای و قورت دادن
متخصص از تمرینات زبانی متعددی شامل ماساژ صورت و تمرینات گوناگون زبان، لب، و فک، برای قوی تر کردن ماهیچه های دهان برای خوردن، نوشیدن و قورت دادن استفاده می کند. متخصص همچنین مواد و دمای غذاهای مختلف را به کودک نشان می دهد تا در طول خوردن و قورت دادن شناخت زبانی او را افزایش دهد.

چه زمانی درمان نیاز است؟
کودکان ممکن است به دلایل مختلفی نیاز به گفتار درمانی داشته باشند که شامل موارد زیر است اما فقط به این ها محدود نمی شود:
- اختلالات شنوایی
- تاخیرهای رشد شناختی( ذهنی یا فکری) یا دیگر تاخیرهای رشدی
- ضعف در ماهیچه های زبانی
- گرفتگی شدید صدا
- نقص های مادرزادی شامل لب شکری یا شکاف کام
- اوتیسم
- مشکلات برنامه ریزی حرکتی
- مشکلات تلفظ
- اختلال روان صحبت کردن
- مشکلات تنفسی( اختلالات تنفسی)
- اختلالات تغذیه و قورت دادن
- صدمات جدی مغز
درمان باید تا جایی که امکان دارد هر چه زودتر شروع شود. بچه هایی که خیلی زود درمان را شروع می کنند( قبل از ۵ سالگی) نتایج بهتری می گیرند نسبت به آن هایی که دیرتر درمان را شروع می کنند.
البته به این معنا نیست که بچه های بزرگتر نمی توانند در درمان پیشرفت داشته باشند. آن ها ممکن است با سرعت کمتری بهبود یابند چون آن ها اغلب الگوها را یاد گرفته اند که لازم است تغییر کند.

پیدا کردن یک متخصص
مهم است مطمئن شویم که متخصصان گفتار درمانی مدرک معتبری داشته باشند. این مدرک به این معنا است که پزشک گفتار درمانی حداقل، مدرک عالیه ای در زمینه ی کاری خودش دارد و امتحان های تخصصی خودش را گذرانده و با موفقیت آن را به پایان رسانده است.
گاهی اوقات مشاور گفتار درمانی ( که حداقل مدرک ۴ ساله لیسانس دارد) می تواند تحت نظر موسسات معتبر کار کند. متخصص گفتار درمانی کودک، باید از کشور خودتان مدرکش را گرفته باشد و تجربه کار با کودکان و اختلالات خاص آن ها را داشته باشد.

کمک به کودکتان
متخصصان گفتار درمانی بر این موضوع تاکید دارند که دخالت والدین برای موفقیت کودکان در گفتار درمانی ضروری است. والدین بخش بسیار مهمی از برنامه درمانی کودک و تعیین موفقیتشان هستند. کودکانی که خیلی سریع برنامه را با نتایج طولانی مدت به اتمام می رسانند دقیقا همان هایی هستند که والدین شان در کمک به آن ها دخالت کرده است.
از متخصص پیشنهاد هایی برای اینکه چطور می توانید به کودک خود کمک کنید بگیرید. برای مثال، می توانید به کودک خود کمک کنید تا فعالیت های انگیزشی که متخصص به او توصیه کرده را در خانه انجام دهد تا فرآیند درمان را ادامه دهد و مهارت های آموزشی جدیدی را یاد بگیرد.
فرآیند غلبه بر اختلال زبان یا گفتار می تواند کمی زمان ببرد و به تلاش نیاز داشته باشد، بنابراین مهم است که تمام اعضای خانواده صبور باشند و کودک را درک کنند.