واکسن یک سالگی _ عوارض و تاخیر در تزریق + مراقبت‌های ضروری

اهمیت واکسین یک سالگی

در سال اول زندگی، سیستم ایمنی نوزاد هنوز کامل نشده است. واکسن‌ها باعث می‌شوند بدن کودک با نسخه ضعیف یا غیر فعال عوامل بیماری‌زا آشنا شود و در صورت مواجهه واقعی، پاسخ ایمنی سریع و مؤثر داشته باشد. تاخیر در واکسیناسیون می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های عفونی و عوارض جدی آن‌ها را افزایش دهد.

واکسن یک سالگی چند تا است؟

واکسن یک سالگی چهار بیماری را تحت پوشش قرار می‌دهد:

 MMR .۱  (سرخک، اوریون، سرخجه)

• نوع: ترکیبی
• زمان تزریق: ۱۲ تا ۱۵ ماهگی
• اهمیت: پیشگیری از سه بیماری شایع دوران کودکی که می‌توانند عوارض جدی مثل التهاب مغز، ناشنوایی و ناباروری داشته باشند.

۲. واکسین هپاتیت A

• نوع: تزریقی
• زمان تزریق: ۱۲ ماهگی (دوز اول)
• اهمیت: محافظت از کبد و جلوگیری از بیماری حاد کبدی و عفونت‌های مزمن.

۳. واکسن پنوموکوک (دوز سوم یا یادآور)

• اگر واکسیناسیون قبلی کامل شده باشد، ممکن است دوز یادآور در یک سالگی تزریق شود.
• اهمیت: پیشگیری از عفونت‌های تنفسی و بیماری‌های شدید مانند مننژیت و ذات‌الریه.

۴. واکسن Hib (Haemophilus influenzae نوع b)

• دوز یادآور: یک سالگی
• اهمیت: پیشگیری از عفونت‌های جدی مانند مننژیت و پنومونی.

بیشتر بخوانید: لیست واکسن های ضروری نوزاد + جدول زمان بندی

محل تزریق واکسن یک سالگی

همه مواردی که در بالا نام برده شد در قالب یک واکسن به کودک تزریق می‌شود. واکسن یک سالگی به عضله بازو و به شکل زیر جلدی تزریق می‌شود.

عوارض طبیعی واکسن یک سالگی

اکثر واکسن‌ها بی‌خطر هستند، اما ممکن است کودک پس از تزریق واکسن دچار علائم خفیف شود:

• تب خفیف
• قرمزی یا تورم در محل تزریق
• بی‌قراری یا گریه کوتاه مدت
• خستگی یا خواب‌آلودگی

این علائم معمولاً ۱ تا ۲ روز طول می‌کشند و جای نگرانی ندارند. در صورت بروز تب بالا، تشنج، تورم شدید یا واکنش آلرژیک، باید فوراً با پزشک تماس گرفت.

بیشتر بخوانید: واکسن 18 ماهگی کودکان _ زمان تزریق و مراقبت‌ها + 5 عوارض احتمالی

تب بعد از واکسن یک سالگی

بعد از واکسن یک سالگی، ممکن است کودک تب خفیف تا متوسط پیدا کند که معمولاً ۱ تا ۲ روز طول می‌کشد و علامت طبیعی واکنش ایمنی بدن است. برای کاهش تب می‌توان به کودک مایعات کافی داد، لباس سبک پوشاند و در صورت نیاز طبق نظر پزشک از داروی تب‌بر مناسب استفاده کرد. در صورتی که تب شدید، طولانی یا همراه با تشنج، بی‌قراری زیاد یا سایر علائم غیرمعمول باشد، باید فوراً با پزشک تماس گرفته شود.

بیشتر بخوانید: کنترل تب نوزاد، بعد از واکسن

دانه‌های قرمز بعد از واکسن یک سالگی

بعد از واکسن یک سالگی، ممکن است در محل تزریق یا اطراف آن دانه‌های قرمز کوچک یا برجستگی‌های ریز ظاهر شود. این حالت معمولاً واکنش طبیعی بدن به واکسن است و معمولاً در عرض چند روز خودبه‌خود برطرف می‌شود. دانه‌ها معمولاً با خارش خفیف یا تورم جزئی همراه هستند و نیازی به درمان خاص ندارند، مگر اینکه با تورم شدید، درد زیاد، ترشح یا علائم غیرمعمول دیگر همراه شوند که در این صورت باید فوراً با پزشک مشورت شود.

