ناخن جویدن کودکان، مهمترین دلایل

لیلا شقاقی متخصص روانپزشک درباره علل جویدن ناخن در کودکان اظهار کرد: کودکان از ۲ و نیم سالگی به بعد ممکن است ناخن‌هایشان را بجوند، اما در سنین نوجوانی این مسئله در کنترل خودشان و ممکن است تا بزرگسالی هم این رفتار آنها ادامه پیدا کند.
آمار‌ها نشان داده است که تقریباً ۳۸ درصد از کودکان در سنین ۴ تا ۶ سالگی ناخن‌هایشان را می‌جوند و این عادت‌ به سرعت برطرف نخواهد شد و معمولاً تا ۱۰ سالگی به اوج خود می‌رسد. این عادت‌ در دختران بیشتر از پسر‌ان و عمدتاً در سنین ۱۳ الی ۱۴ سالگی یعنی در اوج نوجوانی‌ آنها دیده می‌شود. حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد این عادت تا بزرگسالی هم ادامه پیدا می‌کند.
وی در ادامه افزود: اگر انجام ندادن کاری مانند جویدن ناخن در جمع به کودک تذکر داده شود، این امر باعث می‌شود که کودک به عمل خود بیشتر ادامه دهد. جویدن ناخن در بعضی از مواقع باعث خون‌ریزی می‌شود و پوست به راحتی مستعد ورود میکروب به آن خواهد شد.
جویدن ناخن در کودکان ممکن است به علت یادگیری از همسالان یا مشکلات عصبی‌کننده‌ای باشد که در روز ممکن است با آن‌ها روبرو می‌شوند. اما ممکن است تصور کنیم که چرا کودکان باید عصبانی شوند، در واقع کودکان نسبت به بزرگسالان بیشتر واقعیت‌ها را درک می‌کنند و ممکن است برخورد‌های خشونت‌آمیزی از خود نشان دهند. اگر والدین عصبانیت بیش از حد در برابر کودکان از خودشان نشان دهند، ممکن است باعث بروز این رفتار در آنها شود. البته عصبانیت در سنین مختلف متفاوت است، مثلاً در خردسالی ممکن است به دلیل اینکه یک فرد اسباب‌بازی آنها را برداشته باشد و یا اینکه به خواسته‌شان نرسیده باشند، عصبانی شوند.
متخصص روانپزشک اظهار کرد: این نوع عادت در دوره نوجوانی متفاوت است، یکی از دلایلش که می‌تواند خیلی نگران‌کننده باشد مربوط به دوران بلوغ او می‌شود که دارای تضاد‌های فکری، بلاتکلیفی، درگیری‌ها و مشغله‌های زندگی‌، والدین و امتحاناتش است. هیجانات کنترل نشده و بیش از حد و عدم‌تنظیم آن، به دلیل دیدن فیلم ترسناک یا داشتن روابط خاصی با والدین است. یکی دیگر از دلایل ناخن جویدن می‌تواند کم‌رویی و خجالتی بودن کودکان یا نداشتن اعتماد به نفس و خجالتی بودن آن‌ها باشد. متأسفانه یک مسئله مهم دیگر این است که وقتی کودکان این کار را انجام می‌دهند به لحاظ اجتماعی زیر سوال می‌روند.
وی بیان کرد: ناخن‌ها پس از جویده شدن، شکل بدی به خود می‌گیرند و از فرم خود خارج می‌شوند و زیبایی خود را از دست می‌دهند؛ کودکان بیشتر ترجیح می‌دهند که تسلط کافی بر قدرت خودشان داشته باشند. منشأ اصلی آن اضطراب و خجالتی بودن آنهاست که بیشتر باعث آرامش در کودکان می‌شود. این رفتار دقیقاً یک عادت می‌شود که آن‌ها در خودشان فرو روند؛ بنابراین لازم است که والدین بدون آنکه توجه منفی به این رفتار داشته باشند سعی کنند خواسته‌های خودشان را از کودکان کم کنند.
شقاقی تاکید کرد: خانواده‌ها اول باید نیاز‌های کودکان را بشناسند، کودکان را در معرض فشار و ناراحتی شدید روحی قرار ندهند، البته این آرامش، آرامش دروغین است و همانطور که گفتیم چرخه معیوب را در کودکان به وجود می‌آورد. متأسفانه و ناآگاهانه رفتار خیلی از والدین در کودکان مورد توجه قرار می‌گیرد و در مقابل دوستانشان آنها را سرزنش و تنبیه می‌کنند که باعث می‌شود این رفتار در کودکان تشدید شود و شدت گیرد. چرخه معیوب به وجود می‌آید و پنهان کاری به آن اضافه می‌شود و می‌تواند تنش و اضطراب کودک را افزایش دهد. بسیار مهم است که والدین این رفتار کودکشان را سرزنش و مسخره نکنند و آنها را با دیگران مقایسه‌ نکنند. والدین با کودکانشان رفتار‌های ملامت‌آمیزی داشته باشند، وسایلی که دوست دارند تا حدودی برای آن‌ها تهیه کنند و با فرزندانشان بیشتر صحبت کنند و در هنگام صحبت کردن توجه بسیاری به کودک خود داشته باشند.
وی افزود: بسیار مهم است که والدین محیط امنی برای کودکان خود فراهم کنند تا آنها در آن محیط آرامش داشته باشند؛ والدین جلوی چشم کودکانشان زیاد مشاجره نکنند، زیرا باتوجه به دلایلی که گفته شد، کودکان احساس استرس و ناامنی بیشتری خواهند کرد. کودکان امروزی که در آپارتمان بزرگ می‌شوند و دائماً دستورالعمل‌هایی را دریافت می‌کنند و محدودیت‌هایی دارند، بسیار تحت فشار روحی هستند؛ یعنی احساس رهایی و آزادی ندارند و نمی‌توانند فارغ از اینکه چه کسی ناراحت می‌شود و اینکه با رفتارشان به همسایه آسیب می‌رسانند، به راحتی بازی کنند. متأسفانه عدم‌رهایی در کودکان ناامنی به وجود می‌آورد و موجب اضطراب و در نهایت خشونت کودک می‌شود، البته تنها خشونت دیده نمی‌شود، ممکن است کودک رفتار‌های دیگری از خود نشان دهند.
متخصص روانپزشک تصریح کرد: کودکانی که رفتار ناخن جویدن یا جویدن لباس یا هرگوشه از بدنشان یا هر گونه از این رفتارها را دارند، نمی‌توان با خشونت این عادت‌ها را از آن‌ها دور کرد، برای این کار زمان و آرامش زیادی لازم است. اگر عادتی است که به دلیل اضطراب و تنش در یک کودک یا نوجوان به وجود آمده است، باید باتوجه به پرتوکل درمانی خودش رفع شود. حتماً خانواده‌ها باید آموزش لازم را ببینند تا بتوانند با هم‌فکری متخصص مربوطه جلوی این عارضه را بگیرند.