مصرف باقالی در بارداری _ ۷ خواص و مضرات آن + نکات مصرف

باقالی چیست؟

باقلا نوعی سبزی است که در غلاف قرار دارد و طعم آن کمی شیرین است. باقلا سبز سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی، فیبر و پروتئین است که آن را به خوراکی مفید و ایمن در دوران بارداری تبدیل می‌کند. در جدول زیر ارزش غذایی ۱۷۰ گرم باقالی پخته (یک فنجان) آروده شده است.

خوردن باقلا در سه ماه اول بارداری

در سه ماه اول بارداری که دوره حساسی است، مصرف باقلا می‌تواند مفید باشد زیرا هر فنجان باقلا پخته‌ شده ۴۰٪ ارزش روزانه فولات را تامین می‌کند که می‌تواند خطر نقص لوله عصبی مغز و نخاع جنین را تا ۷۷٪ کاهش ‌دهد. با این حال، هیچ تحقیق معتبری ارتباط مستقیم بین مصرف متعادل باقلا پخته و سقط یا خونریزی را تایید نکرده است. تنها خطر قابل توجه در این دوره، فاویسم (کم‌خونی همولیتیک ناشی از کمبود G6PD ) است که در صورت وجود این کمبود ژنتیکی در مادر یا جنین، حتی مقدار کم باقلا می‌تواند باعث تخریب گلبول‌های قرمز و کاهش اکسیژن‌رسانی به جنین شود. البته این خطر در تمام طول بارداری وجود دارد، نه فقط سه ماه اول. بنابراین، زنان باردار در صورت عدم سابقه فاویسم در خانواده می‌توانند باقلا را کاملاً پخته، پوست ‌کنده و به مقدار محدود مصرف کنند اما قبل از آن باید با پزشک مشورت کنند.

خوردن باقلا در سه ماه دوم بارداری

در سه ماه دوم بارداری که رشد جنین و افزایش حجم خون مادر و نیاز به آهن، به اوج می‌رسد، باقلا پخته می‌تواند منبع ارزشمندی باشد. با این وجود، پیش از مصرف باید با پزشک مشورت کنید.

خواص باقالی در بارداری

در ادامه، فواید باقالی در بارداری را ذکر می‌کنیم.

1.   پیشگیری از نقص‌های مادرزادی: باقالی یکی از بهترین منابع طبیعی فولات است. فولات برای تشکیل مغز و نخاع جنین ضروری است.  مصرف کافی فولات در ماه‌های اول بارداری می‌تواند خطر نقص لوله عصبی را تا ۷۷٪ کاهش دهد. تنها یک فنجان باقالی پخته، ۴۰٪ نیاز روزانه به فولات را تامین می‌کند.
2. تقویت سیستم ایمنی مادر و جنین: باقلا حاوی ترکیبات آنتی‌اکسیدانی است و سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند عصاره باقالی فعالیت آنتی‌اکسیدانی سلول‌ها را تا ۶۲.۵٪ افزایش می‌دهد. این خاصیت باقالی به مادر کمک می‌کند در برابر عفونت‌ها مقاوم‌تر باشد و از جنین نیز محافظت می‌شود.
3. کمک به سلامت استخوان‌های مادر: باقالی غنی از منگنز و مس است؛ دو ماده معدنی که از کاهش تراکم استخوانی در بارداری پیشگیری می‌کنند.
4.   بهبود کم‌خونی بارداری: باقالی حاوی آهن غیرهم (گیاهی) است که برای ساخت هموگلوبین و پیشگیری از کم‌خونی ضروری است. کم‌خونی در بارداری شایع است و می‌تواند باعث خستگی، سرگیجه و زایمان زودرس شود. آهن باقالی با ویتامین C (مثل آب پرتقال یا فلفل دلمه‌ای) بهتر جذب می‌شود.
5. کنترل فشار خون: باقالی سرشار از منیزیم و پتاسیم است که رگ‌های خونی را شل کرده و از فشار خون بالای بارداری (پره‌اکلامپسی) پیشگیری می‌کند.
6. کنترل وزن در بارداری: پروتئین و فیبر موجود در باقلا، باعث احساس سیری طولانی مدت می‌شود و از افزایش وزن غیرضروری جلوگیری می‌کند.
7.   کاهش کلسترول و سلامت قلب: فیبر محلول باقالی به کلسترول متصل شده و آن را از بدن دفع می‌کند.

