سردرد در بارداری | ۷ علت + روش‌های درمان خانگی و دارویی

آیا بارداری باعث سردرد می‌شود؟

بسیاری از زنان در دوران بارداری دچار سردردهای خفیف می‌شوند. سردردها در ماه‌های اول بارداری شایع‌تر هستند. سردرد در بارداری می‌تواند به دلیل تغییرات هورمونی ایجاد شود و معمولاً با پیشرفت بارداری بهتر می‌شوند. همچنین سردرد می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد و همیشه ناشی از هورمون‌های بارداری نیست.

سردرد بارداری از کی شروع میشه؟

سردرد در دوران بارداری شایع است. این حالت در سه‌ ماهه اول بارداری (از هفته ۰ تا ۱۳) یا سه‌ ماهه سوم بارداری (از هفته ۲۷ تا ۴۰) بیشتر دیده می‌شود. سردرد در بارداری ممکن است برای شما ناخوشایند باشد اما معمولاً برای نوزاد خطرناک نیست. با این حال، می‌تواند نشانه‌ای باشد که نشان می‌دهد باید توسط پزشک عمومی، ماما یا متخصص زنان معاینه شوید.

سردرد اوایل بارداری چگونه است؟

علت اصلی سردرد در دوران بارداری معمولاً تغییرات هورمونی است و این سردردها می‌توانند در هر زمان از روز و حتی به صورت روزانه رخ دهند. اگر سردرد ناشی از کم‌آبی باشد، اغلب در صبح‌ها بروز می‌کند، در حالی که سردردهای مرتبط با استرس یا تنش، بیشتر در عصرها ظاهر می‌شوند. سردردهای هورمونی معمولاً تمام روز ادامه دارند.

این نوع سردردها عمدتاً در سه ‌ماهه اول بارداری و همچنین بین هفته‌های ۱۶ تا ۱۸ شایع هستند اما برخی زنان ممکن است آن‌ها را در سه ‌ماهه سوم نیز تجربه کنند. شدت و نوع سردرد در دوران بارداری مانند سایر علائم بارداری، از فردی به فرد دیگر متفاوت است و تحت تاثیر شرایط جسمی و ژنتیکی مادر قرار دارد.

سردرد بارداری شبیه به سردردهایی است که قبل از بارداری تجربه می‌شد و می‌تواند در نواحی مختلف سر از جمله پیشانی، شقیقه‌ها، پشت سر یا پشت چشم‌ها احساس شود. شدت آن ممکن است از درد کوتاه و خفیف تا درد طولانی و آزاردهنده متفاوت باشد.

انواع سردرد در بارداری کدام‌اند؟

خوب است بدانید که سردرد در باردار دو نوع اولیه و ثانویه دارد که در ادامه بیشتر توضیح می‌دهیم.

سردرد اولیه در بارداری

این نوع شامل سردردهای تنشی، خوشه‌ای و میگرنی می‌شوند. عوامل محرک این سردردها با بارداری تغییر نمی‌کنند اما دوران بارداری ممکن است کنترل آن‌ها را دشوارتر کند؛ برای مثال، نوسانات شدید هورمونی، قطع مصرف کافئین یا تغییر در وضعیت بدن.

سردرد ثانویه در بارداری

این سردردها به دلیل سایر مشکلات مانند سینوزیت ایجاد می‌شوند. در دوران بارداری ممکن است بیشتر با این نوع سردردها مواجه شوید. سردردهای سینوسی در بارداری شایع‌تر هستند و یکی از دلایل آن، احتمالاً این است که بدن شما در دوران بارداری، مخاط بیشتری تولید می‌کند و بخشی به این دلیل که بسیاری از داروهای سرماخوردگی را نمی‌توانید مصرف کنید.

بیشتر بخوانید: درمان سرماخوردگی در بارداری | لیست داروهای مجاز و ممنوعه + ۷ روش‌ خانگی

اگرچه این دو نوع سردرد در بارداری، بسیار شایع هستند، ممکن است بسته به علت سردرد، علائم دیگری نیز همراه آن تجربه کنید. به عنوان مثال، اگر سردرد شما ناشی از پره‌اکلامپسی باشد، ممکن است علائمی مانند تاری دید، حالت تهوع، استفراغ و درد شکمی نیز داشته باشید.

