بیماری اوتیسم در کودکان، علائم و آزمایشات

هنوز تعداد کودکان مبتلا به اوتیسم، مشخص نشده است. بیماری اوتیسم در پسران ۳ تا ۴ برابر بیش از دختران است.

اوتیسم چیست؟
اوتیسم، یک اختلال رشد است که در سه سال اول زندگی ظاهر می گردد. اوتیسم با تأثیر بر روی مغز کودک، رفتارهای اجتماعی و مهارت ارتباط برقرار کردن را مختل می کند.
اوتیسم بیماری نیست به دلیل آن که بیماری پاسخ پاتوفیزیولوژیک به یک محرک خارجی( مثل میکروب ها) و یا داخلی( مثل سلول های سرطانی) است؛ اما اختلال به علت تفاوت در فعالیت های ساختاری یا عملکردی اجزای بدن حاصل می شود. در ایران از هر ۱۵۰ نوزاد، یک کودک مبتلا به اختلال اوتیسم می‌شود.
اصطلاح اوتیسم از کلمه ی یونانی اوتوس( autos) که به معنای خود است، گرفته شده است. این اصطلاح وضعیتی را تشریح می کند که در آن یک شخص از تعاملات اجتماعی کنار گذاشته شده است، به عبارت دیگر او تبدیل به یک خودِ ایزوله شده است. یوجین بلولر روانپزشک سوئیسی اولین شخصی بود که از این تعبیر استفاده کرد.

تشخیص اختلال اوتیسم
تشخیص اختلال اوتیسم طبق رفتارهای شخص مبتلا است. ناتوانی در برقراری ارتباطات اجتماعی، حساسیت به نور و صدا، سکوت، پرخاشگری، حالات و حرکات غیرعادی بدن یا صورت، پرهیز از برقراری تماس چشمی، تأخیر در یادگیری حرف زدن و لحن یکنواخت از علائم اختلال اوتیسم هستند.
شخص مبتلاء به اوتیسم امکان دارد یکی یا همه این علائم را با شدت های مختلف از خویش نشان دهد. اگر کادر درمان دانش و امکانات کافی برای تشخیص اوتیسم را نداشته باشند، امکان آن وجود دارد که فرد مبتلاء به این اختلال بدون تشخیص و بدون گرفتن درمان کافی به حال خود رها شود.
گرچه اختلال اوتیسم درمان ندارد ولی شناسایی آن در سنین نوباوگی بسیار دارای اهمیت است به دلیل آن که هرچه آموزش های ویژه به کودکان مبتلا سریعتر صورت گیرد، امکان بهبود آن ها بیشتر می شود.

علت بیماری اوتیسم
دلیل واقعی اوتیسم هنوز مشخص نیست، ولی مطالعاتی در رابطه با علت بروز این بیماری در حال انجام است. به نظر می رسد مساله ژنتیک مهم باشد. به عنوان مثال دوقلوها بیشتر دچار این بیماری می شوند تا یک برادر و خواهر. اختلال کروموزومی و مشکلات عصبی در اشخاص اوتیسمی مشاهده شده است. دیگر علل این بیماری( که هنوز به اثبات نرسیده) شامل:رژیم غذایی، تغییرات مجرای گوارشی، مسمومیت با جیوه، عدم استفاده از ویتامین ها و املاح و حساسیت به واکسن است.

تزریق واکسن سبب ابتلا به اوتیسم می شود؟
بسیاری از والدین نگران این مسئله هستند که بعضی واکسن ها برای کودک شان خطرآفرین است.
دانشگاه امراض کودکان در آمریکا و مؤسسه دارویی( IOM) اعلام کردند که هیچ نوع واکسن و یا ترکیبات واکسنی مسئول ایجاد بیماری اوتیسم نیستند. آنها گفتند که فواید واکسن زدن خیلی بیش از خطرات احتمالی آن است.

تعداد کودکان اوتیسمی چقدر است؟
هنوز تعداد کودکان مبتلا به اوتیسم، مشخص نشده است. بیماری اوتیسم در پسران ۳ تا ۴ برابر بیش از دختران است. شرایط اقتصادی خانواده، میزان تحصیلات افراد خانواده و نوعزندگی تاثیری بر این بیماری ندارند.

