اعتیاد به موبایل در کودکان، علائم و نشانه ها

آیا شما نگران هستید که کودک‌تان به موبایل یا تبلت معتاد شده باشد؟ در این صورت تنها نیستید. در سال ۲۰۱۸ میلادی، ۱۰۲۴ نفر از والدین درباره میزان استفاده فرزندان‌شان از وسایل دیجیتال مورد بررسی قرار گرفتند و ۴۷ درصد از آن‌ها حس می‌کردند که کودک‌شان به موبایل یا تبلت خود معتاد شده است. امروزه اکثر کودکان به موبایل و تبلت دسترسی دارند و زمان زیادی از روز را صرف استفاده از این وسایل می‌کنند. همه ما هر روز در مهمانی‌ها، سالن‌های انتظار یا وسایل نقلیه عمومی کودکانی را می‌بینیم که در حال استفاده از موبایل یا تبلت هستند. استفاده مداوم کودکان از این وسایل آن‌ها را سرگرم می‌کند و به همین دلیل به والدین وقت فراغت بیشتری می‌دهد، اما باید توجه داشت که این سرگرمی عوارضی نیز دارد. اگر فرزند شما هم زیاد از وسایل دیجیتال استفاده می‌کند و بیش از حد به بازی‌های کامپیوتری می‌پردازد، با ما همراه باشید. در این مطلب به بررسی عوارض اعتیاد کودکان به موبایل و تبلت و راهکارهای رفع آن می‌پردازیم.

عوارض اعتیاد کودکان به موبایل و تبلت
استفاده بیش از حد کودکان از موبایل و تبلت عوارضی دارد که بعضی از آن‌ها جسمی و بعضی دیگر روحی هستند. در ادامه با بعضی از این عوارض آشنا می‌شویم.
۱. اضافه وزن
اضافه وزن ناشی از فعالیت کم کودکان یکی از عوارض استفاده زیاد از موبایل و تبلت است. امروزه بازی‌های دیجیتالی جای بازی‌هایی که نیاز به فعالیت بدنی داشتند را گرفته‌اند و به دلیل همین تحرک کم، کودکان بسیار بیشتر از قبل دچار اضافه وزن می‌شوند.
۲. کم‌خوابی یا بدخوابی
کودکانی که پیش از خواب تا دیروقت با موبایل یا تبلت بازی می‌کنند، نمی‌توانند به میزان کافی بخوابند و از کیفیت خواب مناسبی نیز برخوردار نخواهند بود، در نتیجه خواب کودکان دچار اختلال می‌شود. این کودکان روز بعد با ضعف بیدار می‌شوند چرا که ذهن‌شان تا پیش از خواب در حال فعالیت فکری برای بازی با موبایل بوده و به میزان لازم استراحت نکرده است.
۳. اضطراب
تحقیقات نشان داده است که در موارد بسیاری کودکانی که برای بازی از موبایل یا تبلت استفاده می‌کنند بازی‌های غیر مناسب برای سن‌شان را نیز انجام می‌‍دهند. این امر باعث می‌‍شود که کودکان در سنین پایین استرس بازی‌هایی را متحمل شوند که برای سن آن‌ها طراحی نشده است و به همین دلیل دچار اضطراب خواهند شد.
۴. پرخاشگری
کودکانی که به طور مداوم بازی‌های خشونت آمیز انجام می‌دهند، در بعضی موارد کم طاقت می‌شوند و در صورت مواجه با هر امری که خلاف میل آن‌هاست، پرخاشگری می‌کنند. در نتیجه می‌توان یکی از علل پرخاشگری کودکان را این بازی‌ها خوشنت آمیز دانست.

علائم و نشانه های اعتیاد به موبایل و تبلت
سوالی که اکثر والدین دارند، این است که چگونه نشانه‌های اعتیاد به موبایل و تبلت را می‌توان تشخیص داد؟ در ادامه به این سوال پاسخ خواهیم داد. البته باید توجه کنید که داشتن یکی از این نشانه‌ها به تنهایی دلیل قطعی اعتیاد کودک به این وسایل نیست، اما با دیدن این نشانه‌ها به عنوان پدر یا مادر کودک باید حواس خود را بیشتر جمع کنید!
جدا کردن موبایل یا تبلت از کودک مشکل است: اگر کودک شما به حدی به موبایل یا تبلت وابسته شده است که حتی زمان خواب یا هنگام غذا خوردن نیز دست از کار با این وسایل برنمی‌دارد، یکی از نشانه‌های اعتیاد به این وسایل را دارد.
در صورت جدا کردن موبایل یا تبلت از کودک، کودک دچار استرس یا بدخلقی می‌شود: یکی دیگر از نشانه‌های اعتیاد کودکان به موبایل یا تبلت این است که اگر این وسایل را از کودک جدا کنید، ناآرام می‌شود و بدقلقی می‌کند و صرفاً با حضور دوباره موبایل و تبلت می‌توانید او را کنترل کنید.
نیاز کودک به موبایل یا تبلت، به صورت مداوم بیشتر می‌شود: ممکن است شما کودکی داشته باشید که دقایقی از روز را به بازی با موبایل یا تبلت می‌گذراند و بعد از مدتی ببینید که این دقایق تبدیل به ساعت و ساعت تبدیل به ساعت‌ها شدند! رشد زمانی که کودک به استفاده از این وسایل اختصاص می‌دهد، یکی از نشانه‌های اعتیاد به موبایل یا تبلت است.
کودک تمام فعالیت‌هایش را به کار کردن با موبایل یا تبلت اختصاص می‌دهد: کودکان به‌ طور طبیعی نیاز به فعالیت‌ها و بازی‌های فیزیکی دارند. همچنین بازی‌های گروهی کودکان به رشد هوش اجتماعی در آنان نیز کمک می‌کند. اگر می‌بینید که کودکتان در گذشته بیشتر به بازی‌های فیزیکی یا گروهی علاقه نشان می‌داد و با وجود تبلت دیگر چنین میلی ندارد و صرفاً در خانه می‌ماند و تمام وقت خود را به بازی با موبایل و تبلت می‌گذراند، باید بیشتر مراقب باشید.

