اختلال یادگیری در کودکان چیست؟

اختلالات یادگیری معمولا اغلب در طول سال‌های تحصیلی تشخیص داده می‌شود، چون تمرکز اصلی در مدرسه یادگیری است. در این مقاله به شما می‌گوییم که اختلال یادگیری کودکان چیست؟ اختلالات یادگیری در کودکان، گروهی از اختلالات عصبی رشدی هستند که به طور قابل توجهی، توانایی فرد را برای یادگیری چیزهای جدید مختل می‌کنند.

در این مقاله می‌خوانید: 

• اختلال یادگیری در کودکان چیست؟
• علائم اختلالات یادگیری در کودکان
• علل اختلالات یادگیری در کودکان
• تشخیص اختلالات یادگیری در کودکان
• انواع اختلالات یادگیری
• نارساخوانی
• دیسگرافی
• اختلال ریاضی
• اختلال پردازش شنوایی
• اختلال پردازش زبان
• ناتوانی های یادگیری غیرکلامی 
• نقص حرکتی بینایی ادراکی/ بصری
• درمان اختلالات یادگیری در کودکان
• خلاصه

اختلال یادگیری در کودکان چیست؟

اختلالات یادگیری در کودکان، گروهی از اختلالات عصبی رشدی هستند که به طور قابل توجهی، توانایی فرد را برای یادگیری چیزهای جدید مختل می‌کنند. در نتیجه، فرد ممکن است در کارهایی مانند صحبت کردن، خواندن، نوشتن، توجه کردن، درک اطلاعات، به خاطر سپردن چیزها، انجام محاسبات ریاضی، یا هماهنگ کردن حرکات دچار مشکل شود.‌

اختلالات یادگیری معمولا اغلب در طول سال‌های تحصیلی تشخیص داده می‌شود، چون تمرکز اصلی در مدرسه یادگیری است. با این حال، این اختلالات در برخی از افراد تا زمانی که به دانشگاه نرسند، یا شغلی پیدا نکنند، تشخیص داده نمی‌شوند. حتی در برخی از افراد «هرگز» تشخیص داده نمی‌شود بنابراین آن‌ها هیچ‌وقت متوجه نمی‌شوند چرا مشکلات زیادی در تحصیلات، کار، روابط و کارهای روزمره‌شان دارند.

بیشتر بخوانید: آموزش آنلاین پیش دبستانی در منزل، چه چالش‌هایی دارد؟

علائم اختلالات یادگیری در کودکان

برخی از علائم اختلالات یادگیری عبارتند از:

• حافظه ضعیف
• مشکل در تمرکز
• بازه توجه کوتاه
• مشکل در خواندن، یا نوشتن
• ناتوانی در تشخیص صداها، حروف، یا اعداد
• مشکل در تلفظ کلمات
• قرار دادن اعداد یا حروف در ترتیب اشتباه
• سردرگمی بین راست و چپ
• تمایل به معکوس کردن حروف
• مشکل در درک کلمات و مفاهیم خاص
• مشکل در بیان افکار و احساسات
• هماهنگی ضعیف دست و چشم
• تاخیر در رشد گفتار
• بی‌نظمی
• مشکل در گوش دادن و پیروی از دستورالعمل‌ها
• دادن پاسخ‌های نامناسب
• بی‌قراری و تکانشگری
• مشکل در نظم و انضباط
• مقاومت در برابر تغییر
• عملکرد ناسازگار به صورت روزانه یا هفتگی

همه کودکان در طول سال‌های تحصیلی گهگاه با برخی از این موارد دست و پنجه نرم می‌کنند، اما کودکان مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری، مجموعه‌ای از این علائم را دارند که حتی با افزایش سن هم ادامه پیدا می‌کند. این افراد دچار ناامیدی می‌شوند، چون در برخی کارها برتری دارند، اما در سایر زمینه‌ها بسیار ضعیف عمل می‌کنند.

این افراد به دلایلی خارج از کنترل خود در برخی زمینه‌های علمی یا حرفه‌ای شکست می‌خورند یا باید تلاش زیادی برای موفقیت انجام دهند. این تجربه می‌تواند دشوار و گیج‌کننده باشد و باعث بی‌انگیزگی، غم و ناامیدی می‌شود.

بیشتر بخوانید: سن آموزش نظم به کودک، کوتاه نیایید!

