علائم آنفولانزا جدید پاییز و زمستان ۱۴۰۴ _ روش درمان و پیشگیری

درک سویه آنفولانزا جدید پاییز و زمستان ۱۴۰۴

هر سال متخصصان در سراسر جهان، ویروس‌های آنفولانزا را به‌دقت زیر نظر دارند. یکی از دلایل اصلی این است که این ویروس‌ها، به‌ویژه آنفولانزای نوع A، می‌تواند به‌سرعت تغییر یا «جهش» پیدا کند. تا اواسط نوامبر (آبان ۱۴۰۴)، نوع اصلی آنفولانزایی که در سراسر جهان، از جمله ایران در حال گسترش است، H۳N۲ نام دارد که زیرگروهی از آنفولانزای نوع A است.

این سویه چندین جهش داشته که قبلاً در ویروس‌های آنفولانزا دیده نشده بود. این جهش‌ها ممکن است باعث شوند این سویه جدید، شدیدتر باشد. برخی کارشناسان معتقدند این تغییرات می‌تواند کارایی واکسن فعلی آنفولانزا در پیشگیری از عفونت را کاهش دهد. با این حال، دریافت واکسن آنفولانزا همچنان بسیار مهم است زیرا خطر عوارض جدی ناشی از ویروس آنفولانزا را کاهش می‌دهد.

تفاوت آنفولانزای نوع A و B چیست؟

ویروس‌های آنفولانزای نوع A و B باعث آنفولانزای فصلی می‌شوند و هر دو می‌توانند شما را بیمار کنند اما ویژگی‌های متفاوتی دارند که بر نحوه گسترش سالانه آن‌ها تاثیر می‌گذارد.

ویژگی‌های آنفولانزای نوع A

• سریع‌تر جهش می‌کند: ساختار ژنتیکی آن سریع‌تر تغییر می‌کند و سویه‌های جدیدی ایجاد می‌کند که می‌توانند باعث همه‌گیری‌های گسترده شوند.
• زودتر ظاهر می‌شود: معمولاً اولین نوعی است که در ابتدای فصل آنفولانزا ظاهر می‌شود.
• باعث پاندمی می‌شود: تمام پاندمی‌های شناخته ‌شده آنفولانزا در تاریخ، توسط ویروس‌های نوع A جدید و کاملاً متفاوت ایجاد شده‌اند.

ویژگی‌های آنفولانزای نوع B

• کندتر تغییر می‌کند: ساختار ژنتیکی پایدارتری دارد و کمتر تغییر می‌کند.
• دیرتر ظاهر می‌شود: موارد آنفولانزای نوع B معمولاً در اواخر زمستان و بهار به اوج می‌رسد.
• همچنان می‌تواند شدید باشد: هرچند با پاندمی مرتبط نیست اما می‌تواند باعث بیماری شدید، به‌ویژه در کودکان و بزرگسالان شود.

علائم آنفولانزا جدید ۱۴۰۴ کدام‌اند؟

علائم آنفولانزا معمولاً به‌صورت ناگهانی و طی چند ساعت ظاهر می‌شوند؛ به‌طوری که فرد ‌یک‌باره احساس می‌کند تمام انرژی بدنش تخلیه شده و حتی انجام کارهای ساده برایش سخت می‌شود. این شروع سریع و شدید، مهم‌ترین تفاوت آنفولانزا با سرماخوردگی معمولی است.

بر اساس گزارش‌های پزشکی پاییز و زمستان ۱۴۰۴، سویه غالب امسال یعنی H۳N۲ (زیر گروه K ) در بسیاری از موارد باعث شدت بیشتر علائم می‌شود، به‌ویژه در افراد مسن، کودکان و بیماران دارای بیماری‌های زمینه‌ای قلبی - ریوی.

مهم‌ترین علائم آنفولانزای جدید ۱۴۰۴ عبارتند از:

• تب ناگهانی بالا یا احساس تب شدید همراه با لرز
• سرفه خشک و مداوم (گاهی آزاردهنده و طولانی)
• گلودرد شدید
• آبریزش یا گرفتگی بینی
• درد شدید عضلانی و کوفتگی بدن (احساس شکستگی استخوان)
• سردرد (اغلب شدید)
• خستگی و ضعف شدید بدنی (به‌حدی که فرد حتی نمی‌تواند از رختخواب بلند شود)
• بی‌اشتهایی و گاهی تهوع

در کودکان، علائمی مانند استفراغ، اسهال و گاهی درد شکمی هم دیده می‌شود.

