خواب بد دیدن در کودکان، چه علتی دارد؟

کودک به علت دیدن خواب های ترسناک از خواب بیدار می شود و اغلب بخشی از خوابی که موجب ترس وی شده یا تمامی آن را به یاد می آورد.

کودک اکثرا در رختخواب خود می نشیند و فریاد می کشد یا گریه می کند و یا به طرف اتاق خواب و تخت والدین می رود و از آنها تقاضای کمک می کند.

دیدن خواب های ترسناک بیشتر در کودکان ۵ تا ۶ ساله شایع است و ممکن است بر اثر رویدادها و مسائل ترسناکی باشد که کودک طی روز در تلویزیون می بیند یا در داستان ها و کتاب ها می خواند یا اطرافیان تعریف می کنند و یا اصولاً مسئله ای باشد که کودک شخصاً با آن روبه رو است؛ مانند دعواها، مشکلات احساسی و در بچه های بزرگتر، مشکلات در مدرسه و شاید سختی تکالیف درسی و… .

همچنین کابوس های کودک می تواند تأثیراتی از اعمال روزانه باشد. یک روز فشرده و سخت می تواند باعث کابوس هنگام خواب شود. البته خواب های وحشتناک می تواند از تخیل کودک هم شکل بگیرد بدون اینکه معنای خاصی داشته باشد.

در بچه های کوچک این خواب ها قسمتی از رشد آنهاست و وقتی از خواب می پرند بلافاصله به خواب می روند و فردای آن روز چیزی به یاد نمی آورند.البته این نکته را نباید فراموش کرد که هر کابوسی به این معنی نیست که مسئله ای وجود دارد. در کودکان، تب، مریضی و زیاد یا دیرخوردن غذا می تواند نقش مهمی در کابوس داشته باشد. اما وقتی کودک شما کابوس می بیند شما چه می کنید؟

نحوه برخورد والدین
لحظه دیدن خواب های وحشتناک به این گونه باید عمل کرد:
۱) هنگامی که کودکی در دل شب فریاد کشید بی آنکه از خواب بیدار شود، باید او را نوازش کرده و آرام در گوشش لالایی نجوا کنیم. در این هنگام حتی الامکان نباید کودک را از خواب بیدار کرد.

۲) هنگامی که کودک از صدای فریاد خودش بیدار شده و همچنان وحشت زده و ترسیده است او را در آغوش بگیرید و یک لیوان آب به او بدهید. او را نوازش کنید و با صدای آهسته برایش تعریف کنید که «این فقط یک خواب بود و گذشت؛ آنچه دیدی همه در خواب بود».

۳) حتی اگر کودک معنی واژه رویا (خواب) را هنوز یاد نگرفته باشد، طنین آرامش بخش صدایتان او را تسکین خواهد داد و به او خواهد فهماند که آنچه دیده واقعیت نداشته است. اگر کودک باز هم بی قراری کرد می توان چراغ را روشن کرد و گفت «بیا دنبال آن چیزی که می ترسی بگردیم» یا به او بگوییم «چراغ را برایت روشن می گذارم».

۴) امکان دارد که در بعضی موارد، صحنه هایی از آن کابوس وحشتناک دوباره در ذهن کودک دوباره تکرار شود و از ترس اینکه دوباره آن منظره های وحشتناک را ببیند از رفتن به رختخواب امتناع ورزد؛ توصیه ای که در این زمان وجود دارد این است که موضوع خوابی را که کودک عنوان می کند، به شکل دیگری به پایان برسانیم؛ به این شکل که مثلاً اگر خواب اژدها را دیده به او بگوییم که در انتها تو شمشیری داشتی و اژدها را کشتی.

۵) سعی کنید وقتی کودک خواب ترسناک می بیند و به طرف تخت شما می آید او را به تخت خودش بازگردانید چون خیلی مشکل است که شب های بعد در اتاق خودش به خواب رود. سعی کنید پیش کودک تا به خواب رفتن وی بمانید و بعد اتاق او را ترک کنید.

۶) هنگامی که احساس می کنید دیدن کابوس در کودکتان به علت این است که ذهنش مشغول مسئله ای است باید دقت کنید که چه چیزی در زندگی کودک تغییر یافته است.

۷) بعضی اوقات باید از خود کودک کمک گرفت و یک سؤال باز و دقیق پرسید؛ مثلاً «دیشب چه خوابی دیده بودی؟ یا دقیقاً از چه چیزی می ترسی؟» و بگذاریم خودش تعریف کند. سعی کنیم بین صحبت هایش حرف نزنیم و با دقت گوش کنیم زیرا کودک با این عمل ما احساس خواهد کرد که وی را درک می کنیم.

البته در کودکانی که کوچک تر هستند نباید انتظار داشته باشیم که خوابشان را واضح بیان کنند زیرا کودکان در سنین پایین نمی توانند دقیقاً خوابی را که دیده اند برای دیگران تعریف کنند و فقط ممکن است یک لغت بگویند مثل: حیوان بد جنس یا سگ بزرگ.در این صورت باید به آنها گفت که در واقعیت و در اتاق او چیزی وجود ندارد و می توان به همراه کودک همه جای خانه را جست وجو کرد.

۸) گاهی اوقات برای جلوگیری از ایجاد کابوس لازم است کودک را از تماشای تلویزیون منع کرد.

۹) در صورتی که کابوس های کودک به طور مرتب و دائمی بروز می کند، او باید توسط پزشک مورد معاینه قرار گیرد.

پیشگیری
سعی کنید شب ها همیشه یک چراغ خواب در اتاق کودک روشن باشد و در تاریکی قبل از اینکه کودک به خواب رود به وسایل اتاق کودک نگاه کنید که بد نمانده باشد. مثلاً سایه یک صندلی ممکن است برای کودک ایجاد ترس کند. یا می توان یک عروسک به کودک داد و یا در اتاق او آویزان کرد؛ به او بگویید که این عروسک جلوی خواب های بد را می گیرد. سعی کنیم کودکان قبل از به خواب رفتن فیلم های خشن و ترسناک نبینند یا بازی های خشن و هیجان انگیز انجام ندهند. سعی کنید قبل از به خواب رفتن کودک برایش قصه بخوانید (البته نه قصه های هیجان انگیز) یا یک مسئله را که برای کودک جالب است برایش تعریف کنید و به او بگویید:
«امیدوارم امشب در موردش خواب ببینی».

در یک کلام شما می توانید یک موقعیت روحی خوب و آرامش قبل از خواب برای کودکانتان ایجاد کنید.