علل اختلالات یادگیری در کودکان

اختلالات یادگیری در کودکان به دلیل تفاوت در عملکرد عصبی مغز آن‌ها ایجاد می‌شود. این تفاوت‌ها می‌توانند قبل از تولد، در طول تولد، یا در اوایل کودکی رخ دهند و ممکن است توسط عوامل زیر ایجاد شده باشند:

• بیماری مادر در دوران بارداری
• عوارض زایمان که جریان اکسیژن به مغز نوزاد را مسدود می‌کند
• ژن‌هایی که فرد را از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به ناتوانی یادگیری می‌کنند
• آسیب یا بیماری مانند مننژیت در اوایل دوران کودکی

شرایط بهداشتی مانند فلج مغزی و سندرم داون، تا حدودی ناتوانی یادگیری را شامل می‌شود. با این حال، توجه به این نکته مهم است که اختلالات یادگیری نباید با «مشکلات یادگیری» اشتباه گرفته شود. مشکلات یادگیری به این دلایل رخ می‌دهند: 

• ناتوانی‌های بینایی، شنوایی، کلامی، یا حرکتی
• ناتوانی ذهنی
• اختلالات عاطفی

بیشتر بخوانید: 9 راه ساده برای آموزش لباس پوشیدن به کودکان

تشخیص اختلالات یادگیری در کودکان

متخصصان مراقبت‌های بهداشتی می‌توانند اختلالات یادگیری در کودکان را تشخیص دهند. فرآیند تشخیص شامل موارد زیر است:

• آزمون آکادمیک: در این آزمون استاندارد، مهارت‌های خواندن، نوشتن، و ریاضی فرد بررسی و همچنین یک آزمون بهره هوشی (آی‌کیو) گرفته می‌شود. اگر کودک در آزمون آی‌کیو عملکرد خوبی داشته باشد، اما در آزمون استاندارد، نمره کمتری بگیرد، نشان‌دهنده اختلال یادگیری است.

برخی از افراد ممکن است یک مشکل یادگیری مجزا و منفرد داشته باشند که بر زندگی روزمره آن‌ها تاثیر شدیدی نداشته باشد. 

• بررسی عملکرد: عملکرد تحصیلی، حرفه‌ای، اجتماعی و رشدی فرد مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرد.
• سابقه پزشکی: پزشک در مورد سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی سئوالاتی را مطرح می‌کند. 
• معاینه فیزیکی و عصبی: پزشک برای بررسی سایر شرایط سلامتی مانند بیماری‌های مغزی، شرایط سلامت روان و ناتوانی‌های رشدی و فکری، معاینه فیزیکی و عصبی انجام می‌دهد.

هر اختلال یادگیری، علائم متفاوتی دارد و هر فرد در فراوانی و شدت علائم با دیگران متفاوت است. برخی از افراد ممکن است یک مشکل یادگیری مجزا و منفرد داشته باشند که بر زندگی روزمره آن‌ها تاثیر شدیدی نداشته باشد. در حالی که دیگران ممکن است چندین ناتوانی یادگیری داشته باشند که با یکدیگر همپوشانی دارند و عملکرد آن‌ها را دشوار می‌کند.

بیشتر بخوانید: آموزش اندازه گیری به کودکان، پیش از رفتن به مدرسه

انواع اختلالات یادگیری

اختلالا یادگیری، یک اصطلاح کلی است که انواع مختلفی از اختلالات یادگیری خاص را شامل می‌شود که عبارتند از:

نارساخوانی

نارساخوانی، شایع‌ترین ناتوانی یادگیری است که 80 درصد از کل موارد ناتوانی یادگیری را تشکیل می‌دهد. نارساخوانی، یک اختلال پردازش زبان است که با مشکل در صحبت کردن، خواندن، نوشتن یا درک کلمات مشخص و باعث می‌شود دایره لغات فرد با سرعت کمتری توسعه پیدا کند و منجر به مشکلاتی در گرامر، درک مطلب و سایر مهارت‌های زبانی شود.

دیسگرافی

افراد مبتلا به دیسگرافی یا نارسانویسی مشکلاتی در واژگان، املا، دستور زبان، حافظه و تفکر انتقادی دارند. این وضعیت با دست‌خط ضعیف مشخص می‌شود و می‌تواند فکر کردن و نوشتن همزمان را برای کودک سخت کند.

