علاقه به مطالعه در کودکان، راه های ایجاد شوق در آن ها

راههای ایجاد شوق مطالعه در کودکان چیست؟ برای دانستنن آن در ادامه مطلب با ما همراه باشید.

۱. داستان گویی و کتابخوانی
یکی از روش های موثر برای علاقه مند کردن بچه به مطالعه،( داستان گویی)و( کتابخوانی)است. بچه ها عاشق داستان- به خصوص داستان های مهیج، پرماجرا و شیرین- هستند. بنابراین لازم است که آموزش و پرورش، در طول هفته، ساعتی از ساعات کلاسی را به( داستان گویی و کتابخوانی) اختصاص دهد.
از این طریق هم که شیشه ای نسبت به کتاب و مطالعه در او به وجود آورد و و هم با آموزش بعضی نکات تربیتی در خلال داستان ها، به تربیت روح و روان او بپردازد.
در سال‌های آخر دبستان می توان جلسه های داستان گویی را به( داستان خوانی) و در سال های بالاتر، می‌توان کتابهای غیرداستانی را نیز برای آنان خواند( برای آنکه کودک یک بعدی نشود و تمام مطالعاتش رابه داستان منحصر نکند)

۲. بردن کودک به کتابخانه
اگر معلم بتواند بچه ها را برای رفتن به کتابخانه علاقه مند کند، یکی از موثرترین گام ها را در راه الفت افتادن ایشان با کتاب و مطالعه، برداشته است. این کار را می توان از اواخر کلاس اول دبستان آغاز کرد.
گاه نیز ملزم کردن بچه ها به تهیه گزارشی از کتابخانه ی محله یا… به عنوان انشا یا کار عملی کلاسی، می تواند اقدامی مفید در جهت مانوس کردن بچه ها با کتابخانه باشد.
تجربه نشان داده است که به محض آنکه عده ای از دانش آموزان یک کلاس به عضویت یک کتابخانه در می آیند و از آن کتاب میگیرم، سایر دانش آموزان آن کلاس نیز داوطلب عضویت در آن کتابخانه می شوند.

۳. بردن کودکان به موسسه های انتشاراتی
این کار که می تواند با آشنا ساختن آنان با مراحل مختلف چاپ یک کتاب یا مجله همراه باشد، ضمن آنکه به بچه ها معلومات تازه ای می دهد و موجب لذت بردن آنان از این بازدید خواهد شد، نقشی به سزا در علاقه مند کردن آنان به مطالعه خواهد داشت.
بهتر است برای کودکی که- به هر دلیل- تازه مطالعه را شروع می‌کند؛ کتاب های ساده، اما شیرین و احیاناً مهیج و پرماجرا، و گاه صرفا فکاهی و مفرح انتخاب کرد؛ تا این تمهید او به مطالعه علاقه پیدا کند.

۴. ملزم ساختن دانش آموزان برای مراجعه به کتاب های کمک درسی
معلم میتوان قبل از شروع هر درس، منابعی را که در آنان، مطالبی مکمل آن درس خاص( در حد فهم دانش آموزانش)، آمده است شناسایی،و پس از تمام شدن درس، آنها را به دانش‌آموزان معرفی کند، آنان را تشویق کنند که برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر در زمینه درس مذکور، به آن منابع مراجعه کنند.
از طرفی معلمان انشاء می تواند با دادن موضوع هایی که نوشتن آنها نیازمند مراجعه به یک یا چند کتاب است، و معرفی آن کتابها، بچه ها را وادار به مطالعه کنند. یا با دادن موضوع هایی مثل( بهترین کتابی که خوانده ام)و( فایده های کتاب را بنویسد)،یا( دلتان می‌خواهد جای کدام یک از قهرمانان داستان باشید) امثال آن،دانش آموزان را به مطالعه ترغیب کنند.
یا با خواندن قسمت های زیبایی از شعرها و مطالب جالب از منابع غیر درسی برای بچه ها، شوق به ادبیات را در دل آنان زنده، بیشعوری اشتیاق به آن را در درونشان فروزان کند.

۵. درست کردن دفتر شرح احوال نویسندگان و شاعران
این کار، جدا از وادار ساختن بچه ها به مطالعه بیشتر و مراجعه به منابع مختلف، می تواند زمینه ای مناسب برای آشنایی آنان با نویسندگان و شاعران برجسته و متعهد، و نیز احتمالاً، مطالعه ی آثار آنان باشد.

۶. معرفی کتاب به مناسبت روز های خاص
مربی یا معلم ، در مناسبت ها، دانش آموزان را به کتاب هایی ارجاع دهد که حاوی اطلاعاتی بیشتر، راجع به وقایع و مسائل آن روز های خاص هستند. یا بچه ها را از چند روز قبل تشویق کنند که با مراجعه به منابعی که خودش یا کتابدار معرفی می کند، شعر، نمایشنامه یا مقاله ای برای آن روز تهیه کنند و آن را در حضور بچه ها اجرا کنند یا بخواند.