این علائم معمولاً ۱ تا ۴ روز بعد از تماس با فرد مبتلا شروع می‌شوند و در سویه جدید امسال، شدت و طول مدت برخی از آن‌ها (به‌ویژه تب، کوفتگی و خستگی) بیشتر از سال‌های قبل گزارش شده است.

چرا سویه H3N2 زیر گروه K در سال 2025 مهم شده است؟

سویه H3N2 زیرگروه (subclade K) پس از آن که ترکیب نهایی واکسن آنفولانزای فصل ۱۴۰۴-۱۴۰۵ (معادل ۲۰۲۵-۲۰۲۶ میلادی) مشخص و تولید شد، به‌طور گسترده پخش شد. همین زمان‌بندی باعث شده که این سویه با اجزای واکسن امسال تطابق کامل نداشته باشد و نگرانی‌هایی درباره کاهش اثربخشی واکسن در پیشگیری از ابتلا به وجود آید.

با وجود این عدم تطابق کامل، واکسن فعلی همچنان حفاظت ایجاد می‌کند و مهم‌ترین نقش خود یعنی کاهش شدت بیماری، جلوگیری از عوارض خطرناک، بستری شدن در بیمارستان و مرگ‌ومیر را به‌خوبی انجام می‌دهد.

این سویه به‌ دلیل چندین تغییر ژنتیکی جدید، شدت بیشتری نسبت به سویه‌های غالب سال‌های قبل دارد. بیماران مبتلا اغلب تب‌های بالاتر، درد عضلانی و کوفتگی شدیدتر، خستگی و ضعف عمومی بیشتری را تجربه می‌کنند.

با همه این تفاوت‌ها، ماهیت کلی بیماری، تغییر اساسی نکرده و علائم همچنان همان علائم شناخته‌ شده آنفولانزا هستند؛ فقط در بخش قابل ‌توجهی از بیماران، شدت و طول مدت این علائم بیشتر از سال‌های اخیر گزارش شده است. به همین دلیل، واکسیناسیون، رعایت بهداشت و اقدام سریع در صورت بروز علائم، بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است.

چه کسانی بیشتر در معرض خطرعوارض شدید آنفولانزا جدید هستند؟

هرچند هر کسی می‌تواند به آنفولانزا مبتلا شود، برخی افراد خطر بسیار بالاتری برای بروز عوارض جدی دارند. برای این گروه‌ها، دریافت واکسن آنفولانزا حیاتی است.

گروه‌های پرخطر عبارتند از:

• بزرگسالان ۶۵ سال و بالاتر: با افزایش سن، سیستم ایمنی ضعیف‌تر و مبارزه با عفونت‌ها سخت‌تر می‌شود.
• کودکان خردسال، به‌ویژه زیر ۵ سال: سیستم ایمنی آن‌ها هنوز در حال تکامل است.
• زنان باردار: تغییر در سیستم ایمنی، قلب و ریه‌ها در دوران بارداری آن‌ها را در برابر بیماری شدید آسیب‌پذیرتر می‌کند.
• افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن: مانند آسم، بیماری قلبی، دیابت و بیماری کلیوی.
• افراد با سیستم ایمنی ضعیف: به‌دلیل بیماری‌هایی مانند HIV/AIDS، سرطان یا مصرف داروهای سرکوب‌کننده ایمنی.

اگر شما در یکی از این گروه‌ها هستید یا با فردی از این گروه‌ها زندگی می‌کنید، واکسیناسیون بهترین راه برای محافظت از خود و اطرافیانتان است.

نقل قول از:

proplumb۳۶۵

Children aged 0 to 4 years are the most affected age group.

ترجمه:

کودکان ۰ تا ۴ سال، بیشترین گروه سنی مبتلا در موج فعلی هستند.

واکسن آنفولانزا چگونه از شما در برابر سویه‌های جدید محافظت می‌کند؟

واکسنی که ماه‌ها قبل ساخته شده، چگونه می‌تواند در برابر یک ویروس جدید یا تغییرکرده محافظت ایجاد کند؟ پاسخ در نحوه طراحی واکسن و واکنش سیستم ایمنی بدن نهفته است.

