برنامه روزانه کودکان، چگونه تنظیمش کنید؟

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های پیش روی والدین نبود روتین‌های منظم در زندگی فرزندان آن‌هاست. در واقع، چه در روزهای مدرسه چه در تعطیلات، اینگونه به نظر والدین می‌رسد که کودکان هیچ کاری را در زمانی که باید انجام نمی‌دهند. یکی از دلایل احتمالی این اتفاق مختل شدن زندگی کودکان با تکنولوژی‌های مختلف است. به همین دلیل، حفظ روتین و پیروی از آن در زندگی کودکان اهمیت زیادی می‌یابد. روتین‌های روزانه به کودک و والدین کمک می‌کند تا بتوانند با چالش‌های مختلفی مقابله کنند که در زندگی پیش خواهد آمد. وجود روتین روزانه برای کودک سطح پایه‌ای از نظم را در زندگی کودکان برقرار می‌کند و به آن‌ها، هم از نظر ذهنی و هم از نظر فیزیکی، آرامش می‌دهد. همچنین، روتین فرزند شما را به چالش می‌کشد تا وظیفه خاصی را در بازه زمانی مشخصی به پایان برساند و به دنبال آن، اهمیت مدیریت زمان را به‌خوبی بفهمد.
کودکانی که از روتینی قابل پیش‌بینی پیروی می‌کنند به مهارت‌هایی مجهز می‌شوند که آن‌ها را قادر می‌کند با تغییرات به‌خوبی مواجه شوند و برای مواجهه با آن‌ها آماده باشند، چرا که بنای وجودی آن‌ها به‌خوبی ساختار یافته است. با این حال، از یاد نبرید که تعادل را در دشواری و استحکام روتین مورد نظر رعایت کنید. اگر روتین روزانه سخت‌گیرانه‌ای برقرار کنید، حس لذت و آزادی، خلاقیت و خودانگیختگی فرزندتان را از بین خواهید برد و کودکی او را تخریب خواهید کرد. در مقابل، اگر روتین شما بیش از حد آسان و منعطف باشد، کودک هیچگاه از فواید روتین‌ها بهره‌مند نخواهد شد. برای آشنایی بیشتر با فواید روتین و چگونگی اعمال روتین در زندگی کودک، با این مقاله کودکت همراه باشید.

اهمیت برقراری روتین ها در زندگی کودک چیست؟
مغز کودکان به کارها، تحریکات و چالش‌های ثابت نیاز دارد تا شخصیت کودک را به شکلی سالم شکل دهد. برقراری روتین‌های روزانه باید به گونه‌ای انجام شود که کارهای تکراری روزانه را منظم کند و زمانی از روز را به شکل برنامه‌ریزی نشده رها کند تا کودک بتواند نگرشی نسبت به نقاط قوت و ضعف خود پیدا کند. به همین دلیل، روتین و ساختار روزانه باید کودک را به کنترل خودش و برگزیدن عادت‌های سازنده وا دارد. به این صورت، فرزند شما این قابلیت را پیدا می‌کند که در موقعیت‌های مختلف زندگی، سازگاری لازم را از خود نشان دهد. به طور خلاصه مزیت‌های روتین به شرح زیر است:
۱. با ایجاد روتین، از بروز جنگ قدرت میان خود و فرزندانتان جلوگیری کنید
روتین‌های روزانه نقش مهمی در کاهش مسائل مربوط به قدرت دارند، چرا که دیگر نیاز نیست مدام بر فعالیت‌های کودک (مسواک زدن، چرت بعدازظهر، خاموش کردن تلویزیون، وعده‌های غذایی) نظارت داشته باشید. با این کار همچنین، شما از نق زدن مکرر فرزندتان پیشگیری می‌کنید، این کار از تبدیل شدنتان به مادر یا پدر بدی که همیشه مقابل کودک قرار می‌گیرد جلوگیری می‌کند.