مضرات باقالی در بارداری

آیا خوردن باقلا پخته در بارداری ضرر دارد؟ زیاده‌روی در مصرف باقالی در بارداری خطراتی دارد که در ادامه توضیح می‌دهیم.

خطر واکنش‌های آلرژیک

باقالی حاوی پروتئین‌هایی مانند ویسین (Vicine) و کانوایسین (Convicine) است که در برخی افراد حساسیت‌زا هستند. علائم آلرژی شامل خارش پوست، کهیر، تورم لب یا گلو، حالت تهوع، استفراغ و تنگی نفس می‌شود. در بارداری، واکنش آلرژیک می‌تواند باعث استرس اکسیداتیو و التهاب سیستمیک شود که برای جنین خطرناک است. توصیه می‌شود باقلا را کاملاً پخته و پوست کنده استفاده کنید.

 نفخ، معده‌ درد و اختلال در هضم

باقالی حاوی الیگوساکاریدها (رافینوز و استاکیوز) است که در روده توسط باکتری‌ها تخمیر شده و گاز تولید می‌کنند. علائم آن نفخ شدید، درد شکمی و احساس سنگینی است. همچنین مصرف مداوم و زیاد باقالی یکی از علل شایع یبوست در بارداری است زیرا فیبر نامحلول آن در صورت عدم مصرف کافی آب، مدفوع را سفت می‌کند.

اختلال در جذب مواد مغذی

باقالی حاوی فیتات و تانن است که جذب روی و کلسیم را کاهش می‌دهد. برای رفع این مشکل، باقالی را با منابع ویتامین سی (مثل لیمو، گوجه) مصرف کنید و بین وعده‌های حاوی لبنیات فاصله بیندازید.

 فاویسم

باقالی حاوی ویسین و کانوایسین است که در افراد مبتلا به کمبود G6PD باعث تخریب گلبول‌های قرمز می‌شود. علائم آن شامل  زردی پوست، ادرار تیره، خستگی شدید و کم‌خونی حاد است. در بارداری، فاویسم سبب ایجاد کم خونی شدید مادر و کاهش اکسیژن‌رسانی به جنین می‌شود. اگر سابقه فاویسم در خانواده دارید، مصرف باقالی کاملاً ممنوع است، حتی در مقادیر کم.

برهم خوردن تعادل هورمونی

ادعا می‌شود باقالی حاوی ایزوفلاون‌ها (فیتواستروژن) است و مصرف زیاد آن تعادل هورمونی را بر هم می‌زند. البته واقعیت‌های علمی نشان می‌دهند که مقدار فیتواستروژن در باقالی بسیار کم است و هیچ مطالعه معتبری تأثیر منفی بر بارداری دختر یا اختلال در سیستم تولیدم ثل مادر را تأیید نکرده است.

فاویسم در بارداری

کمبود G6PD یک اختلال ژنتیکی است که باعث می‌شود سطح آنزیم G6PD در بدن شما بیش از حد پایین باشد. آنزیم G6PD  (گلوکز-۶-فسفات دهیدروژناز) از گلبول‌های قرمز خون در برابر آسیب محافظت می‌کند. کمبود این آنزیم زمانی رخ می‌دهد که فرد با یک جهش (واریانت) در ژنی که بدن برای ساخت G6PD نیاز دارد، متولد شود. در نتیجه، گلبول‌های قرمز خونG6PD  کافی ندارند.

اکثر افراد مبتلا به کمبود G6PD هیچ علامتی ندارند اما گاهی اوقات، محرک‌هایی مانند برخی داروها می‌توانند مشکلات جدی ایجاد کنند مانند کم‌خونی همولیتیک. در این حالت، تعداد زیادی از گلبول‌های قرمز تخریب شده و می‌میرند. گاهی اوقات، نوزادان مبتلا به کمبود G6PD دچار زردی شدید می‌شوند.

نقل قول از:

clevelandclinic

G6PD deficiency is common, affecting between 400 million to 500 million people worldwide.