هر سال، کارشناسان سازمان جهانی بهداشت (WHO)، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) و دیگر شرکای جهانی، داده‌های مربوط به سویه‌های در حال گردش آنفولانزا در سراسر جهان را تحلیل می‌کنند. بر اساس این تحقیقات گسترده، آن‌ها پیش‌بینی آگاهانه‌ای درباره سویه‌هایی که احتمالاً در فصل آینده شایع خواهند بود، انجام می‌دهند. سپس واکسن سالانه آنفولانزا برای هدف قرار دادن سه یا چهار سویه انتخاب ‌شده، فرموله می‌شود.

مهم است بدانید که اغلب بیش از یک سویه از آنفولانزای نوع A همزمان در گردش است. بنابراین حتی اگر واکسن دقیقاً با سویه جدید H3N2 مطابقت نداشته باشد، همچنان برای محافظت در برابر دیگر سویه‌های رایج آنفولانزای نوع A طراحی شده است.

حتی وقتی یک سویه جدید مانند مورد فعلی ظاهر می‌شود، واکسن آنفولانزا اغلب حفاظت متقاطع (cross-protection) ایجاد می‌کند، یعنی آنتی‌بادی‌هایی که سیستم ایمنی شما در برابر یک ویروس آنفولانزا تولید می‌کند، احتمالاً ویروس‌های مشابه را نیز تشخیص داده و به آن‌ها واکنش نشان می‌دهد. این پاسخ ایمنی ممکن است به‌طور کامل از بیماری جلوگیری نکند اما خطر ابتلا به عوارض شدید که می‌تواند منجر به بستری شدن یا مرگ شود را به‌طور قابل ‌توجهی کاهش می‌دهد.

روش‌های انتقال آنفولانزا جدید چیست؟

ویروس آنفولانزای نوع A زیرگروه H3N2 عمدتاً از چهار راه اصلی منتقل می‌شود:

• از طریق قطرات تنفسی در هوا: وقتی فرد مبتلا سرفه، عطسه یا صحبت می‌کند، قطرات ریز حاوی ویروس در هوا پخش می‌شوند. این قطرات می‌توانند تا فاصله کوتاهی (حدود ۱ تا ۲ متر) حرکت کنند و از طریق بینی، دهان یا چشم افراد سالم وارد بدن شوند و باعث شروع علائم آنفولانزا مانند تب، گلودرد و سرفه گردند.
• از طریق سطوح آلوده: ویروس می‌تواند چند ساعت تا حتی یک روز روی سطوح سخت مانند دستگیره در، میز، گوشی موبایل یا کیبورد زنده بماند. اگر فردی این سطوح را لمس کند و سپس به صورت، چشم، بینی یا دهان خود را دست بزند، ویروس به‌راحتی وارد راه‌های تنفسی می‌شود.
• از طریق تماس مستقیم: دست دادن، در آغوش گرفتن، روبوسی یا استفاده مشترک از ظروف غذاخوری و لیوان با فرد مبتلا، انتقال ویروس را بسیار آسان می‌کند. به‌خصوص در مکان‌های شلوغ مانند مدرسه، مترو، اتوبوس یا محل کار، یک فرد مبتلا می‌تواند در مدت کوتاهی افراد زیادی را آلوده کند.
• شرایط محیطی: هوای سرد و خشک به بقای ویروس و انتقال بهتر آن کمک می‌کند. در ماه‌های سرد سال که افراد بیشتر در فضای بسته و با تهویه کم هستند، ویروس راحت‌تر بین افراد جابه‌جا می‌شود.

تشخیص آنفولانزا جدید چگونه است؟

تشخیص ویروس H3N2 ترکیبی از معاینه بالینی و آزمایش‌ است. پزشک ابتدا علائم بیمار مانند تب بالا، گلودرد شدید، سرفه مداوم و درد عضلانی را بررسی می‌کند (علائمی که شبیه بسیاری از بیماری‌های تنفسی دیگر است). برای تایید دقیق، ممکن است آزمایش‌های زیر تجویز شوند:

• تست RT-PCR : دقیق‌ترین روش تشخیص است؛ RNA ویروس را شناسایی می‌کند و می‌تواند نوع و زیرگروه ویروس را مشخص کند.
• کشت ویروس: بیشتر برای تحقیقات و پایش سویه‌های جدید در آزمایشگاه‌های مرجع استفاده می‌شود.

