زمان از شیر گرفتن کودک، طبق شرع اسلام

شیردهی به نوزاد علاوه بر فواید شگفت انگیزی که برای کودک دارد، می تواند ده ها بیماری از جمله سرطان سینه و تخمدان را از مادر دور کند.

مدت شیردهی در شرع مقدس اسلام، ۲ سال کامل است: والوالدات یرضعن اولادهن حولین کاملین (سوره مبارکه بقره، آیه ۳۳)؛ مادران، فرزندانشان را ۲ سال کامل شیر دهند.

امام صادق (علیه‎السلام) زمان شیردهی را ۲۱ ماه می‎دانند و کمتر از آن را ستم بر کودک می‎شمرند: الرضاع واحدٌ و عشرون شهراً فما نقص فهو جورٌ علی الصبی.

اگر مشکل خاصی (بیماری شدید، مسافرت و جدایی ناخواسته از کودک، کمبود شیر و ...) ندارید، بهتر است مدت شیردهی فرزندتان را کامل کنید.

امروزه، غربی‎ها که به چند ماه شیردهی بسنده می‎کنند، به ارزش و آثار حکم الهی اسلام پی برده‎اند و سازمان بهداشت جهانی، بر کامل کردن مدت شیردهی تأکید می‎کند.

برخی مادران از ترس این که نتوانند فرزندشان را به راحتی از شیر بگیرند، به او کمتر از ۲ سال شیر می‎دهند تا کمتر وابسته شود؛ اما این توهم نادرست است و اگر بیشتر شیر بخورد، استقلال بیشتری خواهد داشت و با این مسئله راحت‎تر کنار خواهد آمد.

اگر از شیر گرفتن به درستی صورت نگیرد، اثرات بدی روی کودک خواهد گذاشت. پیش از این زمان لازم است کودک را به استفاده از لیوان تشویق کنید و اینکه قبل برای صرف ۴ تا ۵ وعده غذایی برای کودک وقت بگذارید.

سؤال: آیا شیردهی نامنظم، به سیستم تغذیه کودک آسیب می‎رساند و مشکلاتی را برایش فراهم می‎آورد؟

نیاز کودکان به شیر خوردن با توجه به قد، وزن و میزان گرسنگی آن‎ها متفاوت است؛ بنابراین، اگر فرزند شما دائم احساس نیاز می‎کند و برای شیر خوردن بیدار می‎شود، به او پاسخ دهید و از این مسئله نگران نباشید.

در این صورت، توصیه می‎کنم جداسازی او را برای خواب تا ۱۸ ماهگی به تأخیر اندازید؛ چون بیدار شدن مکرر شما در شب و رفتن به اتاق کودک، بسیار مشکل است.

اگر با وجود خواب مشترک با کودک، بیدار شدن مکرر و شیر دادن به او برایتان سخت است، بکوشید زمان شیردهی او را حداقل به ۱ تا ۲ ساعت افزایش دهید. این فاصله زمانی، از دیدگاه دکتر ویلیام سیرز (William Sears) مطلوب است؛ چون به اعتقاد او، در این فاصله زمانی، هورمون پرولاکتین (افزایش‎دهنده شیر مادر) در خون ثابت می‎ماند و در فاصله‎ای بیش از این، اثر خود را از دست می‎دهد.

اگر شیردهی در این فاصله زمانی نیز برای شما دشوار است، می‎توانید فاصله را تا قبل از یک‎سالگی به ۳ ساعت و پس از یک‎سالگی تا ۴ ساعت نیز افزایش دهید به شرط آن که در هر وعده، کودک را به‎طور کامل سیر کنید.

با آغاز سال دوم زندگی کودک، می‎توانید وعده ۲ بعد از نصف شب را نیز حذف کنید؛ البته احتمالاً ناچار خواهید بود تا مدتی (حدود ۱ هفته)، همان ساعتی که بیدار می‎شود، با شیشه آب ولرم، نیاز عاطفی او را برآورده نمایید.

سؤال: فرزندم را چگونه از شیر بگیرم؟ لطفاً راهنمایی‎ام کنید

پیش از اقدام، به چند نکته توجه نمایید:

از هم‎زمانی با موقعیت‎های استرس‎آور و فشار روحی کودک (آموزش توالت‎رفتن، جداسازی برای خواب، تعویض خانه، ترس و ...) بپرهیزید.

از مسافرت و ترک کودک برای از شیر گرفتن بپرهیزید. این عمل فشار روحی را برای او در پی خواهد داشت.