اختلال ریاضی

گاهی اوقات از این اختلال به عنوان «نارساخوانی ریاضی» هم نام می‌برند. این وضعیت شامل اختلالات یادگیری مرتبط با ریاضیات مانند مشکل در اعداد، مفاهیم و استدلال می‌شود. افراد مبتلا به اختلال ریاضی ممکن است در شمارش پول، خواندن ساعت و تشخیص زمان، انجام محاسبات ریاضی ذهنی، شناسایی الگوهای اعداد و به کار بردن فرمول‌های ریاضی دچار مشکل شوند.

اختلال پردازش شنوایی

کودکان مبتلا به اختلال پردازش شنوایی ممکن است در پردازش صداها مشکل داشته باشند چون مغز آن‌ها اطلاعات شنیداری دریافتی توسط گوش را اشتباه تفسیر می‌کند. در نتیجه، این کودکان ممکن است ترتیب صداها را در کلمات خاص اشتباه بگیرند، یا ممکن است نتوانند بین صداهایی مانند صدای معلم و صدای پس‌زمینه در کلاس تمایز قائل شوند.

اختلال پردازش زبان

اختلال پردازش زبان، زیرمجموعه‌ای از اختلال پردازش شنوایی است که با مشکلاتی در پردازش زبان گفتاری مشخص می‌شود. 

ناتوانی های یادگیری غیرکلامی 

این اختلال با مشکل در تفسیر نشانه‌های غیرکلامی مانند حالات چهره، زبان بدن، لحن صدا و سایر سیگنال‌های غیرکلامی مشخص می‌شود.

نقص حرکتی بینایی ادراکی/ بصری

افراد مبتلا به این اختلال ممکن است در هماهنگی چشم و دست و فعالیت‌های حرکتی مشکل داشته باشند. آن‌ها ممکن است هنگام مطالعه، خطی را که در حال خواندن آن هستند، گم کنند، هنگام خواندن یا نوشتن حرکات چشم غیرمعمولی داشته باشند، حروف مشابه را اشتباه کنند، در مسیریابی مشکل داشته باشند و برای در دست گرفتن وسایلی مانند خودکار، مداد، چسب و قیچی با سختی مواجه باشند.

بیشتر بخوانید: اسباب بازی کودکان، آموزشی و سرگرم‌کننده

درمان اختلالات یادگیری در کودکان

اختلالات یادگیری در کودکان، شرایطی مادام‌العمر هستند که قابل رفع یا درمان نیستند. با این حال، با تشخیص و حمایت به موقع، کودکان مبتلا به اختلال یادگیری می‌توانند در مدرسه، محل کار و جامعه موفق عمل کنند. درمان اختلالات یادگیری شامل موارد زیر است:

• آموزش ویژه: کودکان دارای ناتوانی‌های یادگیری بهتر است از آموزش توسط معلمان ویژه بهره‌مند شوند که به آن‌ها کمک می‌کنند تا ضمن جبران ناتوانی‌های خود، بر نقاط قوت خود تمرکز کنند.
• مصرف دارو: برخی از افراد ممکن است برای بهبود توانایی تمرکز به مصرف دارو نیاز داشته باشند.
• روان‌درمانی: این روش به کودکان دارای ناتوانی یادگیری کمک می‌کند تا برخورد درست با مشکل خود را یاد بگیرند و مهارت‌های مقابله‌ای خود را توسعه دهند.
• گروه‌های حمایتی: کودکان دارای ناتوانی‌های یادگیری و همچنین والدین آن‌ها با شرکت در گروه‌های حمایتی می‌توانند با افرادی که تجربیات مشابهی دارند ارتباط برقرار کنند. مشکلات یادگیری اغلب می‌تواند منجر به تنش، سوء تفاهم و درگیری در بین اعضای خانواده شود.

پیشنهاد ویژه نی نی بان: آشنایی با متخصصان روانشناسی

خلاصه

اختلال یادگیری در کودکان، یک مفهوم کلی است که اختلالاتی مانند نارساخوانی، اختلال ریاضی، دیسگرافی (نارسانویسی)، اختلال پردازش شنوایی، اختلال پردازش زبان، ناتوانی‌های یادگیری غیرکلامی (مثل تشخیص حالت‌های چهره) و نقص حرکتی بینایی ادراکی/ بصری را شامل می‌شود. آموزش ویژه، مصرف دارو و روان‌درمانی، برخی از روش‌هایی است که می‌تواند شرایط را برای کودکان دارای اختلال یادگیری بهتر کند. این مشکل، قابل رفع یا درمان نیست. 

برای یافتن متخصصان مورد نظر خود به کلینیک نی نی بان سر بزنید.