تشخیص سریع و دقیق باعث می‌شود درمان زودتر شروع شود، عوارض کاهش یابد و از گسترش بیشتر ویروس جلوگیری شود.

درمان آنفولانزا جدید

در ادامه، روش‌های درمان آنفولانزا جدید 2025 را ذکر می‌کنیم.

• داروهای ضدویروس: داروهایی مانند اوسلتامیویر (تامیفلو)، زانامیویر، پرامیویر و بالوکساویر برای درمان H۳N۲  تجویز می‌شوند. اگر در ۴۸ ساعت اول شروع علائم مصرف شوند، طول بیماری را کوتاه‌تر و شدت علائم را به‌طور قابل ‌توجهی کم می‌کنند.
• درمان‌های حمایتی: استراحت کامل، مصرف مایعات فراوان، داروهای کاهش تب و تسکین درد مانند استامینوفن یا ایبوپروفن (در بزرگسالان) بسیار موثر است. (در کودکان و نوجوانان به‌هیچ‌وجه از آسپیرین نباید استفاده نشود زیرا خطر بروز سندرم ری وجود دارد).
• درمان در بیمارستان: در موارد شدید ممکن است نیاز به اکسیژن‌تراپی، سرم وریدی یا حتی دستگاه تنفس مصنوعی باشد. اگر عفونت باکتریایی ثانویه (مثل ذات‌الریه) ایجاد شود، آنتی ‌بیوتیک نیز اضافه می‌شود.
• درمان پیشگیرانه با ضدویروس: در زمان شیوع شدید یا پس از تماس نزدیک با فرد مبتلا، برای افراد پرخطر (سالمندان، بیماران قلبی – ریوی، ساکنان خانه سالمندان) ممکن است پزشک داروهای ضدویروس را به‌صورت پیشگیرانه تجویز کند.
• واکسن و پایش علائم: بهترین راه پیشگیری همچنان تزریق واکسن آنفولانزا است. اگر علائمی مانند تب طولانی، تنگی نفس شدید، گیجی یا کاهش سطح هوشیاری داشتید، فوراً به اورژانس مراجعه کنید.

راه‌های پیشگیری از انتقال آنفولانزا سویه H3N2

برای پیشگیری و کاهش احتمال ابتلا به آنفولانزا، رعایت نکات زیر ضروری است.

• رعایت بهداشت تنفسی و ماسک زدن: وقتی بیمار هستید یا در فضاهای بسته و شلوغ قرار دارید، حتماً از ماسک استفاده کنید. هنگام سرفه یا عطسه، دهان و بینی خود را با دستمال کاغذی یا داخل آرنج بپوشانید. این کار باعث می‌شود قطرات آلوده کمتر در هوا پخش شوند و خطر انتقال ویروس به دیگران به‌طور چشمگیری کاهش یابد.
• شست‌وشوی دست‌ها و ضدعفونی سطوح: بعد از لمس اشیاء مشترک (مانند دستگیره در، گوشی موبایل، کیبورد و ...) دست‌ها را حداقل ۲۰ ثانیه با آب و صابون بشویید یا از الکل ضدعفونی‌کننده (حداقل ۶۰ درصد) استفاده کنید. در دوران شیوع، سطوح پرتماس را روزانه با مواد ضدعفونی‌کننده تمیز کنید. این کار زنجیره انتقال غیرمستقیم از طریق سطوح را قطع می‌کند.
• ماندن در خانه و پایش علائم: به‌محض احساس اولین علائم بیماری (تب، سرفه، بدن‌ درد، تنگی نفس و ...) در خانه بمانید و از رفتن به محل کار، مدرسه یا مهمانی خودداری کنید. تا ۲۴ ساعت پس از قطع کامل تب (بدون مصرف داروهای تب‌بر) با دیگران تماس نزدیک نداشته باشید. قرنطینه زودهنگام، زنجیره انتقال را کوتاه می‌کند و از افراد آسیب‌پذیر خانواده و جامعه محافظت می‌کند.
• واکسیناسیون و مصرف هدفمند داروهای ضدویروس: حتماً واکسن آنفولانزای امسال را تزریق کنید. واکسن خطر ابتلا و شدت بیماری را به‌ شدت کاهش می‌دهد. اگر جزو گروه‌های پرخطر هستید و با فرد مبتلا تماس نزدیک داشته‌اید، طبق نظر پزشک ممکن است داروهای ضدویروس (مثل اوسلتامیویر) به‌صورت پیشگیرانه یا درمانی برایتان تجویز شود. این دو اقدام با هم، میزان بستری شدن و عوارض جدی را به حداقل می‌رسانند.
• بهبود تهویه: در خانه و محل کار، پنجره‌ها را باز کنید، از پنکه یا سیستم‌های تهویه با فیلتر مناسب استفاده کنید و تا حد امکان تعداد افراد در فضای بسته را کم کنید یا زمان حضور را کوتاه‌تر کنید. جریان هوای تازه و کاهش تماس نزدیک، غلظت ویروس در هوا را پایین می‌آورد و خطر انتقال را در فصل اوج بیماری به ‌شکل قابل ‌توجهی کاهش می‌دهد.