آیا بارداری باعث میگرن می‌شود؟

اگر میگرن دارید، ممکن است در دوران بارداری تغییراتی را تجربه کنید. میگرن، سردرد شدید در یک سمت سر است. سایر علائم میگرن شامل حالت تهوع، استفراغ و حساسیت به نور یا صدا است. معمولاً ۷ نفر از هر ۱۰ نفری که میگرن دارند، در دوران بارداری بهبود می‌یابند. این اتفاق در سه ‌ماهه دوم و سوم بارداری رخ می‌دهد و دلیل آن می‌تواند تثبیت سطح استروژن باشد. همچنین حدود ۳ نفر از هر ۱۰ زن باردار، تغییری در میگرن خود احساس نمی‌کنند و تعداد کمی از زنان ممکن است در دوران بارداری میگرن شدیدتری پیدا کنند.

ممکن است در دوران بارداری تغییراتی در علائم میگرن خود مشاهده کنید. همچنین ممکن است تفاوت‌هایی بین میگرن در یک بارداری با بارداری دیگر وجود داشته باشد. هنگام برنامه‌ریزی برای بارداری باید درباره درمان میگرن با پزشک خود صحبت کنید.

علت سردرد در بارداری چیست؟

سردرد در بارداری نشانه چیست؟ علاوه بر تغییرات هورمونی، عوامل دیگری نیز می‌توانند باعث سردرد در بارداری شوند که عبارتند از:

• کم‌آبی بدن
• خواب ناکافی
• فشار به چشم
• مشکلات دندان
• عفونت‌ها مانند عفونت گوش یا آنفولانزا
• سینوزیت
• پره اکلامپسی

سردردهای شدید و جدی می‌توانند ناشی از بیماری‌های عروقی باشند که ممکن است باعث آنوریسم مغزی یا سکته شوند.

بیشتر بخوانید:  راهنمای کامل پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری - ۶ علائم شایع + عوارض و درمان

سردرد در بارداری چه زمانی نگران‌کننده است؟

اکثر سردردها در دوران بارداری مشکل جدی ایجاد نمی‌کنند اما گاهی می‌توانند نشانه‌ای از مشکلات دیگر باشند مانند پره‌اکلامپسی، کم‌خونی، آسم، سرماخوردگی، آنفلوآنزا، سندرم HELLP (همولیز، افزایش آنزیم‌های کبدی و کاهش پلاکت خون)، سینوزیت، توکسوپلاسموز و آبله ‌مرغان.

اگرچه این موضوع ممکن است ترسناک به نظر برسد، نباید نگران شوید. نکته کلیدی این است که هرگونه علامت جدید، پایدار یا نگران‌کننده را به پزشک خود اطلاع دهید. وقتی سردردها شدیدتر یا متفاوت‌تر از حالت معمول باشند، با علائم اضافی همراه باشند یا طولانی شوند، باید به پزشک مراجعه کنید.

همچنین اگر شما فردی بوده‌اید که معمولاً سردرد نداشته‌اید اما پس از بارداری دچار سردرد شده‌اید، حتماً باید به پزشک اطلاع دهید. همچنین اگر فردی مستعد سردرد بوده‌اید ولی سردردها پس از بارداری تغییر کرده‌اند (شدیدتر، مکررتر، همراه با علائم جدید و غیره)، باید این تغییرات را به پزشک اطلاع دهید. برخی از علائمی که همراه با سردرد در بارداری می‌توانند هشداردهنده باشند، عبارتند از:

• تب
• تورم در پاها، دست‌ها، صورت یا نواحی دیگر
• افزایش وزن ناگهانی
• فشار خون بالا
• درد شکمی
• سردرد طولانی که رفع نمی‌شود
• ضعف
• بی‌حسی
• اختلالات مداوم بینایی

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت داشتن هر یک از علائم زیر، فوراً به پزشک مراجعه کنید:

• سردرد شدید دارید؛
• دچار مشکلات بینایی مانند تاری دید شده‌اید؛
• دردی زیر دنده‌ها احساس می‌کنید؛
• استفراغ می‌کنید؛
• ورم ناگهانی در صورت، دست‌ها یا پاها دارید.

همه این‌ها می‌توانند نشانه پره‌اکلامپسی باشند.

درمان سردرد در بارداری چگونه است؟

برای درمان سردرد در بارداری، دو راه خانگی و دارویی وجود دارد که در ادامه توضیح می‌دهیم.

درمان خانگی سردرد در بارداری

سردرد شدید در بارداری بسیار آزاردهنده است، برای درمان آن می‌توانید از روش‌های خانگی زیر استفاده کنید:

• نوشیدن مایعات کافی برای جلوگیری از کم‌آبی بدن
• چرت زدن یا استراحت با چشمان بسته
• گذاشتن کیسه سرد یا گرم روی پیشانی یا پشت گردن
• پیاده‌روی تند در هوای تازه

قرص سردرد در بارداری

اگر نیاز به داروی مسکن دارید، پزشک بر اساس شرایط شما، داروی مناسب را تجویز می‌کند. نکته مهم این است که به هیچ عنوان بدون تجویز پزشک از داروهای بدون نسخه و ضد التهابی مانند آسپرین و ایبوپروفن استفاده نکنید. پزشک ممکن است برای شما پاراستامول تجویز کند.

