تلویزیون دیدن کودکان، چه تاثیری بر سلامتشان دارد؟

روزنامه جام جم: در ایام تعطیل، فرصت تماشای تلویزیون برای بسیاری از بچه ها زیاد می شود. کودکان و نوجوانان این دوره ترجیح می دهند بیشتر ساعات خود را جلوی تلویزیون به تماشای برنامه های مورد علاقه خود بگذرانند. به عنوان والدین آنها باید بدانید چه مقدار از ساعاتشان را باید با این سرگرمی سپری کنند.

شاید بارها و بارها درباره اثرات منفی تلویزیون شنیده باشید اما بواقع، همه چیز در ارتباط با تلویزیون منفی نیست و این وسیله جنبه های مثبت هم دارد؛ این ماییم که باید در استفاده از آن دقت کنیم. تلویزیون می تواند سرگرم کننده و آموزش دهنده هم باشد، دنیای جدیدی را به کودکان نشان دهد و فرصتی باشد برای سفر به نقاط مختلف دنیا تا آنها در مورد فرهنگ و آداب و رسوم مختلف سایر نقاط دنیا نیز اطلاعاتی کسب کنند.

همچنین با تماشای برنامه های تلویزیونی بچه ها در معرض ایده هایی قرار می گیرند که هرگز در محیط خانواده و دوستان، با آنها برخورد نمی کنند. اما عکس این مطلب نیز درست است: بچه ها می توانند از تلویزیون مطالبی یاد بگیرند که پدر و مادر نمی پسندند و نمی خواهند آنها را بدانند. پس این نکته واقعی است که تلویزیون می تواند سلامت کودکان، رفتار و زندگی خانوادگی را تحت تاثیر قرار دهد. اینجاست که اهمیت و نقش والدین (مانند هر مورد دیگری که در خانواده روی می دهد) مشخص می شود. این پدر و مادر هستند که باید نوع برنامه ها و زمان مشاهده آن را برای همه اعضای خانواده تعیین کنند.

در میان حدود دو سوم خانوارها، تلویزیون معمولا طی صرف وعده های غذایی روشن است و ۵۱ درصد خانواده ها، بیشتر اوقات تلویزیون را روشن نگه می دارند.

امروزه تلویزیون نقش مهمی در تربیت کودک امروزی دارد و بخش مهمی از زندگی او شده است. حالا دیگر تماشای تلویزیون جایگزین سایر فعالیت های کودکان و نوجوانان شده است، فعالیت هایی مانند بازی با دوستان، ورزش، استفاده از هوای آزاد، مطالعه، انجام بازی های خلاقانه، انجام تکالیف مدرسه و کارهای دیگر روزانه.

از دیگر آثار منفی تماشای بی حد و مرز تلویزیون، کم شدن روابط اجتماعی کودکان است. کودکانی که زمان زیادی را صرف تماشای تلویزیون می کنند (در کنار والدین و خانواده یا بدون حضور آنها) زمان کمتری را با دیگر هم سن و سال های خود می گذرانند. تماشای بیش از حد تلویزیون می تواند منجر به گرفتن نمرات ضعیف در مدرسه، بی خوابی، مشکلات رفتاری، چاقی و رفتارهای مخاطره آمیز نیز بشود. در ضمن بچه ها در برنامه های تلویزیونی، شخصیت هایی را در حین سیگار کشیدن و سایر رفتارهای مخاطره آمیز می بینند که به یقین تاثیر خوبی بر آنها نخواهد داشت.

اثر تلویزیون بر رشد کودک

هنوز ایده روشنی از این که چگونه تلویزیون ممکن است بر مغز و رشد آن در کودکان تاثیر بگذارد وجود ندارد و کارشناسان نظرات متفاوتی ارائه کرده اند. اما آنچه مسلم است این که تلویزیون جایگزین مطالعه و کتاب خواندن کودکان می شود. مطالعه بیش از تماشای تلویزیون فکر را درگیر می کند و خواندن و مطالعه سبب رشد سالم مغز می شود.