نحوه برخورد با کودکانی که به موبایل اعتیاد دارند
نحوه برخورد شما به عنوان والدین کودک می‌تواند بسیار تاًثیرگذار باشد. اولین نکته مهم در برخورد شما این است که بتوانید در عین ایجاد حس صمیمیت و اعتماد، جایگاه مقتدر خود به عنوان پدر یا مادر کودک را حفظ کنید. شما باید به کودک خود یاد بدهید که استفاده بیش از حد از موبایل یا تبلت برای او آسیب‌زا خواهد بود. برای این کار می‌توانید از راهکارهایی که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم، بهره ببرید:
برای استفاده از موبایل یا تبلت محدودیت زمانی وضع کنید.
قبل از اینکه موبایل یا تبلتی را به کودکان بسپارید، نحوه استفاده از آن و محدودیت‌های لازم را به او بیاموزید.
اجازه ندهید کودکتان از بازی‌ها یا برنامه‌هایی استفاده کند که مناسب سنش نیست.
از موبایل یا تبلت به عنوان وسیله‌ای برای آرام کردن کودک در فضاهای عمومی یا مهمانی‌ها استفاده نکنید.
برای کودک خود وقت بیشتری اختصاص دهید. او را به فعالیت‌ها یا بازی‌های غیردیجیتال تشویق کنید و حتی گاهی خودتان در بعضی از این بازی‌ها مثل پازل (جورچین) او را همراهی کنید. به علاوه می‌توانید از نقاشی حیوانات برای رنگ آمیزی استفاده نمایید، کافی است یک طرح مناسب برای رنگ آمیزی را پرینت کنید و با فرزند خود مشغول رنگ آمیزی شوید.

جایگزین موبایل برای کودکان
سوال بسیاری از والدین این است که حتی اگر بتوانیم استفاده درست از موبایل یا تبلت را به کودک بیاموزیم، جایگزینی برای آن سراغ نداریم. در این بخش سعی داریم به این سوال والدین پاسخ دهیم و موارد جایگزینی برای موبایل پیشنهاد کنیم:
برای کودک خود کتاب بخوانید یا در کتاب خواندن او را همراهی کنید. آشنا شدن او با دنیای کتاب شاید بتواند اشتیاق او به کتاب‌خوانی را بیشتر و ذهن او را از بازی با موبایل دور کند.
دیدار و بازی کودک با دوستان و هم‌سن و سالان را برای او آسان کنید. در این صورت کودک شما ساعتی از روز را با فعالیت و بازی گروهی با دوستانش سپری می‌کند و علاوه بر آن، ارتباط حضوری با دوستانش سبب بی‌نیازی او از ارتباط‌های مجازی خواهد شد.
او را در کلاس‌هایی که دوست دارد ثبت‌نام کنید. این کلاس‌ها می‌توانند کلاس‌های ورزشی مثل شنا یا فوتبال باشند. همچنین کلاس‌های هنری مثل نقاشی نیز می‌توانند مورد توجه کودک قرار بگیرند و حواس او را از کار با موبایل یا تبلت پرت کنند.
به تفریح‌های خانوادگی اهمیت بیشتری بدهید. رفتن به پارک، پیک‌نیک یا شهربازی در روزهای تعطیل آخر هفته‌ باعث می‌شود که کودکان با بازی‌هایی غیر از بازی‌های ویدیویی آشنا شوند و علاوه بر آن بدانند فعالیت تفریحی و سرگرم‌کننده برای آن‌ها صرفاً منحصر در فعالیت‌های مرتبط با موبایل و تبلت نیست.

جمع بندی
امروزه اکثر کودکان به وسایل دیجیتالی نظیر موبایل و تبلت دسترسی دارند و اعتیاد کودکان به این وسایل تبدیل به یکی از معضلات خانواده‌ها شده است. استفاده بیش از حد از این وسایل عوارضی از جمله اضافه وزن و بدخوابی را برای کودکان به همراه دارد و به همین دلیل والدین باید در این رابطه مراقب فرزندان خود باشند و نشانه‌های اعتیاد کودکان به موبایل و تبلت را بشناسند، نحوه برخورد با این کودکان را بیاموزند و بتوانند جایگزین‌هایی برای موبایل فراهم کنند. یکی از این جایگزین‌ها می‌تواند بازی‌های خلاقانه کودک همراه شما باشد، در این رباطه توصیه می‌کنیم مطلب بازی‌های خلاقانه برای کودکان را از دست ندهید. هر چند ممکن است والدین در دوره‌ای که می‌خواهند عادت استفاده زیاد از موبایل و تبلت را از سر فرزندان خود بیندازند نیاز به صرف وقت و انرژی بیشتری داشته باشند، اما این وقت و انرژی مضاعف ارزشش را دارد.