نقل قول از:

nhs

Paracetamol is the first choice of painkiller if you're pregnant. However, for safety, if you take paracetamol in pregnancy, take it for the shortest possible time.

ترجمه:

پاراستامول اولین انتخاب برای مسکن در دوران بارداری است. با این حال، برای ایمنی بیشتر، در دوران بارداری باید آن را در کوتاه‌ترین زمان ممکن استفاده کنید.

چطور می‌توان از سردرد در بارداری پیشگیری کرد؟

اگر متوجه شدید که اغلب دچار سردردهای خفیف می‌شوید، بهتر است کارهای زیر را امتحان کنید:

• بیشتر بخوابید؛
• هر روز آب کافی بنوشید؛
• رژیم غذایی متعادل داشته باشید؛
• از خیره شدن طولانی به صفحه ‌نمایش خودداری کنید؛
• تا حد امکان استراحت داشته باشید، می‌توانید مدیتیشن را امتحان کنید.  

اگر سردرد میگرنی دارید، در دوران بارداری سعی کنید یک برنامه منظم ورزشی داشته باشید و از خوردن شکلات، گوشت‌های فرآوری‌شده و فست فود در بارداری خودداری کنید.

سردرد در ماه آخر بارداری

گاهی سردرد شدید می‌تواند نشانه پره‌اکلامپسی باشد که یک اختلال جدی فشار خون بالا است و می‌تواند بر تمام اندام‌های بدن تاثیر بگذارد. پره‌اکلامپسی معمولاً بعد از هفته بیستم بارداری ایجاد می‌شود و اغلب در سه ‌ماهه سوم دیده می‌شود. اگر قبل از هفته ۳۴ بارداری بروز کند، پره‌اکلامپسی زودرس نامیده می‌شود. همچنین می‌تواند در هفته‌های پس از زایمان نیز ایجاد شود.

درمان سردرد در ماه آخر بارداری

در سه ‌ماهه سوم بارداری، به‌ویژه از هفته ۲۷ به بعد، سردردها اغلب ناشی از وضعیت نامناسب بدن و گرفتگی عضلات هستند؛ این مشکلات معمولاً به دلیل افزایش وزن و تغییرات جسمانی مرتبط با رشد جنین ایجاد می‌شوند. علاوه بر این، عوامل دیگری مانند استرس، کم‌آبی، خستگی و افت قند خون نیز می‌توانند موجب تشدید سردرد در دوران بارداری شوند.

اولین گام در مدیریت سردرد در ماه نهم بارداری، شناسایی علت آن و شروع درمان با روش‌های غیر دارویی و مراقبتی است. اقداماتی مانند نوشیدن آب کافی، استراحت در محیطی آرام و کم‌نور و انجام تنفس عمیق می‌توانند موثر باشند. همچنین، اصلاح وضعیت بدن هنگام نشستن یا خوابیدن با استفاده از بالش‌های حمایتی و پرهیز از قوز کردن اهمیت زیادی دارد. در صورت بروز سردرد میگرنی، استفاده از کمپرس سرد توصیه می‌شود و برای گرفتگی عضلات گردن و شانه، کمپرس گرم می‌تواند تسکین‌دهنده باشد. این روش‌ها به طور موثر، به کاهش سردرد در ماه آخر بارداری کمک می‌کنند.

چه داروهایی برای درمان سردرد در دوران شیردهی بی‌خطر هستند؟

استامینوفن، کافئین و متوکلوپرامید همگی در دوران شیردهی بی‌خطر هستند. بیشتر داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)  نیز ایمن‌اند اما باید از مصرف آسپرین خودداری کنید.

داروهای میگرنی تجویزی که تریپتان نامیده می‌شوند نیز می‌توانند در دوران شیردهی استفاده شوند. مقدار کمی از داروی تریپتان وارد شیر مادر می‌شود. به همین دلیل، متخصص زنان و زایمان ممکن است توصیه کند چند ساعت پس از مصرف تریپتان، شیر ندهید. شما می‌توانید همراه پزشک خود درباره مناسب بودن این دارو و اینکه آیا لازم است برای مدتی کوتاه پس از مصرف آن از شیردهی خودداری کنید یا خیر، صحبت کنید.

برای سردرد در بارداری چی بخوریم؟

برای درمان سردرد در دوران بارداری، بسیاری از مادران به دنبال روش‌های طبیعی و تغذیه‌ای هستند تا هم سلامت خود را حفظ کنند و هم از آسیب به جنین جلوگیری شود. انتخاب مواد غذایی مناسب می‌تواند به کاهش سردرد کمک کند. در ادامه، مواد مغذی موثر برای تسکین سردرد در بارداری معرفی شده‌اند.