از شیر گرفتن کودک، به معنای قطع ارتباط عاطفی مادر با فرزند نیست؛ بنابراین، رابطه عاطفی خود را با او قطع یا کم نکنید؛ بلکه بر میزان آن بیفزایید.

لازم است پدر نیز بر رابطه عاطفی خود با کودک بیفزاید تا خلأ عاطفی ناشی از قطع شیر کودک را پر کند.

چگونگی از شیر گرفتن

از مکان و زمانی معنوی (زیارتگاه، مسجد، روز ولادت ائمه) آغاز کنید. رو به قبله بنشینید و سوره مبارکه «یس» را تلاوت و ثواب آن را به روح مقدس حضرت علی اصغر امام حسین (علیه السلام) هدیه کنید.

بهترین شیوه، شیوه تدریجی است. در ابتدا، وعده ۶ بعدازظهر را حذف کنید. پس از ۲ روز، وعده ۱۰ صبح را حذف کنید و این وضعیت را تا ۱ تا ۲ هفته ادامه دهید. پس از آن، وعده ۲ بعدازظهر، ۴ روز بعد، وعده ۱۰ شب و ۴ روز بعد، وعده ۶ صبح را حذف کنید.

توجه داشته باشید که در ساعات شیردهی، شیر و آب‎میوه را با فنجان، جایگزین شیر خود کنید. در صورت مقاومت و عدم علاقه به فنجان، استفاده از شیشه اشکالی ندارد.

مناسب است در ساعات شیردهی، تا مدتی او را سرگرم کنید تا کمتر اذیت شود.

در صورت اضطرار به از شیر گرفتن فوری، از خوردن مایعات بپرهیزید؛ سینه‎ها را محکم ببندید؛ روی آن‎ها کیسه یخ قرار دهید و با دست یا شیردوش، شیر آن را بدوشید.

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
نحوه صحیح از شیر گرفتن کودکان به اندازه شروع شیر دهی دارای اهمیت است. پایان دوسالگی بهترین زمان برای از شیر گرفتن کودکان است اما نکته مهم نحوه و چگونگی آن است و اگر به شیوه درستی صورت نگیرد، تجربه بسیار تلخی برای کودک رقم می‌خورد.
از شیر گرفتن کودکان ، یک دلیل عمده نگرانی مادران است. فرآیند از شیر گرفتن کودک به دلیل جدایی شیر خوار از مادری که همیشه در اختیار او بوده، او را لمس کرده و در آغوش گرفته است، سخت می باشد.
در جریان از شیر گرفتن، کودک منبع عمده لذت دهانی (مکیدن) را از دست میدهد که این موضوع از نظر روانی برای شیر خوار بسیار مهم است.
مرحله از شیر گرفتن می تواند برای کودک مرحله خطرناکی باشد. تغییرات در روش مراقبت از او ممکن است باعث عدم تغذیه صحیح کودک شده و یا او را نگران و غمگین نماید.
برخی کودکان ممکن است در این زمان برای نخستین بار دچار سوء تغذیه شوند و یا سوء تغذیه آنها وخیم گردد. اسهال یکی از خطرات دوران از شیر گرفتن کودکان است.

زمان از شیر گرفتن کودک
پایان دوسالگی بهترین زمان برای از شیر گرفتن کودکان است اما نکته مهم نحوه و چگونگی آن است و اگر به شیوه درستی صورت نگیرد، تجربه بسیار تلخی برای کودک رقم می‌خورد.
کودک بعد از دو سال که نیازهای خود را از طریق سینه مادر رفع کرده و با آن به آرامش رسیده است، یک مرتبه با این مساله روبه‌رو می‌شود که مادر می‌خواهد وی را از شیر بگیرد.
کودک در این مرحله با طرد شدن ناگهانی از سوی مادر روبه‌رو می‌شود و در واقع اولین شکست عشقی خود را در این سن تجربه می‌کند.
فرآیند از شیر گرفتن کودکان باید به طور تدریجی انجام شود و در یک دوره یک ماه تا ۴۵ روزه، به کودک فرصت دهیم تا بتواند با این موضوع کنار بیاید.
نکته بسیار مهم این است که رفتن کودک به سمت سینه مادر عمدتا به دلیل رفع نیازهای غذایی و تغذیه‌ای نیست، زیرا وقتی کودک در سن دو سالگی قرار دارد، برای رفع نیازهای غذایی خود از مکمل‌های غذایی استفاده می‌کند و در واقع کشش کودک به سمت مادر در آن سنین اغلب برای رسیدن به آرامش است.