۷. داستان سازی توسط بچه ها
به این شکل که معلم با گفتن( بسم الله…)و (یکی بود، یکی نبود…)، مطالب را شروع کند و از بچه ها که به تربیت، هر یک، جمله ای به این مقدمه بیفزاید. به طوری که جمله ی هرنفر، در ادامه و تکمیل جمله ی نفر و یا نفرات قبل از خود باشد؛ و در مجموع، یک خط سیر مشخص در آن دنبال شود، تا آنجا که به پایان برسد.

۸. اجرای نمایشنامه
معلمان و مربیان مدرسه به صورت مستقل ،و گاهی نیز به کمک خود بچه ها، می‌توانند متن یک داستان عامیانه ‏یا غیر عامیانه ی از پیش آماده را به صورت نمایشنامه درآورند، و دانش آموزان ،آن را اجرا کنند. این کار باعث می شود که هم دانش آموزان اجرا کننده ی نمایش به کتاب مربوط به آن مراجعه کنند و سایر دانش آموزان به مطالعه ی آن کتاب تشویق شوند.

۹. دادن فهرست کتابهای مناسب
با توجه به اوقات فراغت معلمان می توانند فهرستی از کتابهای مناسب و جالب را در اختیار بچه ها قرار دهند، تا آنان، در تابستان با خرید و یا امانت گرفتن آن کتابها از کتابخانه و یا دیگران، به مطالعه ی آنها بپردازند.

۱۰. دقت در انتخاب کتاب برای کتابخانه های نوپا
چه بسا یک انتخاب نابجا در این زمینه، کودکی را که تازه به کتاب رو آورده است برای مدتی مدید، از مطالعه دل زده کند. بنابراین بهتر است برای کودکی که- به هر دلیل- تازه مطالعه را شروع میکند. کتاب های ساده، اما شیرین و احیاناً مهیج و پر ماجرا و گاه صرفاً فکاهی و مخرب انتخاب کرد؛ تا با این تمهید او به مطالعه علاقه پیدا کند. همچنین، این کار، بهتر است تا زمانی که اطمینان حاصل شود که علاقه لازم در او به وجود آمده و پاگرفته است ادامه یابد.
آنگاه است که می‌توان کتاب‌هایی نسبتاً سنگین تر و با مطالبی عمیق تر به او ارائه کرد. گاه نیز می توان مثلا به کودکی که از پدر یا مادر خود جدا بوده است، چه بسا انس و الفتی خواست با کتاب یابد و آن را به عنوان دوستی هم دل بپذیرد.

۱۱. با تشکیل گروه‌های روزنامه‌نگاری می توان کودکان و نوجوانان را به نوشتن داستان، مقاله و شعر تشویق کرد
اگر در هر نشریه قسمتی به معرفی و نقد و بررسی کتاب اختصاص یابد، بچه ها برای تهیه این مطلب، خواه‌ناخواه مجبور به مراجعه به کتاب ها و مجله ها خواهند شد؛ و این خود گامی در جهت آشتی دادن آنان با کتاب است.
در سنین اولیه دبستان، می توان بچه ها را تشویق کرد که داستانی بنویسند و برای آن نقاشی کنند. آنگاه معلم بهترین این نوشته ها را به صورت کتابی در آورده، در بهترین جای مدرسه یا کتابخانه یا مدرسه به معرض نمایش بگذارد.

۱۲. برگزاری نمایشگاه کتاب
می‌توان حداقل هر فصل یک بار، نمایشگاهی از آثار خوب گذشته و آخرین آثار چاپ شده ی مناسب بچه ها، در مدرسه یا مسجد محله ترتیب داد. این نمایشگاه بهتر است به طرزی جالب و زیبا تشکیل شود و در آن، کتاب ها با تخفیف های زیاد به بچه‌ها ارائه گردد، و از پدران و مادران نیز دعوت شود که در این نمایشگاه شرکت کنند.
میتوان در کنار نمایشگاه، وی برگزاری سخنرانی های جذاب، نمایش فیلم و اسلاید درباره کتاب، یا انتشار جزوه هایی در زمینه اهمیت مطالعه نیز اقدام کرد. در نمایشگاه، همچنین می توان رشته های خوب کودکان و نوجوانان را نیز به معرض نمایش دیگران گذاشت و به این وسیله هم آنها و هم دیگر بچه ها را به مطالعه و نوشتن ترغیب کرد.

۱۳. آموزش روش مطالعه( به‌خصوص تندخوانی)
به پژوه ثابت شده است که اگر راه درست مطالعه کردن و تند خوانی را به کودکان و نوجوانان بیاموزیم و آنان را به تمرین و تکرار منظم و حساب شده در این راه برانگیزیم، در جوانان به حد متوسطی از تندخوانی خواهند رسید.
آموزش این شیوه به بچه ها، به آنان کمک خواهد کرد که از وقت خود برای مطالعه، استفاده‌ای به مراتب بیشتر ببرند.

۱۴. به تصویر کشید یک صحنه یا شخصیت مورد علاقه از یک داستان
این کار که باید به وسیله ی دانش آموزان صورت گیرد، به شکلی جدی یا کاریکاتور گونه، به عنوان تکلیف کلاسی نقاشی یا به صورت داوطلبانه، یا مسابقه و مانند آن باشد؛ و بهترین تصویر های ارائه شده در نمایشگاه های کتابی که در مدرسه یا( ناحیه) برگزار می شود و یا کتابخانه مدرسه نصب شود.