1. خوردن آب کافی: مصرف روزانه ۸ تا ۱۲ لیوان آب برای زنان باردار ضروری است. هیدراته ماندن به پیشگیری و بهبود سردرد کمک می‌کند. همچنین، میوه‌ها و سبزیجات آب‌دار مانند هندوانه، خیار، توت‌فرنگی و سیب می‌توانند به افزایش سطح آب بدن کمک کنند.

2. وعده‌های غذایی کوچک و منظم: خوردن وعده‌های کوچک و مکرر به تنظیم قند خون کمک می‌کند و از سردردهای ناشی از افت قند خون جلوگیری می‌کند. فاصله طولانی بین وعده‌ها یا روزه‌ در بارداری می‌تواند باعث بروز سردرد شود.

3. مواد غذایی غنی از منیزیم: منیزیم با آرام‌سازی عضلات، نقش موثری در تسکین سردرد بارداری دارد. منابع خوب منیزیم شامل سبزیجات برگ‌دار مانند اسفناج، کاهو و کلم بروکلی؛ آجیل و موز می‌شود.

1. حبوبات: عدس، نخود و لوبیا سیاه، علاوه بر تامین پروتئین گیاهی، منیزیم بالایی دارند. این مواد به حفظ انرژی، تنظیم قند خون و پیشگیری از سردرد کمک می‌کنند. پروتئین موجود در حبوبات همچنین احساس سیری طولانی‌مدت ایجاد می‌کند که از سردردهای ناشی از گرسنگی جلوگیری می‌کند.

2. ماهی‌های چرب: ماهی‌های کاملاً پخته ‌شده مانند سالمون و ساردین، سرشار از اسیدهای چرب امگا-۳ هستند. این اسیدها با کاهش التهاب و بهبود جریان خون، به تسکین سردرد در بارداری کمک می‌کنند.

3. زنجبیل: به دلیل خواص ضدالتهابی، می‌تواند سردردهای تنشی را کاهش دهد. مصرف متعادل چای زنجبیل یا افزودن آن به اسموتی‌ها، گزینه‌ای مناسب برای دوران بارداری است.

با رعایت این نکات تغذیه‌ای، مادران باردار می‌توانند به طور طبیعی سردردهای خود را مدیریت کرده و سلامت خود و جنین را حفظ کنند.

بیشتر بخوانید:  ۸ فایده مصرف منیزیم در بارداری + عوارض | نحوه و مقدار مناسب مصرف + عوارض کمبود آن

سردرد در بارداری و جنسیت جنین

سردرد در بارداری نشانه دختر است یا پسر؟ یکی از باورهای رایج این است که بارداری با جنین پسر باعث بروز سردردهای مداوم و مزمن در طول دوران بارداری می‌شود. با این حال، این باور هیچ پشتوانه علمی ندارد و نمی‌توان بر اساس آن نتیجه‌گیری کرد.

بیشتر بخوانید: علائم صد در صد جنین پسر + تست جنین پسر در ماه اول و دوم بارداری

سردرد در بارداری دو قلو

بارداری دوقلو با تغییرات هورمونی بیشتر و افزایش حجم خون همراه است که می‌تواند باعث بروز سردردهای شدیدتر شود. با این حال، این وضعیت برای بسیاری از مادرانی که دوقلو باردار هستند، طبیعی است.

برای کاهش سردرد می‌توانید از روش‌های ساده و ایمن استفاده کنید مانند استراحت کافی، نوشیدن مقدار فراوان آب و گرفتن دوش آب گرم. همچنین، پرهیز از محرک‌هایی مانند نور شدید یا بوهای تند می‌تواند مفید باشد. در صورتی که سردردها شدید، مداوم یا همراه با علائم غیرعادی باشند، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

کلام آخر

در دوران بارداری، سردرد معمولاً یک حالت طبیعی و گذرا است اما در برخی موارد می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدی مانند پره‌اکلامپسی یا عفونت‌ باشد. مدیریت سردرد با رعایت نکات ساده‌ای مانند هیدراته ماندن، استراحت کافی، اصلاح وضعیت بدن و استفاده از روش‌های خانگی می‌تواند به کاهش درد کمک کند. همچنین، در صورت بروز سردردهای شدید، مداوم یا همراه با علائم هشداردهنده، مراجعه به پزشک ضروری است. با رعایت این نکات و مشورت با متخصص، زنان باردار می‌توانند دوران بارداری خود را با آرامش و سلامت بیشتری سپری کنند.