اقدامات قبل از تزریق واکسن

قبل از انجام واکسن یک سالگی، لازم است سلامت کودک بررسی شود و در صورت بیماری حاد یا تب شدید، با پزشک مشورت گردد. والدین باید کارت واکسیناسیون کودک را همراه داشته باشند و در صورت سابقه آلرژی یا بیماری مزمن، پزشک را مطلع کنند. تغذیه مناسب کودک پیش از تزریق، انتخاب زمان آرام، همراه داشتن لباس راحت، پد الکلی و وسایل آرام‌بخش مانند اسباب‌بازی یا پستانک، به کاهش اضطراب و درد کودک کمک می‌کند.

مراقبت‌های بعد از واکسن یک سالگی

بعد از تزریق واکسن یک سالگی، والدین باید کودک را تحت نظر داشته باشند و در صورت بروز تب خفیف، قرمزی یا تورم در محل تزریق، اقدامات حمایتی مانند پوشاندن لباس سبک و دادن مایعات کافی انجام دهند. کودک را به آرامش تشویق کرده و از تحریک محل تزریق خودداری کنند.

در صورت مشاهده تب بالا، تشنج، تورم شدید یا هر واکنش غیرعادی دیگر، باید فوراً با پزشک تماس گرفته شود تا اقدامات لازم انجام شود.

بیشتر بخوانید: کمپرس سرد بعد از واکسن، بهتر است یا گرم؟

سفت شدن جای واکسن

بعد از تزریق واکسن یک سالگی، ممکن است در محل تزریق کمی سفتی یا برجستگی خفیف ایجاد شود که طبیعی است و معمولاً در عرض چند روز تا یک هفته برطرف می‌شود. این سفتی ناشی از واکنش بدن به واکسن و التهاب جزئی در عضله است و با لمس گرم و ملایم، استراحت کودک و مراقبت‌های معمول کاهش می‌یابد. در صورتی که سفتی همراه با درد شدید، تورم زیاد یا قرمزی گسترش‌یافته باشد، لازم است با پزشک مشورت شود.

عوارض تاخیر در واکسن یک سالگی

تاخیر در تزریق واکسن یک سالگی می‌تواند خطرات و عوارض مهمی برای کودک به همراه داشته باشد. اصلی‌ترین عارضه آن، افزایش احتمال ابتلا به بیماری‌های جدی مانند سرخک، اوریون، سرخجه، بیماری‌های تنفسی و مننژیت پنوموکوکی است. تأخیر واکسیناسیون ممکن است باعث شود کودک در برابر این بیماری‌ها به موقع ایمن نشود و در صورت ابتلا، عوارض شدیدتری مانند تب بالا، عفونت شدید، التهاب مغز یا حتی بستری شدن در بیمارستان رخ دهد. همچنین، تأخیر در واکسن‌ها می‌تواند برنامه زمانی دوزهای بعدی واکسن‌ها تأثیر گذاشته و نیاز به دوزهای جبرانی ایجاد کند که ممکن است کودک را در مدت کوتاهی تحت چند تزریق همزمان قرار دهد و اضطراب و ناراحتی بیشتری برای کودک ایجاد کند.

بیشتر بخوانید:واکسن نزدن به کودک، روش درستیه؟

چه کسانی نباید واکسن یک سالگی بزنند؟

برخی کودکان نباید واکسن یک سالگی را تزریق کنند یا قبل از انجام واکسن باید با پزشک مشورت شود. این موارد شامل:

۱. کودکان مبتلا به بیماری حاد یا تب بالا – اگر کودک بیمار است یا تب شدید دارد، واکسن باید تا بهبود وضعیت به تأخیر بیفتد.

۲. کودکان با سابقه آلرژی شدید به واکسن یا اجزای آن – مانند واکنش‌های آلرژیک جدی (آنافیلاکسی) به دوزهای قبلی یا مواد تشکیل‌دهنده واکسن.

۳. کودکان با نقص ایمنی شدید – مانند نقص‌های مادرزادی سیستم ایمنی، درمان‌های سرکوبگر ایمنی یا بیماری‌های مزمن جدی که سیستم ایمنی را ضعیف می‌کند.

۴. کودکان مبتلا به بیماری‌های شدید مزمن یا حاد که ممکن است واکنش بدن به واکسن را تحت تأثیر قرار دهد، باید تحت نظر پزشک واکسینه شوند.

۵. کودکان مبتلا به تشنج فعال یا سابقه تشنج شدید پس از واکسن‌های قبلی – قبل از تزریق باید با پزشک مشورت شود.

در همه موارد، تصمیم نهایی برای واکسیناسیون با پزشک متخصص کودکان یا مرکز بهداشت است تا سلامت کودک کاملاً تضمین شود.

سخن پایانی

واکسیناسیون یک سالگی، یک مرحله حیاتی در حفظ سلامت کودک است. با رعایت زمان‌بندی و پایش سلامت نوزاد، می‌توان از بسیاری از بیماری‌های جدی پیشگیری کرد و به رشد سالم او کمک نمود.