۲. روتین موجب افزایش همکاری کودک با شما می شود
روتین روزانه کودک را به همکاری تشویق می‌کند و استرس و اضطراب را در خانه کاهش می‌دهد. در این صورت، بدون بی‌نظمی و به‌هم‌ریختگی، همه افراد خانواده از جریان امور و تکمیل فعالیت‌ها آگاه می‌شوند.
۳. روتین به فرزند شما کمک می کند مسئولیت پذیر باشد
وقتی کودک یاد می‌گیرد، بدون شنیدن هشدارها و تذکرهای مکرر و همیشگی، دندان‌هایش را مسواک بزند، کیفش را جمع کند، تکالیفش را انجام دهد و وعده‌های غذایی‌اش را بخورد، حسی از مسئولیت‌پذیری به او تلقین می‌شود. به خاطر داشته باشید، کودکان در نهایت این واقعیت را خواهند پذیرفت که مسئول خودشان هستند. در این صورت، آن‌ها به افرادی شایسته تبدیل خواهند شد و از سرکشی دست خواهند کشید.
۴. با وجود روتین، کودک با مفهوم «انتظار مشتاقانه» برای انجام فعالیت های هیجان انگیز آشنا خواهد شد
روتین به کودک می‌آموزد زمان خود را مدیریت کند، برای فعالیت‌های دلخواهش انتظار بکشد و در عین حال، زمان خود را به گونه‌ای تنظیم کند که فعالیت‌های گوناگون در آن قرار داده شود.
۵. برای انجام روتین نیاز به یک جدول برنامه ریزی خواهید داشت
برقراری یک روتین منظم در واقع به معنای تنظیم یک جدول برنامه‌ریزی است و در نهایت، به کودک کمک می‌کند خواب راحت‌تری داشته باشد.
۶. برنامه منظم روزانه اتصال شما و کودکتان را مستحکم می کند
روتین فرصتی ایجاد می‌کند که عشق و محبت خود را به‌تمامی به فرزندتان ارزانی کنید. روتین این انگیزه را در کودکان ایجاد می‌کند که وظایف خود را به‌خوبی تکمیل کنند. برای مثال، روتین در آغوش گرفتن کودک پیش از رفتن به رختخواب و در آغوش گرفتن او هنگام بیدار شدن به شما و کودک کمک خواهد کرد اتصال خود و کودک را در سطحی کاملا حسی برقرار کنید و امنیت و همکاری را در ارتباط خود تقویت کنید.
۷. روتین به والدین کمک می کند ثبات را در زندگی روزانه خود پیدا کنند
والدینی که مدام از روتین‌ها چشم‌پوشی یا بر سر آن‌ها چانه‌زنی می‌کنند، در اغلب مواقع، احساس خستگی دارند. در مقابل، وقتی همه کارها در زمان ثابتی انجام شود، انتظارات ثابتی در خانه به وجود می‌آید و سرانجام امور خانه به‌سادگی به جریان می‌افتد. در عین حال، کودک از نق زدن و چانه زدن دست می‌کشد و روتین را با رضایت می‌پذیرد.
۸. با استفاده از روتین، می توانید مسائل انضباطی را مدیریت کنید و سطح اضطراب و استرس را پایین بیاورید
والدین شاغل معمولا با موقعیت‌های استرس‌زایی در رابطه با فرزندانشان مواجه می‌شوند که در آن‌ها، کودکان نظم و انضباط خانه را رعایت نمی‌کنند و قوانین را زیر پا می‌گذارند. با وجود روتینی منظم و همیشگی، کارها به شکلی قابل پیش‌بینی انجام می‌شود و کمی آرامش به زمان‌های پر فشار بازمی‌گردد.
۹. کودکانی که از یک روتین پیروی می کنند می دانند روزشان چطور خواهد گذشت
وجود برنامه‌ای ثابت به کودکان کمک می‌کند بدانند در روزهای هفته و تعطیلاتشان با چه اتفاقاتی مواجه خواهند شد. بنابراین، دیگر مجبور نخواهند بود، برای ایجاد حس امنیت و کاستن از استرس خود، مقابل شما جبهه بگیرند.
