قد و وزن کودکان، زیر چهار سال

کودک در هر مرحله از رشد خود دارای تحول، تکامل و جذابیت خاصی است که همواره دیگران را با این تغییرات و جذابیت های خودش غافلگیر و خوشحال می کند. در این مقاله تصمیم گرفتیم تا اطلاعات دقیقی در مورد اینکه قد و وزن کودکان زیر ۴ سال به تفکیک سن و جنس آنها چقدر باید باشد را در اختیار شما قرار دهیم.
والدینی که به تازگی عضو جدیدی به خانواده شان اضافه شده موظفند تا به طور مرتب کودکشان را برای اندازه گیری قد و وزن وی به مرکز بهداشت محل سکونتشان ببرند. والدین اغلب به اینکه فرزندشان کجای نمودار رشد قرار دارد، توجه می کنند. چکاپ قد و وزن برای اطمینان از رشد مناسب کودک انجام می گیرد تا در صورت کمبود وزن و کاهش رشد کودک والدینش به فکر تقویت کودک برای بهبود رشد و رسیدن به رشد طبیعی کودک باشند. عوامل متعددی بر میزان رشد کودکان مؤثر است که در ادامه به بیان آنها خواهیم پرداخت.

عوامل مؤثر بر رشد کودکان
عواملی همچون صفات ارثی و ژنتیکی، سن و جنس، محیط فیزیکی، عوامل روانشناختی، عوامل اقتصادی، عوامل فرهنگی، ابتلا به بیماریها، آلوده شدن به عفونت ها و انگل ها از جمله عوامل مؤثر بر رشد و نمو افراد است.
اندازه گیری وزن، قد و دور سر می‌تواند به اندازه گیری میزان رشد مناسب کودکان کمک کند. طیف تظاهرات رشد و نمو جسمی از سطح مولکولی مثل فعالیت آنزیم ها، در فرایند تمایزات سلولی جنین، تا تغییرات متابولیک و جسمی همراه بلوغ، متغیر است. فرایند رشد از هنگام زایمان تا سن بیست سالگی را می‌توان در نموداری دارای سه منحنی نشان داد. رشد مغز در سنین پیش از دبستان چشمگیر است.

وزن کودکان
معمولا هر کسی وزن نوزاد خود را هنگام تولدش از دکتر می پرسد. وزن از شاخص های مهم رشد و تکامل بدنی است و ضمنا ساده ترین و درعین حال از بهترین شاخص های رشد به حساب می‌آید. وزن ۹۵% نوزادان ترم ۴٫۶ - ۲٫۵ کیلوگرم و به طور متوسط ۳٫۴ کیلوگرم می‌باشد. معمولا پسران کمی از دختران سنگین تر هستند. در ۵ ماهگی وزن نوزاد حدود دو برابر، و در دو سالگی ۴ برابر وزن تولد خواهد بود و از آن به بعد سرعت افزایش وزن، کمتر خواهد شد و به حدود سالی ۲٫۵ کیلوگرم محدود می‌شود. نوزادان در روزهای اول زندگی به طور متوسط ۶% و گاهی تا ۱۰% وزن خود را از دست می‌دهند که این کاهش وزن بعد از دو هفته جبران می‌شود.

قد کودکان
با نگاهی ساده به قد کودکتان می توانید میزان رشد وی را حدس بزنید. قد یا طول بدن شاخص دیگری برای اندازه گیری رشد است. قد نوزادان در بدو تولد ۵۵ـ ۴۵ سانتی متر و به طور متوسط ۵۰ سانتی متر می‌باشد و تا یک سالگی به حدود ۱٫۵ برابر قد در هنگام تولد خواهد رسید و در حوالی ۴ سالگی ۲ برابر قد زمان تولد خواهد شد.

پایش رشد چیست؟
والدینی که حداقل یکبار داشتن بچه را تجربه کرده اند با واژه پایش رشد آشنا هستند. در دنیا در کشورهای مختلف منحنی پایش رشد با مختصر تغییراتی نشان داده می‌شود. در ایران نیز در زایشگاه‌ها و در بدو تولد برای تمام نوزادان دختر و پسر جداگانه منحنی پایش رشد وزن، قد و دورسر و برنامه واکسیناسیون ثبت شده و در اختیار والدین گذاشته می‌شود. وزن و قد به ویژه تا ۳ سالگی نشانگر و شاخص خوبی برای ارزیابی وضعیت سلامت عمومی و رشد کودک است. کودکانی که علاوه بر شیر مادر از ۶ ماهگی به بعد تغذیه خوبی دارند از مهر و محبت و حمایت عاطفی والدین بهره می‌برند و بیماری یا مشکل پزشکی خاصی ندارند، الگوی رشد مشابهی دارند. مربیان بهداشت و پزشکان کودک برای بررسی رشد و سلامت کودک از منحنی پایش رشد استفاده می‌کنند که محدوده طبیعی قد و وزن و رشد کودک را نشان می‌دهد که از میانگین قد و وزن هزاران کودک سالم و طبیعی به دست آمده است.

