لوس شدن کودک، آخر و عاقبت محبت زیاد!

اگر والدین بی دریغ به فرزندان شان توجه می کردند و کمتر این دغدغه را داشتند که دارند آنها را لوس می کنند، دنیا کودکان خیلی بهتر و با مشکلات روانی خیلی کمتری می داشت. به گزارش عصر ایران، دکتر «سو هارت» فوق تخصص روان درمانی و رئیس دانشکده روان درمانی دانشگاه «ویسکونسین» آمریکا با این مقدمه در یکی از کنفرانس های اخیر خود گفته است: بسیاری از کودکان را به یاد می آورم که در عذاب بودند چون پدر و مادرشان بیش از حد درگیر یا خودخواه بودند یا مشغله های ذهنی زیادی داشتند و وقت نمی کردند که به نیازهای آنان رسیدگی کنند، اما هیچ وقت کودکی را ندیده ام که وضع بدتری داشته باشد آن هم به این دلیل که والدینش بیش از حد به او محبت کرده بودند.

لوس شدن نتیجه محبت زیاد نیست
صادقانه بگویم که امکان ندارد بچه، با محبت لوس شود. لوس شدن کودک، هیچ وقت نتیجه ابراز محبت بیش از اندازه نیست بلکه پیامد رفتارهای اشتباه دیگری است که به جای محبت انجام می گیرد رفتارهایی مانند سهل گیری بیش از حد، داشتن انتظارات کم از او یا دادن مالکیت های مادی غیر منطقی به کودک. وقتی والدین برای فرزندان حدودی تعیین نمی کنند، وقتی والدین توقع خود را از آنها برای خوب بودن پایین می آورند یا وقتی اسباب بازی، خوراکی یا انواع هدایا جایگزین محبت و توجه خالصانه می شود، کودکان آسیب می بینند. وقتی صحبت از عواطف و مهر و محبت می شود، بهتر است بدانید که هیچ وقت عشق به فرزند بیش از حد نیست؛ به عبارت دیگر اگر هر روز به فرزندتان بگویید که دوستش دارید هیچ آسیبی به او نمی رسد. اگر به او یادآوری کنید که منبع بی پایان خوشبختی شماست، آسیبی نمی بیند. باور کنید فرزندتان آسیبی نمی بیند اگر با در آغوش گرفتن او، محبت تان را ابراز کنید، از او مراقبت کنید و هنگامی که استحقاقش را دارد به او پاداش بدهید؛ بنابراین احساس تان را فرو نخورید و درون گرایانه عمل نکنید آن هم با این تفکر که این همه محبت بچه را لوس می کند.

حتی یک پژوهش علمی ثابت نکرده که محبت زیاد آسیب رسان است
خیلی سال پیش از این، مردم بر این باور بودند که سرکوب عشق و محبت به رشد شخصیت کودک کمک می کند. شاید هنوز افرادی دور و بر شما باشند که به این روش پرورش کودک، اعتقاد داشته باشند؛ والدینی که به شما درباره محبت بیش از اندازه به کودک هشدار می دهند. امروز از لحاظ روان شناسی معلوم شده است که این تفکر نادرست است. روانشناسان بی اغراق در هزاران پژوهش، ارتباط مقدار محبت والدین به فرزندان و میزان سازگاری آنها را زیر نظر گرفتند. اگر احتمال لوس شدن بچه ها با محبت بیش از حد وجود داشت سازگارترین بچه ها از خانه هایی بیرون می آمدند که در آن والدین تا حدودی خشک هستند و عواطف محبت آمیز خود را مهار می کنند اما حتی به یک تحقیق که به چنین یافته ای رسیده باشد برخورد نکرده ام. در همه پژوهش ها درباره والد- کودک، همیشه سازگارترین کودکان بیشترین سطح محبت پدر و مادر را گزارش داده اند. هنوز بعضی والدین به روش سنتی تربیت کودک اعتقاد دارند. بعضی فکر می کنند باید به بچه ها سخت گرفت و محبت بسیار، کودک را شکننده و آسیب پذیر می کند. بعضی فکر می کنند فرزندانی که در معرض عواطف بسیار پدر و مادر قرار می گیرند ضعیف بار می آیند. بعضی دیگر از پدر و مادرها معتقدند بیان احساسات، تحسین فرزند یا توجه به او به نوعی فرزندشان را نیازمند بار می آورد و وقتی بزرگ شد درخواست های بسیار و غیرمعمول و نیاز به توجه و مراقبت بیش از حد خواهد داشت. آنها متقاعد شده اند که با دریغ کردن محبت به نوعی فرزندی تربیت می کنند که نیازش به مورد محبت قرار گرفتن کمتر است در حالی که درست برعکس این تصور صادق است. بزرگسالانی که از لحاظ عاطفی نیازمند هستند عمدتاً آن هایی هستند که هنگام رشد، محبت کافی از پدر و مادر ندیده اند یا کسانی هستند که محبت والدینشان، یا متغیر بوده یا خالصانه نبوده است. سالم ترین بزرگسالان و آنها که خودشان توانایی دارند محبت خود را به دیگران ابراز کنند همواره کسانی هستند که والدین شان آنها را با احساسات صریح و بی قید و شرط بزرگ کرده اند نه آنها که مجبور بوده اند با چیزی کمتر از محبت کامل، کودکی شان را سر کنند.