۱۰. روتین بحث ها و دعواهای خانوادگی را کاهش می دهد
وجود یک روتین شما را از بحث‌های طولانی و توجیهات و دعواهای ناتمام برای تکمیل وظایف به دور نگه می‌دارد. برای مثال، کودک شما قطعا پیش از صبحانه بر شستن دندان‌هایش متمرکز خواهد شد، اگر این کار جزو روتین هر روزه و قابل پیش‌بینی او باشد.

برای تنظیم یک روتین موثر چه باید کرد؟
زندگی خانوادگی ساختار‌یافته و قانونمند، به طور قطع، بسیار اطمینان‌بخش است. براساس تحقیقات متعددی که در این زمینه انجام شده است، سبک زندگی اصولی و با برنامه، در نهایت، به زندگی سالم منتج می‌شود. اما برقراری روتینی اثربخش و کارآمد به سادگی درک نتایج خوب آن نیست. برای تنظیم یک برنامه روزانه منظم، که نیازهای همه اعضای خانواده در آن در نظر گرفته شده باشد و رعایت آن راحت باشد، نکاتی وجود دارد که دانستن آن‌ها الزامی به نظر می‌رسد.
روتینی را برقرار کنید که مناسب کودکانتان باشد
برنامه روزانه شما باید حوالی زمان بیدار شدن، غذا خوردن و خوابیدن فرزندانتان قرار بگیرد تا پیروی کردن از آن برای کودکان ساده و راحت باشد.
از خانواده خود انتظارات معقول داشته باشید
در زمان تنظیم روتین، باید بازه‌های زمانی واقعی را برنامه‌ریزی کنید و وقت آزاد کافی برای کودکان در نظر بگیرید تا بتوانند خود را با الگوی جدید وفق دهند.
همه کارهای ضروری را در روتین جای دهید
فراموش نکنید موارد خاصی را که در خانواده شما وجود دارد، مانند زمان کارهای روزمره، مکالمات شخصی با هر کودک، برنامه‌ها و کلاس‌های مدرسه، در روتین خود بگنجانید.
روتین شبانه باید به اعضای خانواده کمک کند تا برای روز بعد آماده شوند
از این موضوع اطمینان حاصل کنید که روتین شبانه شما شامل آمادگی برای روز بعد باشد. کارهایی مانند جمع کردن کیف، مرتب کردن وسایل ورزش، مرتب کردن لباس‌های مدرسه و چنین وظایفی زمان شما را در صبح روز بعد ذخیره خواهد کرد. در انجام این کارها، همکاری کودکان خود را با در نظر گرفتن سنشان جلب کنید و آن‌ها را به همکاری تشویق کنید.
نظرات اعضای خانواده را درباره روتین مورد نظر بپرسید
ایده‌ها و نظرات همه اعضای خانواده و پرستاران (در صورت وجود) را هنگام تنظیم برنامه روزانه و شبانه لحاظ کنید. به این صورت، وقتی پیشنهادهای کودک را در زمان برقراری روتین می‌پذیرید، او نیز برای پیروی از برنامه همکاری بیشتری نشان می‌دهد.
اهداف تنظیم روتین را برای اعضای خانواده روشن کنید
وقتی عمل به یک روتین را آغاز می‌کنید، مطمئن شوید که قدم به قدم درباره آن با تمام اعضای خانواده صحبت کرده‌اید. با این کار، اطلاعات را در اختیار همه قرار می‌دهید و به طور خودکار، کودکان را به عمل به روتین مورد نظر تشویق می‌کنید.
تنظیم روتین تلاشی تیمی است و به مشارکت همسرتان نیز نیاز دارد
به اشتراک گذاشتن وظایف و تصمیم‌ها با همسرتان به کودکان می‏فهماند که هر دو والد آن‌ها به یک اندازه در برقراری روتین درگیر بوده‌اند. بنابراین، نسبت به رعایت برنامه و مشاهده مزایای آن اشتیاق بیشتری نشان می‌دهند.