استاندارد NCHS چیست؟
هر کاری که طبق اصول منظم و مرتب انجام شده باشد می گویند طبق استاندارد است. رشد کودکان نیز دارای استاندارد مخصوص خودش است. تجارب کشورهای مختلف نشان داده است که تمام کودکان زیر ۵ سال در شرایط مطلوب به طور بالقوه از پتانسیل رشد یکسانی برخوردار هستند. بر این اساس سال هاست که سازمان جهانی بهداشت استفاده از منحنی های استاندارد NCHS را برای ارزیابی وضعیت رشد کودکان به تمام کشورها پیشنهاد کرده است. مطالعات کشور ما نیز نشان داده است که کودکان و نوجوانان ایرانی در طبقات مرفه و محیط مناسب اقتصادی و اجتماعی و بهداشتی، رشد جسمی مطلوب و قابل مقایسه با استاندارد NCHS دارند.

قد و وزن کودکان در ابتدای تولد
معمولاً هر کسی قد و وزن کودک خود هنگام تولدش را به یاد می سپارد. قد و وزن نوزادان دختر و پسر در زمان تولدشان معمولاً با هم یکسان نیست و ممکن است روند وزن‌گیری و قد آنها شامل موارد زیر باشد:
دخترها
وزن دخترها به طور میانگین در زمان تولدشان بین ۲ کیلو و ۹۴۰ گرم تا ۳ کیلو و ۵۳۰ گرم خواهد بود. قد آنها نیز در حدود ۴۸ تا ۵۰ سانتی‌متر و ۲ میلی‌متر است.
پسرها
پسرها بین ۳ تا ۳ کیلو و ۶۷۰ گرم وزن دارند و قد آنها در حدود ۴۸ سانتی‌متر و نیم تا ۵۱ سانتی‌متر است.

قد و وزن کودکان در پایان یک سالگی
دخترها
وزن کودکان دختر در ۱۲ ماهگی بین ۸ کیلو و ۲۵۰ گرم تا ۹ کیلو و ۷۰۰ گرم است و قد آنها در حدود ۷۲ سانتی‌متر و ۳۹ میلی‌متر تا ۷۵ سانتی‌متر و ۶۹ میلی‌متر است.
پسرها
کودکان پسر در سن ۱۲ ماهگی وزنی بین ۸ کیلو و ۹۸۰ گرم تا ۱۰ کیلو و ۳۸۰ گرم خواهند داشت و قد آنها در حدود ۷۴ سانتی‌متر و ۱۶ میلی‌متر تا ۷۷ سانتی‌متر و ۴۷ میلی‌متر است.

قد و وزن کودکان در پایان ۲ سالگی
دخترها
فرزند دختر ۲۴ ماههٔ شما معمولاً وزنی بین ۱۰ کیلو و ۶۰۰ گرم تا ۱۲ کیلو و ۵۰۰ گرم دارد و قد او در حدود ۸۴ سانتی‌متر و ۳ میلی‌متر تا ۸۸ سانتی‌متر و ۶ میلی‌متر است.
پسرها
کودکان پسر در ۲۴ ماهگی معمولاً وزنی بین ۱۱ کیلو و ۲۰۰ گرم تا ۱۳ کیلو و ۱۰۰ گرم دارند و قد آنها نیز در حدود ۸۵ سانتی‌متر و ۹ میلی‌متر تا ۸۹ سانتی‌متر و ۹ میلی‌متر است.

قد و وزن کودکان در پایان ۳ سالگی
دخترها
کودکان دختر در این سن وزنی بین ۱۲ کیلو و ۹۰۰ گرم تا ۱۵ کیلو و ۲۰۰ گرم دارند و قد آنها حدود ۹۱ سانتی‌متر و ۴ میلی‌متر تا ۹۶ سانتی‌متر و ۸ میلی‌متر است.
پسرها
در این سن کودکان پسر بین ۱۳ کیلو و ۴۰۰ گرم تا ۱۵ کیلو و ۶۰۰ گرم وزن دارند و قد آنها در حدود ۹۲ سانتی‌متر و ۷ میلی‌متر تا ۹۸ سانتی‌متر است.

قد و وزن کودکان در پایان ۴ سالگی
دخترها
در چهار سالگی کودکان دختر بین ۱۴ کیلو و ۶۰۰ گرم تا ۱۷ کیلو و ۵۰۰ گرم وزن و قدی در حدود ۹۸ سانتی‌متر تا ۱۰۴ سانتی‌متر و یک میلی‌متر دارند.
پسرها
در این سن کودکان پسر نیز وزنی بین ۱۵ کیلو و ۱۰۰ گرم تا ۱۷ کیلو و ۷۰۰ گرم دارند و قد آنها در حدود ۹۹ سانتی‌متر و ۶ میلی‌متر تا ۱۰۵ سانتی‌متر و ۴ میلی‌متر است.