چگونه اتاق بچه را جدا کنیم؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: مادری ۲۲ ساله هستم و دختری 2 ساله ای دارم. در حال حاضر هشت ماهه باردارم و مشکلم دخترم است که به شدت به من وابسته است مخصوصا موقع خواب و تا شیشه شیر در دهانش و دستم را محکم نگیرد و چنگ نزند نمی خوابد. چگونه او را در اتاق خودش بخوابانم؟ از سن یک سال و 9 ماهگی تا الان تلاش کردم او را از پوشک بگیرم و بعد از دو ماه خیلی خوب همکاری می کرد، اما الان نه و به دستشویی هم نمی آید. چه کنم؟

پاسخ دکتر کتایون خوشابی فوق تخصص روانپزشکی اطفال:

خواباندن کودکان، تنها در سال اول آن هم به دلیل احتمال بروز نشانگان مرگ ناگهانی نوزادان در اتاق والدین توصیه می‌شود و جایز است. البته این خواباندن باید در تخت جداگانه به شکلی که در معرض دید والدین باشد، انجام شود نه اینکه والدین نوزاد را بین خود بخوابانند. بعد از سال اول باید حتما محل خواب کودکان را از والدین جدا کرد. هر چه سن جدا کردن محل خواب پایین‌تر باشد، این روند آسان‌تر و با آرامش بیشتر ممکن خواهد بود اما هر چه سن جدا کردن محل خواب بالاتر باشد، این امر سخت‌تر و گاهی غیر ممکن می‌شود. برای اینکه به ویژه بعد از سال اول، بخواهیم کودک را جدا کنیم بهتر است والدین در اتاق خواب کودک حضور پیدا کنند تا او به خواب رود. والدین و به ویژه مادر نباید هیچ قسمت از اندام خود مانند دست یا مو را در اختیار کودک قرار دهد و از همان ابتدا کودک را عادت دهند تا عروسک‌های خود به ویژه عروسک‌های پشمالو که احساس امنیت می‌دهند را بغل کند و به خواب برود. این قسمت خیلی راحت ماجراست. قسمت سخت موقعی است که کودک در سن بالاتری است و تا صبح چند بار بلند شده و می‌خواهد به رخت‌خواب والدین برگشته و پیش آنها بخوابد. در اینجا مقاومت والدین به ویژه مادر نقش اساسی و مهم دارد. مادر باید به کودک اعلام کند که به هیچ‌وجه این کار ممکن نیست اما به کودک این اجازه داده می‌شود که با مادر به اتاق‌اش برگردد و تا موقع خوابیدن مادر کنار او باقی بماند. اگر مادر این روند را برای مدتی مانند یک ماه ادامه دهد اما تنها یک مرتبه به کودک اجازه خوابیدن در کنار خود را بدهد، تمام زحمات از بین می رود. در کودکان بزرگ‎تر‎، جدا کردن مرحله به مرحله توصیه می‌شود، یعنی کودک در مرحله اول در تخت خود در اتاق والدین می‌خوابد، بعد تخت او به تدریج فاصله بیشتری از تخت والدین می‌گیرد تا آنکه به اتاق خودش منتقل شود. نکته آخر اینکه استفاده از چارت ستاره برای زمان‌هایی که کودک در تخت خود می‌خوابد هم می‌تواند کمک‌کننده باشد. والدین برای هر چند ستاره می‌توانند جایزه‌ای برای کودک در نظر بگیرند تا این روند رفتاری در کودک تشویق شود.

پاسخ دکتر نگار سجادیان، متخصص اطفال و فوق تخصص نوزادان:

سن از پوشک گرفتن بچه ها از دو تا دو و نیم سالگی است. اول باید فقط در طی روز پوشک بچه را باز کنند و شب باید بچه تا مدتی پوشک بشود تا بر روی ادرارش تسلط پیدا کند و بتواند خودش را نگه دارد. پسرها معمولا دیرتر از دخترها می توانند روی ادرارشان مسلط بشوند و در دخترها این اتفاق زودتر می افتد. به این مادر محترم توصیه می کنم اصلا به کودک فشار نیاورید. فرایند از پوشک گرفتن کودک باید با بازی و تشویق همراه باشد. سعی کنند لگنی که استفاده می کنند را در دسترس قرار داده و جای مشخصی برایش در نظر بگیرند که خود بچه بتواند برود روی آن بنشیند. وقتی مادر حس می کند که بچه دفع دارد باید او را بر روی لگن بگذارد و برایش قصه تعریف کند، یعنی به نحوی مشغولش کند تا این پروسه راه بیفتد. به هر حال فرایند از پوشک گرفتن کودک ۳-۲ ماهی طول خواهد کشید. اگر هم احساس می کنند بچه نمی تواند و هنوز آمادگی ندارد می توانند دوباره او را مدتی پوشک کنند. این مساله هیچ اشکالی ندارد و لازم نیست که مادرها خیلی در مورد این قضیه نگران شوند چون بچه ها با یکدیگر متفاوت هستند و در سن خاصی روی ادرارشان کنترل پیدا می کنند. پس از ۲-۱ ماه اگر احساس کردند کودک شان آماده است، دوباره به او آموزش بدهند. در ضمن اگر بچه در یک بازه زمانی کنترل ادرار خود را پیدا کرده و دوباره از دست داد، نگران نشوند. این مساله می تواند ناشی از استرس محیطی یا براثر ترس از تنبیه یا حتی عفونت ادراری باشد. بنابراین می توانند به پزشک معالج شان مراجعه کنند تا مطمئن شوند مشکل خاصی وجود ندارد.