برای تشویق فرزندانتان به انجام وظایف دشوار، برای آن ها پاداش در نظر بگیرید
اگر موانعی در انجام وظیفه‌ای خاص مشاهده کردید، تلاش کنید، با ایجاد سیستم پاداش و قدردانی، آن را برطرف کنید. برای مثال، انجام روتین شبانه معمولا دشوار است، چرا که کودکان و همچنین والدینشان خسته و تحریک‌پذیر هستند. می‌توانید جعبه جایزه‌ای را در محل مخصوصی از خانه قرار دهید تا در نقش مشوق کودک عمل کند.
مطمئن شوید برنامه شما دیده می شود
فرزندان شما زمانی می‌توانند یک روتین را اجرا کنند که بتوانند هر روز آن را ببینند و به آن مراجعه کنند.

یک جدول روتین روزانه ساده برای کودکان از چه اجزایی تشکیل شده است؟
جدولی که در ادامه خواهد آمد قالبی در اختیار شما می‌گذارد تا فعالیت‌های روتین را ضبط کنید و آن‌ها را در برنامه خود جای دهید. این جدول شامل کارهای پایه‌ای است که بخشی از زندگی روزانه بیشتر کودکان است و شما می‌توانید موارد مورد نیاز خود را به آن اضافه کنید. پس از تکمیل جدول، آن را روی در یخچال یا هر مکان قابل دسترس دیگری قرار دهید تا همه به‌راحتی بتوانند آن را ببینند.

چگونه فرزندان خود را به رعایت یک روتین روزانه تشویق کنید؟
عادت کردن به یک جریان ثابت از کارها و اتفاقات ممکن است هم برای شما و هم برای فرزندانتان در ابتدا سخت باشد. در این زمینه، بسیار مهم است که اهمیت رعایت قوانین را به خانواده گوشزد کنید و با پشتکار عمل کنید. در واقع، برای کودک بسیار ساده است که انگیزه خود را از دست بدهد و از روتین چشم‌پوشی کند. رعایت نکات زیر به شما کمک می‌کند تا در مواقع دشوار کودک را به رعایت روتین‌ روزانه تشویق کنید.
مطمئن شوید روتین را به درستی تنظیم کرده اید
فرزندان را تشویق کنید در کار برنامه‌ریزی شرکت کنند. این کار را با پرسیدن سؤالات و خواندن محتوای جدول زمانی برای آن‌ها انجام دهید.
رفتار دوستانه ای داشته باشید
با لحنی شاد و پرمحبت، تذکرات لازم را به کودکان بدهید تا احساس اشتیاق در آن‌ها تحریک شود. به خاطر داشته باشید برای تشویق فرزندان به رعایت محدودیت‌ها، ایراد سخنرانی‌های طولانی هرگز راهگشا نیست.
تکانه های لازم را ایجاد کنید
برای بالا بردن سرعت، در طول چند روز اول، برای انجام کارها کنار کودکان بمانید.
رفتارها و کارها را مرور کنید
برای درک و انتقال دستاوردها، لیست کارهای انجام ‌شده را هر شب مرور کنید.
تلاش کودک را قدر بدانید
اگر کودک شما در انجام و تکمیل یک کار سخت یا یک روتین موفق شد، پاداش دادن به او را فراموش نکنید.

و در نهایت
هر اندازه تاکید بر اهمیت برقراری روتین در زندگی روزانه، برای روشن کردن مزایای آن، کافی نیست. با این وجود، می‌توان با قطعیت گفت وقتی کودکان به رعایت یک روتین منظم عادت کردند، پس از مدتی به صورت غریزی به آن پایبند خواهند شد و زمینه موفقیت‌های خود را فراهم خواهند کرد.