طلاق و واکنش کودکان (۲)

در دنیا هزاران هزار کودک دچار استرس ناشی از طلاق والدین می‌شوند. اینکه کودکان در برابر جدایی پدر و مادر چه برخوردی می‌کنند، بستگی به سن و سالشان دارد و علاوه بر سن و سال، سایر عوامل، مثل شخصیت کودک و شرایط جدایی و وضعیت رابطه پدر و مادر بعد از طلاق نیز روی این مسأله تأثیرگذار است. به طور کلی، طلاق در هر شرایط و موقعیتی روی کودکان تأثیر می‌گذارد. در مطلب قبل درباره مهم ترین کارهایی که پدر و مادرها می‌توانند برای کودکانشان در این مواقع انجام دهند صحبت کردیم، در ادامه به موارد دیگر می پردازیم:

استرس‌ها را کاهش دهید
حمایت دوستان، نزدیکان و اطرافیان خود را جلب کنید و دست یاری آنها را رد نکنید. هر چقدر هم موضوع طلاق و جدایی روحیه شما را خراب کرده است، سعی کنید اطرافیان خود را حفظ کنید تا در مواقع نیاز به شما کمک کنند. کودکان بعد از طلاق نیز به داشتن روابط سالم با دیگران نیاز دارند. حتی در بهترین حالت جدایی و طلاق، باز هم تحمل این واقعه دردناک برای تمام افراد خانواده دشوار است و شما وظیفه دارید از فشار و استرس‌های خانوادگی بکاهید.


کودکان دلیل طلاق نیستند
طلاق دلایل بسیاری دارد. وقتی که مشکلات زیاد می‌شوند، وقتی که هیچ‌چیز سر جای خودش نیست، وقتی که خشونت‌ها زیاد می‌شوند و اختلافات اوج می‌گیرند، وقتی که زن و مرد دیگر نمی‌توانند یکدیگر را تحمل کنند و هزاران دلیل دیگر دست به دست هم می‌دهند تا به این نتیجه برسند که دیگر بس است و این راه را نمی‌توانند ادامه دهند. اما دلیل آن هر چه که باشد، مسلماً کودکان دلیل طلاق نیستند؛ حتی اگر خودشان این احساس را داشته باشند که دلیل جدایی پدر و مادرشان هستند.

آنها دچار عذاب وجدان می‌شوند که اگر بهتر رفتار می‌کردند، اگر نمره‌های بهتری می‌گرفتند، اگر درخانه بچه خوبی بودند و ... هیچ‌گاه اوضاع این‌طور نمی‌شد و پدر و مادرشان از هم جدا نمی‌شدند. اما این مسأله حقیقت ندارد؛ زیرا طلاق فقط بین مامان و بابا است. در واقع کودکان نه منشأ طلاق هستند و نه نقشی در بازگشت مجدد پدر و مادر به زندگی دارند. برخی از کودکان در چنین مواقعی شروع به سرکشی کرده و آنقدر مشکل ایجاد می‌کنند تا پدر و مادرشان را به فکر رجوع بیندازند یا برعکس، سعی می‌کنند بیش از اندازه خوب باشند تا شاید خوب بودن آنها پدر و مادرشان را از ادامه این راه منصرف کند. اما مشکل پدر و مادرها با این‌کارها حل نمی‌شود. پس آنها باید فقط خودشان باشند و حرف‌های‌شان را به والدین‌شان بگویند.

تحمل معضل طلاق برای والدین و کودکان
اگر آرامش خود را حفظ کنید، مواجهه با مسأله طلاق آسان‌تر می‌شود. جنگ و نزاع پدر و مادر و اختلافات شدید، اوضاع را برای کودکان غیرقابل تحمل‌تر می‌کند و آنها سخت‌تر شرایط جدید را می‌پذیرند. کودکان در چنین شرایطی باید احساس آزادی و رهایی داشته باشند و والدین نباید آنها را درگیر اختلافات خود کنند. حرف زدن یکی از والدین با کودک یا ارتباط برقرار کردن بیشتر کودک با یکی از آنها نباید باعث حسادت و خشم طرف دیگر شود. رفت و آمد در دو خانه، برای کودک دشوار خواهد بود؛ به‌خصوص اگر والدین فاصله مسافتی زیادی با یکدیگر داشته باشند. در چنین مواقعی فاصله‌ها باعث می‌شود والدین از فرزندان خود دورتر شوند؛ ولی با یک پیامک یا ایمیل ساده هم می‌توانید جویای احوالات آنها باشید.

گاهی اوقات لازم است پدر و مادر هر دو در کنار هم حضور داشته باشند. مثلاً فرزندتان انتظار دارد در مسابقه ورزشی مهمی که پیش‌رو دارد، حضور شما را حس کند؛ چرا که او حمایت هردوی شما را می‌خواهد. در این مواقع بهتر است این کار را انجام دهید. اکثر نوجوانانی که والدین‌شان از هم جدا شده‌اند، نگران آینده خود هستند. آنها می‌ترسند که موضوع طلاق، آینده‌شان را به خطر بیندازد. بهترین کار این است که نوجوان راجع به تمام نگرانی‌هایش حرف بزند و هر چیزی که ذهنش را مشغول کرده به پدر و مادر خود بگوید، زیرا که برای هر مشکلی راه حلی وجود دارد و نهایتاً می‌توان از مشاور خانواده نیز کمک گرفت.

طلاق برای همه سخت است
شاید گفتن این حرف ساده باشد؛ اما برای زن و شوهری که تصمیم گرفته‌اند از هم جدا شوند، طلاق کار بسیار دشواری است. آنها قبل از اقدام به طلاق، راه‌های بسیاری را امتحان می‌کنند تا این اتفاق نیفتد. بله، تغییرات بخشی از زندگی است، اما هر بار که تغییر بزرگی در زندگی هر یک از ما ایجاد می‌شود، رویارویی با آن بسیار دشوار به نظر می‌رسد. گاهی اوقات فقط یکی از والدین تمایل به طلاق گرفتن دارد و گاه هر دو با هم به توافق می‌رسند. وقتی که یکی از طرفین بخواهد خانواده را ترک کند، احساسات سایر افراد خانواده بیشتر جریحه‌دار می‌شود با آنکه جدایی بین زن و شوهر اتفاق می‌افتد ولی تبعات آن کودکان را نیز به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد. بنابراین وظیفه فردی که خانواده‌اش را ترک می‌کند این است که حتی بعد از طلاق نیز مسئولیت مراقبت از فرزندان را رها نکند و نسبت به این موضوع بی‌اهمیت نباشد. طلاق اگر همه‌چیز را تغییر بدهد، یک چیز را هیچ‌گاه تغییر نخواهد داد و آن اینکه پدر و مادر همیشه پدر و مادر هستند و طلاق باعث ساقط شدن هرگونه مسئولیت از آنها نمی‌شود.