اقداماتی که باید از چند هفته قبل انجام شود
- معمولا بچه‌ ها در این دوران بی‌ اشتها می‌شوند و یا بهانه‌ گیری‌ های غذا خوردنشان اوج می‌ گیرد. پس روی غذاهایی که او تمایل کمتری دارد، اصرار نکنید.
- در این ایام روی ساعت خواب بچه‌ ها حتما دقت بیشتری شود، چون یکی از مهم‌ ترین عواملی که در هر شرایط اشتها را خراب‌ تر می‌کند، بر هم خوردن زمان خواب بچه‌ ها و دیر خوابی است.
- از یک ماه قبل از شیرگیری مصرف لیوان را برای کودک افزایش دهید و او را به استفاده از لیوان تشویق کنید. از لیوان‌ هایی که سر‌های غیر پستانکی و متفاوت با سینه مادر دارند استفاه کنید.
- مقدار ماست و فراورده‌ های لبنی مثل خامه، پنیر و کشک را در وعده‌ های غذایی با تنوع مطلوب کودک افزایش دهید. از انواع نوشیدنی‌ ها بر پایه لبنیات با ترکیب میوه‌ های فصل استفاده کنید.
- قبل از، از شیر گرفتن باید برای صرف ۴ تا ۵ وعده کودک وقت کافی اختصاص دهید، بدون اینکه او را شرطی کنید با او وقت زیادی صرف کنید، حتی ممکن است تا ۶ وعده با احتساب میان‌ وعده به کودک غذا بدهیم و این شامل مایعاتی که با لیوان می‌خورد و ارزش غذایی دارد نیز می‌ شود.
- فواصل بین شیردهی را در طی روز به 6 ساعت و سپس 8 ساعت افزایش دهید و به‌تدریج به دو وعده در حین بیداری برسانید.
- مدت زمان هر نوبت شیردهی را کوتاه کنید و قبل یا بعد از شیردادن با بازی کردن او را سرگرم کنید.
- کتاب خواندن و قصه‌ گویی برای کودک را حول موضوع «تموم شدن شیر مادر» و با خلاقیت برای کودک از چند هفته قبل شروع کنید.
- فراموش نکنید که مواظب سلامت سینه خودتان باشید.
- مادران برای آرامش خودشان حتما از دمنوش‌ های آرام‌ بخش و عرقیجات آرام‌ بخش استفاده کنند. دمنوش به و سیب، دمنوش بهار نارنج و به‌ لیمو بسیار کمک کننده است.
- یکی از مهم‌ ترین زمان‌ ها برای ورزش کردن مادران، زمان از شیرگیری است، بنابراین این زمان را حتما ایجاد کنید.

بهترین روش از شیر گرفتن کودکان
به‌آرامی تعداد دفعات شیردهی را طی چند هفته کم کنید.
باید شیر را با یک بطری شیر جایگزین کنید.
اگر کودک بیش از شش ماه دارد، می توانید به جای آن یک فنجان یا یک ظرف شیشه ای استفاده کنید. ترکیب یک شیر با شیرمادر می تواند راه خوبی برای آرام کردن نوزادتان باشد.
اگر کودک شما بیش تر از یک سال دارد و انواع غذاها و نوشیدنی ها را می خورد، به غذای جایگزین نیاز نخواهد داشت.
استفاده از شیردوش می‌تواند بسیاری از ناراحتی‌های مربوط به از شیر گرفتن کودک را کم کند. بهتر است که در هر وعده مقدار کمی شیر بدوشید، تا از تولید بیشتر شیر جلوگیری کنید.
تغییر روتین و منحرف کردن فرزندتان با یک بازی یا فعالیت می تواند کمک باشد.
فرآیند گرفتن از شیر کودک برای همه متفاوت است و به این بستگی دارد که کودک شما چقدر سریع و چه خوب خود را وفق دهد.
مسائل را با سرعت ثابت در نظر بگیرید و انعطاف پذیر باشید به این ترتیب اگر شما یا نوزادتان بخواهید، می توانید همه چیز را کم کنید.
دیر غذا دادن می تواند خوب کار کند زمانی که کودک شما تقاضای شیرتان را می کند، به او بگویید که بعداً بهش غذا خواهید داد و ذهن او را با یک فعالیت منحرف کنید. مثلا به جای شیر دادن در اوایل شب، می توانید از او بخواهید تا وقت خواب صبر کند.