آمپول آی وی آی جی در بارداری، موثر است؟

سوال مخاطب نی‌نی‌بان: با سلام و خسته نباشید من سه تا سقط داشتم زیر هفت هفته چهارمی زیر نظر دکتر و کلینیک ناباروری اقدام کردم آزمایشات ترمبوفیلی و کاریوتایپم مشکلی نداشت بعد از یک سال و نیم ناباروری و استفاده از کلومیفن و امپول هاش سی جی باردار شدم و امپول کلگزان ۶۰ واحد شیاف پروژسترون قرص آ اس آ و اسید فولیک ۵ استفاده کردم در هفته ۱۲ بارداری جنین ۱۱ هفته و ۵ روز بود و قلب نداشت و این بار در زایشگاه با قرص مزو سقط کردم به پزشک زنان فوق تخصص پریناتولوژی مراجعه کردم که از هفته ۸ بارداری تحت نظر ایشان بودم که گفتند این بار امپول ای وی ای جی استفاده کن متاسفانه زیاد وقت نمی زارن و توضیح نمیدن میشه لطفا بگید واقعا شانس این که من با این سرم بارداری موفق رو داشته باشم هست آزمایشی در رابطه با این دارو باید انجام بدم و اگر باردار شدم از چه ماهی این دارو رو استفاده کنم از این که دوباره باردار بشم و دوباره سقط تجربه کنم خیلی خیلی میترسم اگه راههای دیگه ای هم هست لطفا بگید.

پاسخ دکتر مرجان قاجار، جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی:

در شرایط شما اگر واقعا کاریوتیپ و ترومبوفیلی و آزمایش اسپرم خوب است باید تستهای مربوط به سیستم ایمنی و SDFA را هم انجام بدهید و اگر تشخیص خاصی داده نشد گزینه بعدی مصرف IVIG هست و اگر باز هم جواب ندهد مراحل دیگری را باید طی کنید. حتما در مراکز مربوط به سقط مکرر تحت درمان باشید.