تصورات غلط درباره واکنش نشان دادن به گریه نوزاد
پژوهش مشهوری درباره این که آیا والدین باید به گریه نیمه شب نوزاد واکنش نشان بدهند یا نه، این نکته را خیلی خوب نشان می دهد که محبت به کودک باید صریح و بی قید و شرط باشد. برعکس افرادی که فکر می کنند آرام کردن نوزادی که گریه می کند پاداشی به رفتار او است و باعث بیش تر گریه کردن او می شود، پژوهشگران دریافته اند خلاف آن صادق است. میل به گریه در میان نوزادانی که گریه شبانه شان با آرام کردن همراه می شود به مرور زمان کمتر می شود نه بیشتر. خیلی ساده است نوزادانی که در طول شب بیدار می شوند وقتی گریه می کنند که ترسیده و سرگشته باشند. آرام کردن به آنها احساس امنیت بیشتری می دهد و این کار باعث می شود بهتر بخوابند. در واقع مطمئن ترین روش برای این که بچه هر شب گریه کند این است که به نیازهای عاطفی او بی توجهی کنید و مطمئن ترین روش برای این که کودکی با کمبود محبت تربیت کنید این است که عشق و محبت خود را از او دریغ کنید!

ابراز محبت تان خالصانه باشد
تعریف، تحسین، توجه و تایید کلامی این که چقدر از گذران وقت با فرزندتان لذت می برید، بهترین کار است. حتی می توانید برای فرزندتان هدایای رویایی بخرید، او را به گردش های پرهزینه ببرید، به او غذای دلخواهش را بدهید یا به او امتیاز ویژه ای ببخشید. این کارها هم خوب هستند تا زمانی که در حد اعتدال باشند و آنها را جایگزین ابراز محبت خالصانه نکنید.

چگونگی ابراز محبت به فرزند
برای نشان دادن محبت به کودکان، چندین راه وجود دارد. مسلما شیوه انتخابی ما بستگی به مرحله رشد کودک مان دارد.

اگر نوزاد است: محبت ما نسبت به نوزاد از راه های بسیار مستقیم و فیزیکی ابراز می شود مانند غذا دادن، بغل کردن، نوازش کردن، حرف زدن و بازی با او.

اگر نوپاست: در بچه های نوپا علاوه بر موارد مطرح شده برای کودک نوزاد باید بر صحبت کردن با او، تشویق به یادگیری مهارت هایی مثل راه رفتن، غذا خوردن و لباس پوشیدن تاکید کرد.

اگر دانش آموز است: شروع سن مدرسه مرحله مهمی از مراحل رشد کودک است. در این مرحله می توان برای محبت کردن به او، به کارهایی که در مدرسه انجام می دهد، توجه کرد و نشان داد که از خواسته های او حمایت می شود و برای آنها ارزش قائل هستیم. همچنین نباید محبت خود را تنها با بغل کردن، ادای کلمات و الفاظ خوب و رسیدگی به نیازهای فوری و جسمانی او نشان داد هرچند که این شیوه ابراز محبت هم ضروری است، اما محبت واقعی در کمک به کودک برای استقلال بیشتر است.