انواع ترس در کودکان، مهارت‌های آرام‌سازی

ایسنا: یک کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی با بیان اینکه بدرفتاری و خشونت با کودکان در هر یک از چهار حوزه جسمی، عاطفی، جنسی و غفلت، کودک‌آزاری محسوب می‌شود، گفت: ترس‌های شدید به‌ویژه ترس از وقوع مکرر، تنها ماندن، آسیب جسمی و مرگ، اضطراب و احساس عدم امنیت از پیامدهای اولیه این نوع آزارهاست.

لیدا متقیان در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجویان ایران، با اشاره به انتشار خبری مبنی بر آزار جنسی دختربچه‌ای شش ساله از سوی راننده آژانسی که وی را به مدرسه می‌برد، گفت: بدرفتاری و خشونت با کودکان در حوزه‌های جسمی، عاطفی، جنسی و غفلت، کودک‌آزاری است و آثار و پیامدهای اولیه آن شامل ترس‌های شدید به ویژه ترس از وقوع مکرر، تنها ماندن، آسیب جسمی و مرگ، اضطراب و احساس عدم‌امنیت و پیامدهای بعدی آن نیز رفتارهای خشونت‌آمیز، علائم درماندگی و درنهایت افسردگی است.

وی با اشاره به اینکه این کودکان بدلیل نیاز به محبت، مراقبت، امنیت و حتی نیازهای فیزیولوژیکی مانند غذا و خواب به والدینشان وابسته‌اند، گفت: آنان از ترس از دست‌دادن والدینشان قادر نیستند، خشم خود را نسبت به آنان بروز دهند تا جایی که نسبت به تمام بزرگسالان این حس را تعمیم می‌دهند.

به گفته این کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی فقدان کنترل در کودکان بیشتر به دلیل شناخت اندکشان از آنچه که برایشان اتفاق افتاده به صورت رفتارهای خشونت‌آمیز، تندخویی و تظاهرات هیجانی غیرقابل پیش‌بینی نمایان می‌شود.

متقیان ادامه‌داد: علاوه بر ترس‌های واقعی، این کودکان دچار ترس‌های خیالی و کابوس‌های فراوان نیز می‌شوند که این ترس‌های خیالی به اندازه ترس‌های واقعی لازم است، جدی تلقی شوند.

متقیان با بیان اینکه علائمی نظیر ترس از تاریکی، تنهایی و موجودات عجیب و غریب، چسبیدن به والدین و علائم اضطراب جدایی، مشکلات خواب یا مشکلات مربوط به توالت رفتن به طور معمول برای کودکان پس از هر بحرانی ایجاد می‌شود، گفت: به مرور زمان و با بهبود کودک این موارد از بین خواهند رفت.

وی درباره شیوه‌های درمان قربانیان چنین حوادثی نیز به ایسنا گفت: اولین قدم برای درمان، تشخیص و درک ترس و اضطرابی است که کودک تجربه می‌کند، بنابراین آنچه که مهم است در ابتدا ایجاد فضایی برای ابراز احساسات ترس و اضطراب کودک و ایجاد احساس امنیت در وی است.

به گفته متقیان روش‌های مفید برای ابراز احساسات کودکان نیز استفاده از نقاشی خانواده، عروسک‌های خانواده و داستان‌های تخیلی است که با این روش‌ها می‌توان هم ارزیابی کرد و هم آموزش داد.

این کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی اضافه‌کرد: همچنین باید درمان روی مهارت‌های آرام‌سازی، راهبردهای حل مساله و روش‌های مقابله با خشم و استفاده از روش‌های بهبود عزت نفس در کودکان انجام شود.

وی خانواده درمانی را نیز از ارکان اصلی دیگر درمان فردی کودکان برشمرد و گفت: موضوعاتی نظیر احساس گناه و افسردگی ناشی از بدرفتاری، شکست والدین در حمایت و محافظت و مراقبت از کودک، خشم کودک نسبت به والدین، به عهده گرفتن مسئولیت بدرفتاری، الگوهای ضعیف ارتباطی و فرزندپروری و نیازهای افراد خانواده که به طور غیرمستقیم تحت تاثیر کودک آزاری قرار گفته‌اند و آموزش مهارت‌های لازم برای ارتباط مناسب با کودک از جمله مواردیست که در خانواده درمانی باید به آن پرداخته شود.

این کارشناس ارشد روان شناسی بالینی همچنین با تاکید بر نقش پررنگ والدین در پیشگیری از چنین حوادثی برای فرزندانشان، اظهارکرد: والدین باید اجازه دهند که فرزندشان راجع به ترس‌هایش صحبت کند و با استفاده از بازی یا نقاشی آن را بروز دهد.

متقیان با بیان اینکه والدین باید ترس‌های کودکان را جدی بگیرند، افزود: کوچک شمردن یا بی‌اهمیت نشان دادن این ترس‌ها نه تنها باعث کاهش ترس‌ها نمی‌شود بلکه در کودک احساس عدم‌اعتماد به والدین و اطرافیان را به‌وجود می‌آورد.

این کارشناس ارشد روان شناسی بالینی با اشاره به ضرورت تامین فضایی راحت همراه با آرامش برای کودکان و اینکه نباید به هیج عنوان آنان را تنها گذاشت، گفت: والدین باید برای صحبت با کودکانشان از جملات اطمینان بخش نظیر "من می‌دونم می‌ترسی، من تو را تنها نمی‌گذارم، یا من مراقب تو هستم و ..... " استفاده و با این جملات به کودک کمک کنند.

متقیان از والدین خواست به نیازهای فرزندشان پاسخ دهند و با نشان دادن کنترل خود بر اوضاع به گونه‌ای رفتار کنند که اگر فرزندشان با مشکلات خوردن یا خواب مواجه بود با انعطاف‌پذیری و صبر، نگرانی و اضطراب وی را کاهش دهند.

این کارشناس ارشد روان شناسی بالینی همچنین تاکید کرد که والدین باید از تنبیه‌کردن یا فریادزدن بر سر کودک یا عصبانی شدن از وی خودداری کنند.

به گزارش ایسنا، چندی پیش یک راننده آژانس در حین انتقال دختر شش ساله به مدرسه او را به مدت بیش از یک ماه و به بهانه‌های مختلف به خرابه نزدیک مدرسه برده و مورد آزار و اذیت جنسی قرار داده اما اکنون متهم با قرار وثیقه 50 میلیون تومانی آزاد است.