ترجمه:

کمبود G6PD شایع است و بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

نوزادان به ندرت علائم واضح کمبود G۶PD را نشان می‌دهند. شایع‌ترین علامت آنان، زردی (یرقان) است که در چند روز اول پس از تولد ظاهر می‌شود. اگر زردی شدید درمان نشود، می‌تواند منجر به آسیب مغزی (کرنیکتروس) شود. به همین دلیل، اگر پزشک مشکوک به کمبود G۶PD در نوزاد باشد، آزمایش غربالگری انجام می‌دهد. بر اساس تحقیقات، خوردن باقالی شایع‌ترین محرک فاویسم در کودکان است.

بوی باقلا در بارداری

مادرانی که به فاویسم مبتلا هستند باید بیشتر مراقب باشند زیرا نه تنها دست زدن به باقلا در بارداری بلکه حتی بوی آن در این دوران حساس خطرناک است.

خوردن باقلا پخته در بارداری مجاز است؟

بله، مصرف باقلا پخته در بارداری کاملاً مجاز و حتی مفید است، به شرطی که مادر یا پدر سابقه کمبود G۶PD نداشته باشند و مصرف آن محدود و تحت نظر پزشک باشد. باقلا پخته برای تشکیل مغز و نخاع جنین حیاتی است. همچنین به پیشگیری و بهبود کم‌خونی کمک می‌کند. وجود منیزیم و پتاسیم در آن نیز باعث گشاد شدن عروق خونی و کنترل فشار خون بالا (پره‌اکلامپسی) می‌شود.

روش مصرف باقالی در بارداری

ابتدا غلاف سبز را جدا کنید، سپس باقالی را ۳۰ ثانیه بجوشانید، در آب یخ بیندازید، پوست مومی را کاملاً جدا کنید، سپس بخارپز، کبابی یا در غذاهایی مثل باقلا پلو، سالاد، سوپ یا خوراک استفاده کنید.

نکات مصرف باقالی در بارداری

• اگر مجاز به مصرف هستید، باقلا تازه را به انواع فریز شده ترجیح دهید.
• در دوران بارداری و شیردهی، از خرید باقلا زمستانی دست ‌فروشان پرهیز کنید؛ ممکن است آلوده به سموم یا باکتری باشد.
• باقلا را ۱۰ دقیقه در آب و نمک بجوشانید، سپس آب را دور بریزید تا سموم احتمالی حذف شود.
• باقلای پخته را به سالاد، پاستا یا سوپ اضافه کنید تا ارزش غذایی آن بیشتر شود.
• از مصرف همزمان باقلا با ماست خودداری کنید؛ ممکن است باعث دل‌پیچه و ناراحتی گوارشی شود.
• اگر قرص رقیق‌کننده خون (مثل آسپرین) مصرف می‌کنید، باقلا را کاملاً حذف کنید.
• از خوردن باقلا در شب پرهیز کنید؛ ممکن است باعث بی‌خوابی شود.

مصرف باقالی در دوران شیردهی

پس از زایمان و در دوران شیردهی، خطر مصرف باقالی همچنان ادامه دارد و می‌تواند برای نوزادان مبتلا به کمبود G۶PD  یا حتی مادرانی که این نقص ژنتیکی را حمل می‌کنند، جدی باشد. مواد فعال موجود در باقالی، از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شده و باعث همولیز شدید (تخریب گلبول‌های قرمز خون) می‌شود که علائمی مانند زردی، کم‌خونی حاد و در موارد شدید، نارسایی کلیه ایجاد می‌کند. بنابراین، در تمام طول شیردهی، مصرف هرگونه باقالی (حتی پخته) ممنوع است مگر اینکه آزمایش G۶PD برای مادر و نوزاد منفی باشد و پزشک متخصص تایید کند.

سخن پایانی

باقالی سرشار از مواد مغذی است. مصرف این لوبیا می‌تواند از نقص‌های مادرزادی پیشگیری کند. با این حال، تحقیقات محدود است و مطالعات بیشتری در مورد خاصیت باقالی در بارداری لازم است. پیش از افزودن باقالی در بارداری حتماً با پزشک خود مشورت کنید.