آنفولانزا تا چند روز در بدن می‌ماند؟

در بیشتر افراد سالم، علائم اصلی آنفولانزا (تب، بدن ‌درد شدید، گلودرد و سردرد) معمولاً بین ۵ تا ۷ روز طول می‌کشد و پس از آن به‌تدریج بهبود می‌یابند. با این حال، برخی علائم مانند سرفه خشک، خستگی، احساس ضعف و بی‌حالی ممکن است تا دو هفته یا حتی کمی بیشتر ادامه داشته باشد.

از نظر قدرت انتقال ویروس (دوره واگیری):

فرد مبتلا معمولاً از یک روز قبل از ظاهر شدن علائم تا ۵ تا ۷ روز پس از شروع علائم می‌تواند دیگران را آلوده کند. در کودکان، افراد مسن و کسانی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، این دوره واگیری گاهی تا ۱۰ روز یا بیشتر هم طول می‌کشد.

برای جلوگیری از انتقال ویروس به دیگران، این نکات را حتماً رعایت کنید:

• حتی اگر تب قطع شده باشد، تا ۲۴ ساعت پس از قطع کامل تب (بدون مصرف داروهای تب‌بر) از خانه خارج نشوید و با دیگران تماس نزدیک نداشته باشید.
• اگر در خانه فرد مبتلا دارید یا خودتان بیمارید، تا زمان بهبودی از ماسک استفاده کنید، به‌خصوص در فضاهای مشترک.
• کودکان را تا بهبودی کامل و قطع تمام علائم (به‌ویژه تب و سرفه شدید) به مدرسه یا مهدکودک نفرستید.

رعایت این مدت قرنطینه و اقدامات ساده، مهم‌ترین راه برای قطع زنجیره انتقال آنفولانزا در خانواده، مدرسه و جامعه است.

آنفولانزا جدید با کرونا و سرماخوردگی چه تفاوتی دارد؟

در جدول زیر، مهم‌ترین تفاوت آنفولانزا با کرونا و سرماخوردگی ذکر شده است.

تفاوت مهم دیگر آنفولانزا و کرونا این است که از دست دادن حس بویایی از علائم کرونا است و کمتر در آنفولانزا دیده می‌شود.

کدام علائم آنفولانزا جدید خطرناک است؟

در صورت داشتن علائمی مانند تب بالای 40 درجه، درد قفسه سینه یا تنگی نفس، گیجی یا کاهش سطح هوشیاری فوراً به پزشک مراجعه کنید.

سخن پایانی

درک روند گسترشH3N2  نشان می‌دهد که شناسایی زودهنگام، اقدامات پیشگیرانه و واکسیناسیون چقدر حیاتی هستند. تشخیص سریع علائم آنفولانزای H3N2 و درمان به‌موقع، در تسریع روند بهبودی و جلوگیری از گسترش آن موثر است. بنابراین بهداشت فردی را جدی بگیرید و به‌محض بروز علائم، به پزشک مراجعه کنید.