مهمترین مطالب در این باره

درمان سقط های مکرر با IVIG
IVIG یعنی ایمونوگلوبولینی که به‌صورت داخل وریدی تزریق می‌شود. این فرآورده در واقع مخلوطی از گاماگلوبولین‌های (آنتی‌بادی­‌ها) موجود در خون است. IVIG از سال 1970 تا­کنون به­‌طور وسیعی در پزشکی مدرن برای درمان طیف گسترده­‌ای از بیماری­‌ها استفاده شده است. این دارو در درمان نقص­­‌های ایمنی ناشی از کمبود آنتی‌بادی‌‌های طبیعی، بیماری­‌های عفونی، پوستی، خونی، عصبی، روماتولوژی و بیماری­‌های ایمونولوژیک مورد استفاده قرار می­‌گیرد. از جمله مهمترین کاربرد­های این فرآورده درمان بیماری­‌های لوپوس، مولتیپل اسکلروز (MS) و جلوگیری از رد پیوند می‌باشد.
IVIG در هر سری تولید، از سرم ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰۰ فرد سالم در طی فرآیند­های مختلف، تولید می‌شود میزان مصرف آن به وزن شخص بستگی دارد و بسته به نوع بیماری، تزریقات از ۴-۱ هفته یک‌بار تکرار می‌شود. یکی از مواردی که تزریق IVIG موفقیت قابل توجهی داشته است، درمان سقط‌های مکرر و روش‌­های باروری آزمایشگاهی نظیر IVF و میکرواینجکشن (ICSI) می‌باشد. در درصد قابل توجهی از زنان مبتلا به سقط مکرر و یا مبتلا به شکست مکرر لانه‌­گزینی به­‌دنبال IVF و میکرو­اینجکشن، عوامل ایمونولوژیک دخیل هستند. بدین معنی که نارسایی‌های سیستم ایمنی مادر باعث جلوگیری از لانه‌­گزینی و کاهش رشد جنین و یا مرگ جنین می‌شوند. از جمله این عوامل می­‌توان به تولید آنتی‌بادی‌‌های ضد فسفولیپیدها، ضد هسته، ضد تیروئید، ضد تخمدان و افزایش فعالیت یا تعداد سلول‌های کشنده طبیعی اشاره کرد.
لازم به ذکر است که IVIG در درمان تمام علل سقط مکرر مؤثر نمی‌باشد، بلکه عمدتاً در مواردی که سقط جنین ناشی از برخی از علل ایمونولوژیک باشد، مؤثر است. یکی از مهمترین موارد تجویز IVIG در درمان سقط مکرر زمانی است که سقط به‌­واسطه افزایش فعالیت سلول­‌های کشنده طبیعی (Natural Killer Cell) باشد. افزایش فعالیت این دسته از سلو­ل‌ها موجب بر هم زدن تنظیم ایمونولوژیک موضع بارداری و تخریب بافت جفت می­‌گردد. در برخی از موارد تولید آنتی‌بادی‌‌های ضد فسفولیپید، علت اصلی سقط جنین می‌باشد. اگرچه در چنین مواردی معمولاً از هپارین و آسپرین به عنوان درمان اصلی سقط جنین استفاده می‌شود، ولی مطالعات نشان داده­‌اند که در بسیاری از موارد ظهور این آنتی بادی­‌ها با افزایش فعالیت سلول­‌های کشنده همراه است. بنابراین در چنین مواردی تجویز IVIG می‌تواند بسیار کمک کننده باشد. IVIG همچنین در درمان سقط مکرر ناشی از اتوآنتی‌بادی‌‌ها (آنتی‌بادی‌‌های ضد خودی) نظیر آنتی‌بادی‌‌های ضد تیروئید بسیار مؤثر است. نتایج برخی از تحقیقات نشان می­‌دهد که درمان با IVIG در 80% موارد با موفقیت همراه است، در حالی‌که در برخی از مطالعات دیگر، میزان موفقیت پایین­‌تر از این حد گزارش شده است.
مطالعات نشان داد­ه‌­­اند که IVIG از طریق مکانیزم­‌های مختلف، فعالیت‌های غیرطبیعی سیستم ایمنی مادر را کنترل می­‌کند. اگر­چه مکانیزم اصلی عملکرد IVIG در درمان سقط­‌های مکرر به­‌خوبی روشن نشده است ولی به نظر می‌­رسد که یکی از عملکرد­های مهم این دارو جلوگیری از تولید آنتی‌بادی‌‌های مضر و تنظیم سیستم ایمنی بدن باشد.
با توجه به اینکه این دارو اصولاً آنتی­‌بادی می‌باشد و نیمه عمر قسمت اعظم آنتی‌‌بادی­‌های خون حدود سه هفته است، این فرآورده در افراد مبتلا به سقط مکرر به فاصله 4-3 هفته تزریق می‌شود. معمولاً اولین تزریق قبل و یا هنگام شروع بارداری انجام شده و با فواصل زمانی مذکور بر حسب نظر پزشک تا ماه ششم بارداری ممکن است ادامه یابد. برخی از دانشمندان عقیده دارند که تجویز IVIG باید در اولین ماه بارداری انجام گیرد ولی مطالعات اخیر نشان داده­‌اند که تجویز این دارو قبل از شروع بارداری و ادامه درمان در طول بارداری نتایج بهتری را به همراه دارد.
این دارو با ست مخصوص تزریق می‌شود و بهتر است تزریقات در مراکز بیمارستانی و زیر نظر پزشک انجام شود. در حال حاضر این دارو در مراکز مختلف اروپا و آمریکا در درمان سقط جنین و یا شکست در لانه‌­گزینی جنین استفاده می‌شود. بسیاری از مقالات منتشر­شده در این زمینه حاکی از عملکرد مؤثر آن در جلوگیری از سقط است. اگر‌چه این فرآورده از خون انسان تهیه می‌شود، ولی تمام نمونه های خون مورد استفاده از نظر ابتلاء به بیماری­‌های قابل انتقال از راه خون نظیر ایدز و هپاتیت B وC مورد ارزیابی دقیق­ قرار می­‌گیرند. همچنین در تولید IVIG، از روندهایی استفاده می‌شود که عوامل ویروسی نظیر ویروس‌های ایدز و هپاتیت را از بین می‌برد. بنابراین IVIG از نظر احتمال انتقال ویروس­‌های مذکور، بسیار مطمئن می‌باشد. از نظر عوارض جانبی عمومی، IVIG اصولاً یک درمان کاملاً سالم در نظر گرفته می‌شود. در برخی از افراد، عوارض حساسیتی نظیر سردرد، احساس سرما، درد پشت و گاهی تنگی نفس و راش­‌های پوستی به هنگام تزریق گزارش شده است. همچنین در موارد نادر، این­ دارو می­‌تواند موجب درد عضلانی، کهیر و اگزما گردد. به­‌منظور جلوگیری از بروز عوارض جانبی، این دارو باید کاملاً آهسته و در طول چند ساعت تزریق شود. میزان عوارض جانبی با مقدار و مدت زمان تجویز آن ارتباط دارد. در موارد درمان با دوزهای بالا و یا مدت طولانی احتمال بروز عوارض جانبی بیشتر است.
معمولاً عوارض جانبی IVIG بسیار محدود بوده و با مصرف داروهای ضد التهاب و ضد حساسیت یا آنتی‌هیستامین بر­طرف می‌گردد. IVIG خطری برای جنین در حال رشد ندارد و مطالعات انجام شده نارسایی­‌های جنینی ناشی از مصرف این ­‌دارو را گزارش نکرده­‌اند.