برخورد با ترس کودکان، آنها را نترسانیم

روانشناسان معتقدند ترسی که از مادر به کودک منتقل می شود ممکن است تا مدتها در ذهن او باقی بماند. مریم نوری روانشناس بالینی درباره ترسهای اکتسابی و ترسهایی که از والدین به کودک منتقل می شود، گفت:« ترس‌های اکتسابی، ترس‌هایی هستند که ممکن است از مادر به کودک سرایت کند. مادری که به محض مواجه شدن با موقعیتی نامطلوب، جیغ زده و می لرزد و به لکنت می افتد ترس خود را به آسانی به کودکش منتقل می‌کند، مثل ترس از رعد و برق و حشرات. متأسفانه اثر این نوع ترس ممکن است تا مدت‌ها در ذهن کودک باقی بماند.»

این روانشناس بالینی درباره علت ترس های کودکان گفت:« نوعی از ترس های کودکان ترس های عمدی است، به این صورت که ممکن است علت ترس عمدی باشد؛ یعنی کودک را خودمان از چیزی ترسانده باشیم؛ مثل ترساندن کودک از چیزهای خطرناک، نظیر آب جوش، برق، وسایل تیز و غیره. این گونه برخوردها از نادرست ترین روش های تربیتی به شمار می آید. علت ترس ممکن است تصادفی باشد، یعنی بدون آن که شما بخواهید، کودک تصادفاً در شرایط ترسناکی قرار گرفته و می‌ترسد مانند تجربه تلخ حمله سگ که سبب پیدایش ترس از حیوانات می‌شود.»

نوری ترس‌های عاطفی را نوع دیگری از ترس‌ها دانست و درباره علت آن گفت: «این نوع ترس ممکن است به علت هیجانات عاطفی و فشارهای روحی کودک باشد. تنش های عصبی و عاطفی ابتدا به صورت اضطراب و سرانجام به صورت ترس دائمی در کودک ظاهر می شود. مانند اضطراب ناشی از دوری پدر و مادر که این حالت عاطفی به صورت ترس از تاریکی و تنهایی ظهور می‌کند.»

این روانشناس در ادامه برخی والدین را مسبب احساس گناه در کودکان خود دانست و گفت: «گاهی اوقات برخی از والدین، هنگامی که کودکشان قواعد اخلاقی یا اجتماعی را رعایت نمی‎کند، گناه و تقصیر را بر می انگیزند. مثلاً کودک را حین انجام کاری غافل گیر می سازند، او را تهدید می‌کنند که در صورت تکرار این کار گرفتار خشم خداوند خواهد شد و به جهنم می رود یا در موارد دیگری مانند وقتی که کودک شیطنت می‌کند یا در خیابان بهانه خریدن چیزی را می گیرد، به او می گویند که خانه را ترک خواهند کرد یا در خیابان رهایش خواهند ساخت یا او را مسبب مرگ خودشان می‌دانند، این نوع رفتارها در کودک احساس ترس را به وجود می آورد.»

همه ترس ها یکی نیستند
همانطور که گفته شد، برخی از انواع ترس ها مانند عدم تمایل به قرار گیری در تاریکی و یا مراجعه به پزشک در سنین کودکی بسیار معمول هستند. اما باید بدانیم که تمامی ترس ها از وزنی یکسان برخوردار نیستند و نمی توانیم رویکرد مشابه ای در برابر آنها داشته باشیم. سطح تاثیرگذاری ترس بر زندگی فرزندان ملاک تصمیم گیری والدین خواهد بود. ترسی که به صورت چشمگیر روند زندگی کودک را تغییر نداده باشد و سطح تداخلی آن قابل توجه نباشد، چندان نگران کننده نیست. برای مثال اگر کودک علاقه ای به فیلم های ترسناک، تنها خوابیدن، حیوانات و یا تاریکی ندارد، هیچ مشکلی وجود نخواهد داشت.