تلویزیون و رفتارهای خشونت آمیز

در مطالعه ای ۱۵ ساله که توسط محققان دانشگاه میشیگان صورت گرفت مشخص شد که میان تماشای خشونت و پرخاشگری در دوران کودکی و رفتارهای خشونت آمیز در بزرگسالی ارتباط وجود دارد. مطالعه ای دیگر که ۱۷ سال به طول انجامید، نشان داد پسران نوجوانی که در روز بیشتر تلویزیون تماشا می کردند به نسبت کسانی که کمتر تلویزیون می دیدند، احتمال بیشتری برای ارتکاب به اعمال خشونت آمیز دارند.

تلویزیون و ترس بچه ها

دیدن خواب های بد، احساس اضطراب، ترس از تنها بودن و کناره گیری از جمع دوستان از جمله علائم و نشانه های وحشت یا ناراحت بودن کودکان است. مطالعات نشان داده اند این نوع ترس ها بیشتر از طریق فیلم ها به بچه ها منتقل می شود و ترس ناشی از تلویزیون می تواند باعث مشکلات خواب در کودکان شود. موجودات ترسناکی مانند هیولایا چیزهای عجیب و غریب بخصوص کودکان ۲ تا ۷ ساله را می ترساند. محققان معتقدند اگر به بچه ها بگویید که این تصاویر واقعی نیستند نیز کمکی به آنها نکرده اید، زیرا بچه های زیر ۸ سال نمی توانند تفاوت میان واقعیت و خیالپردازی را درک کنند.

تلویزیون و سلامت

تلویزیون بر سلامت کودکان نیز تاثیر جدی دارد. قبل از هر چیز، بچه ها اطلاعات زیادی در مورد سلامت از تلویزیون کسب می کنند؛ البته بیشتر از راه تبلیغات. تبلیغات نیز به طور کلی اطلاعاتی واقعی یا متعادل در مورد زندگی سالم و انتخاب مواد غذایی در اختیار آنها نمی گذارد. اکثریت کودکانی که به تماشای تلویزیون می نشینند آنچه که تبلیغات می گویند را باور دارند.

مشکل دوم این است که تماشای بیش از حد تلویزیون می تواند منجر به چاقی و اضافه وزن شود.

بچه هایی که در زمان های طولانی به تماشای تلویزیون می نشینند، بیشتر احتمال دارد که فعالیت بدنی کمی داشته و هنگام تماشای تلویزیون از تنقلات استفاده کنند.

در ضمن بسیاری از تبلیغات تلویزیونی، خوراکی ها و نوشیدنی های ناسالم را تبلیغ می کنند. متخصصان و کارشناسان از دیر باز ارتباطی میان تماشای بیش از حد تلویزیون و چاقی یافته اند.

در نهایت، تلویزیون می تواند رفتارهای مخاطره آمیز را تشویق کند و از این طریق بر سلامت کودکان در سنین مختلف اثر بگذارد.

عادات مثبت هنگام استفاده از تلویزیون

نمی توان به بچه ها گفت که تلویزیون نگاه نکنید؛ اما می توان این چنین عمل کرد:

تا حد امکان، همراه با کودک خود برنامه ها را تماشا کنید تا اگر برنامه خشنی دیدید، بتوانید با او در مورد آنچه اتفاق افتاده صحبت کنید. اگر کودک شما از طرف همسالانش تحت فشار است تا برنامه های خشن را تماشا کند، برای کاهش فشار از والدین آنها کمک بگیرید تا قوانینی یکسان در خانواده ها وضع شود.

ساعات تماشای تلویزیون را محدود کنید. برای تشویق کودکان به انجام کاری دیگر، در اتاقشان تعدادی کتاب، مجلات مخصوص بچه ها، جورچین ها و ... بگذارید.

تلویزیون را خارج از اتاق خواب کودک قرار دهید.

هنگام صرف غذا تلویزیون را خاموش کنید.

به کودکان اجازه ندهید هنگام انجام تکالیف مدرسه تلویزیون تماشا کنند.

تلویزیون را به صورت امتیازی برای فرزندتان قرار دهید نه یک حق؛ همچنین قوانین خانوادگی برای تماشای آن وضع کنید.

مدلی مثبت برای کودکان باشید.

برنامه هایی که کودکان می بینند را بررسی کنید.

در صورت نیاز با یک متخصص یا مشاور مشورت کنید.