ناتوانی های کودکان اوتیسمی کدامند؟
۱- سندرم Asperger: بیماری است که در طی سال های اول مدرسه ظاهر می گردد و شامل تداخلات اجتماعی، دقت زیاد در صحبت کردن و شوق به کارهای غیرعادی است.
2- سندرم Rett: این یک بیماری سیستم عصبی است که بازگشت را ایجاد می کند، به ویژه در استفاده از زبان و دست ها. تفاوت زیادی با اوتیسم دارد و تنها در زنان دیده شده است.
۳- ناتوانی در یادگیری: نادر است و این در مواردی رخ می دهد که به بچه یک چیز را یاد می دهیم و آن بچه در ۱۰ سالگی آنرا از یاد می برد.
4- ناتوانی در پیشرفت: همچنین اوتیسم میتواند تداخلاتی را در مغز به وجود آورد و بیماری های دیگری را نیز ایجاد کنداز قبیل :
-Fragile X syndrome
-Mental retardation( عقب ماندگی ذهنی)
-Tuberous sclerosis( تصلب بافت ها)
-Seizures( بیماری صرع)
Fragile X syndrome یک بیماری ارثی میباشد که از کم هوشی ناشی می شود. در این بیماری ژن ها قادر نیستند پروتئین کافی را برای سلول ( به ویژه سلول مغز) تولید کنند.

علائم بیماری اوتیسم چیست؟
بیشتر والدین اوتیسمی، زمانی که کودک آن ها ۱۸ ماهه تا ۲ ساله می شود، کمک می خواهند. کودکان اوتیسمی مشکلاتی دارند، مانند :
- تداخل در ارتباطات اجتماعی، وانمود کردن به بازی و ارتباط کلامی و غیر کلامی.
- بیشتر کودکان اوتیسمی، در سن ۱ یا ۲ سالگی عادی و معمولی هستند، ولی ناگهان زبان گفتاری و مهارت های اجتماعی را از دست می دهند.
کودکان اوتیسمی، ممکن است :
- بسیار حساس به نور، صدا، لمس، بو و یا مزه باشند. مثلا از پوشیدن لباس‌های زبر پرهیز کنند و غمگین و افسرده شوند.
- زمانی که زندگی روزانه تغییر پیدا کند، حرکات تکراری را انجام دهند و یا اشیاء را در جای خود نگذارند. همه این عوامل باعث غم و پریشانی آنها می شود. این نشانه ها ممکن است از ضعیف تا شدید باشد.
مشکلات ارتباطی بیماران مبتلا به اوتیسم شامل:
- نمی توانند صحبت راشروع کنند، و یا توانایی ادامه بحث را ندارند.
- ارتباط، با حرکات دست به جای استفاده از لغات صورت می گیرد.
- رشد زبان و تکلم به آهستگی صورت میگیرد و یا اصلا صورت نمی گیرد.
- عدم دقت در دیدن اشیاء
- به جای لغت" من" از" تو" استفاده می کند، برای مثال به جای آن که بگوید من آب می خواهم، می گوید" تو آب می خواهی.
- عدم توجه و بی اعتنایی به اشیا( در ۱۴ ماهگی مشخص می شود)
- کلمات و یا جملات را تکرار می کنند.
- بدون احساس صحبت می زنند.

تداخلات اجتماعی
-ارتباطات دوستانه ندارند.
-های کلامی را دوست ندارند.
-تنهایی را ترجیح می دهند.
-بدون توجه به لبخند هستند.
-عدم پاسخ به اطلاعات احساسی
-از صدای بلند، هراسناک نمی شوند.
-حواس بینایی، شنوایی، چشایی، بویایی و لامسه کمی دارند.
-ممکن است از صدای عادی، خوش شان نیاید و دستان شان را بر گوش خویش بگذارند.
-ممکن است تنها بمانند، چون خیلی دست پاچه می شوند.
-یک سطح صاف را خارش می‌دهند و اشیاء را لیس می زنند.
-به درد، خیلی زیاد و یا خیلی کم عکس العمل نشان می دهند.
-ممکن است یک جمله را چند بار تکرار کنند.
-منظور گوینده را به سختی می فهمند.
-نمی توانند درک کنند که گوینده صحبت خنده دار می کند و یا سرزنش کننده.
-ممکن است صحبت نکنند و یا خیلی کم صحبت کنند .
-خطر را احساس نمی کنند.

بازی کردن به روش خود
- یک قطعه کوچک اسباب بازی برای آنها جالب می باشد ، مثلا چرخ های یک ماشین.
- بازی کسی را تقلید نمی کنند.
- ترجیح میدهند به تنهایی بازی کنند.
- در آن نقش که بازی می کنند، دارای قوه تخیل اندکی هستند.
- همیشه باید یک بازی کنند.
- آن ها رفتار مخصوص بخود دارند. خود را یا تکان می‌دهند و یا دست می زنند.
- رفتار نامناسب
- تندخویی
- تکرار یک نقش یا فکر
- بی دقت
- بی علاقه و بدون احساس
- پرتحرک و یا کم تحرک
- تمایل به خود و یا سایرین
- تکرار حرکات بدن

علائم ها و آزمایشات برای تشخیص نوزاد اوتیسمی
درصورتی که نوزاد شما دچار مشکلات زیر بود، حتماً وی را پیش پزشک ببرید:
- در 12 ماهگی، هنوز چیزی نمی گوید( منظور بیان کردن همان کلمات مبهم است)
- در ۱۲ ماهگی، اشاره نمی کند و یا" بای بای" نمی کند.
- در 16 ماهگی، یک واژه هم نمی گوید.
- در ۲۴ ماهگی، دو واژه نمی گوید.
- از دست دادن تکلم و یا مهارتهای اجتماعی در هر سنی

درمان بیماری اوتیسم
- دارو درمانی: دارو برای جلوگیری از خشم، بداخلاقی، مشکلات حواس، بیش فعالی، مشکلات خوب، بی پروا بودن، حساس بودن و زود عصبی شدن ، به کار می رود.
- تجزیه رفتار کاربردی( ABA): برای تقویت مهارتهای گوناگون کاربرد دارد. این برنامه در خانه بچه صورت می گیرد.
- درمان و تدریس به کودک اوتیسمی( TEACH): در این روش به کودک با استفاده از عکسها نشان می دهند که چه کارها و مهارتهایی را باید انجام دهد.

درمان جسمی بیماری اوتیسم
- صحبت درمانی:در این روش با کودک خیلی واضح و روشن حرف می زنند. ممکن است ساعت ها طول بکشد تا بتوان یک جمله را به کودک یاد داد.
- معالجه حسی و بینایی
بهترین درمان، مجموع تمامی درمانهای بالا می باشد.

رژیم غذایی بیمار اوتیسمی
بعضی از کودکان اوتیسمی، تمایل به رژیم عاری از گلوتن و یا عاری از کازئین می باشند. گلوتن در گندم، جو و چاودار است. کازئین در شیر، پنیر و دیگر محصولات لبنی یافت می شود. هیچ بررسی نشان نداده است که تغییر رژیم غذایی، اثر مثبتی بر روی این کودکان داشته باشد.
اما کودک باید یک رژیم متعادل داشته باشد و به مقدار کافی انرژی و مواد مغذی دریافت کند.

آیا میتوان از بروز اوتیسم جلوگیری کرد؟
پزشکان نمی دانند که دقیقا چه چیزی باعث اوتیسم می شود اما آنها معتقدند که ژن ها بیشترین نقش را در زمینه ی ابتلای یک کودک به اوتیسم دارند. در موارد نادری هم پزشکان می گویند که اگر مادر در دوران بارداری با مواد شیمیایی خاصی روبرو شود، نوزاد امکان دارد با نقایص تولد متولد شود اما تشخیص اوتیسم در نوزاد متولد نشده ممکن نیست.
هرچند نمیتوان از داشتن یک کودک مبتلا به اوتیسم جلوگیری کرد، ولی با انجام تغییراتی در سبک زندگی میتوان میزان خطر را کاهش داد:
زندگی سالم: انجام چکاپ های رایج، استفاده از رژیم های غذایی متعادل، ورزش، مراقبتهای پیش از زایمان و استفاده از تمام ویتامین ها و مکمل های توصیه شده است.
عدم مصرف دارو در زمان حاملگی: پیش از استفاده از هر نوع دارویی باید با پزشک مشورت کرد. این امر به ویژه در مورد بعضی از داروهای ضدتشنج اهمیت زیادی دارد.
پرهیز از استفاده از الکل: در زمان حاملگی از استفاده از هرگونه مشروبات الکی باید پرهیز کرد.
درمان مشکلات سلامتی موجود: درصورتی که فردی مبتلا به بیماری سلیاک یا بیماری فنیل کتونوری باشد، لازم است از توصیه های پزشک برای کنترل این وضعیت ها پیروی کند.
انجام واکسیناسیون: باید پیش از حاملگی واکسن سرخچه ( سرخک آلمانی) دریافت شود. این کار میتواند از بروز اوتیسم مرتبط با سرخچه جلوگیری کند.