علت عفونت در کودکان، تاثیر گلبول سفید

افزایش گلبول‌های سفید تک‌هسته‌ای در اثر عفونت (مونو) مانند بسیاری از بیماری‌ها از طریق تب، گلودرد و التهاب غدد لنفاوی مشخص می‌شود. به همین دلیل، ممکن است بسیاری از افراد بالغ متوجه نشوند که در ایام کودکی دچار این بیماری بوده‌اند. این بیماری بسیار رایج است و چنان‌که آزمایش‌های اندازه‌گیری پادتن خون نشان می‌دهد، نود درصد مردم قبل از رسیدن به بلوغ، به این بیماری مبتلا می‌شوند.
این بیماری واگیردار بوده و در کودکان زیر سه سال که در کشورهای توسعه‌نیافته و یا خانواده‌های فقیر زندگی می‌کنند، به‌صورت خفیف دیده می‌شود. گاهی اوقات بیماری آن‌قدر خفیف است که نشانه‌های آن آشکار نمی‌شود. این کودکان، هرگز پادتنی علیه بیماری تولید نکرده و برای تمام عمر مصونیت می‌یابند.

بیماری مونو در هر سنی می‌تواند بروز کند، اما در سنینی که احتمال انتقال بزاق از طریق بوسه، اسباب‌بازی و یا ... بیشتر است، رایج‌تر می‌باشد. سن بیماری به فرهنگ‌های مختلف بستگی دارد. در برخی کشورها در سن بلوغ و در برخی در سنین کودکی احتمال واگیری آن بیشتر است.

علت بیماری
بیماری مونو از طریق ویروس اپسئین بار، از گروه هرپس ویروس‌ها ایجاد می‌شود. این بیماری در بزاق شخص آلوده وجود دارد و از این طریق منتشر می‌شود و سایر افراد را آلوده می‌سازد. با توجه به اینکه این ویروس در هوا پخش نمی‌شود، شدت واگیری بیماری مانند سایر عفونت‌های دستگاه تنفس نیست.
درصورتی‌که کودک شما دچار بیماری مونو نشده باشد و در تماس نزدیک با فرد بیمار قرار گیرد، به‌احتمال پنجاه‌درصد بیمار خواهد شد که در مقایسه با شدت واگیری آبله‌مرغان و سرخک (۹۰ درصد) بسیار کمتر است.

عامل بیماری در حلق و بزاق بیمار است و حتی چند ماه پس از بهبود بیمار نیز واگیردار خواهد بود. امکان دارد ویروس بیماری در بزاق افراد سالمی که نسبت به بیماری مصونیت ندارد وجود داشته باشد. این اشخاص را حاملان سالم بیماری می‌نامند.

نشانه‌های بیماری
نشانه‌های بیماری پس از گذراندن دورۀ کمون (۴ تا ۶ هفته) به‌طور تدریجی و یا ناگهانی ظاهر می‌شود. این علائم از صفر تا ملایم و شدید متفاوت است اما به‌طورمعمول شکل ملایم آن وجود دارد. بیماری در بسیاری از اوقات با خستگی، سردرد، از دست دادن اشتها و دل‌درد که یک تا دو هفته به طول می‌انجامد آغاز می‌شود. در برخی موارد تب کودک تا ۴۰.۵ درجه نیز می‌رسد و تا هفته‌ها ادامه دارد. هرچه سن کودک کمتر باشد، تب او خفیف‌تر خواهد بود.
گلودرد از مشکلات عمدۀ بیماری است، سپس غدد لنفاوی، به‌ویژه در ناحیۀ گردن بزرگ و حساس می‌شوند. غدد لنفاوی در ناحیه‌های زیر بغل تناسلی و آرنج نیز ممکن است بزرگ شوند. ممکن است معاینۀ ناحیه شکم، احساس نوعی بزرگ شدن طحال و کبد را نشان دهد؛ همچنین امکان دارد پلک‌ها متورم شده و برای مدتی کوتاه، جوش‌هایی در آن ظاهر شود. بهبود بیمار و بازگشت غدد لنفاوی به وضعیت عادی، ممکن است روزها و یا هفته‌ها به طول انجامد.
حدود هشتاد درصد کودکان بیمار دچار التهاب کبد (هپاتیت) و گاهی یرقان (زرد شدن پوست و سفیدی چشم) می‌شوند. ممکن است پزشک برای اطمینان از وضعیت کبد، آزمایش خون را پیشنهاد کند.
مونو به بیماری‌هایی چون گلودرد و چرکی شدن لوزه‌ها شباهت دارد. چنانچه گلودرد و تب کودک بیش از یک روز ادامه یافت، برای تشخیص باشد هرچه زودتر به پزشک مراجعه کرد. درصورتی‌که غدد لنفاوی و کبد و طحال متورم باشند، آزمایش خون برای تشخیص مونو تجویز می‌شود. اندازه‌گیری پادتن خون و شمارش گلبول‌های سفید خون، تنها راه تشخیص بیماری است.
احتمال پدید آمدن عفونت‌های ثانویه در مغز و سیستم عصبی، بسیار نادر است. اگرچه درمان خاصی برای بیماری مونو وجود ندارد اما برای کاهش علائم ممکن است داروهایی تجویز شود. به‌طورمعمول پزشک معالج چند هفته استراحت توصیه می‌کند.
درصورتی‌که طحال کودک بزرگ شده باشد، باید از ورزش‌هایی مانند کشتی و فوتبال که موجب تماس نزدیک با دیگران است خودداری نماید. این دوراندیشی از خطرِ پارگی طحال پیشگیری می‌کند. کودک پس از چند هفته کاملاً بهبود می‌یابد ولی احتمال اندکی وجود دارد که تا چند ماه گاه‌گاهی دچار تب شود. این حالت اخیر را مونو مزمن می‌نامند که خطری ندارد.
والدین چه کمکی می‌توانند بکنند.
- در صورت مشاهدۀ تب و گلودردی که بیش از یک روز ادامه داشته باشد، کودک خود را نزد پزشک ببرید.
- کودک بیمار به‌محض از بین رفتن تب می‌تواند به مدرسه رفته و فعالیت‌های عادی را از سر گیرد، البته قبل از این کار باید کبد او از سوی پزشک معاینه شود.
- درصورتی‌که کبد کودک بیمار بزرگ شده باشد، به او برای ورزش‌هایی که موجب تماس نزدیک با دیگران می‌شود اجازه ندهید. مگر اینکه معاینۀ شکم او از سوی پزشک نشان دهد که این عارضه بهبود یافته است. به کودک خود در مورد خطر پارگی طحال و جراحی احتمالی تذکر دهید.
- اگرچه شخص بیمار پس از بهبود می‌تواند فعالیت‌های خود را از سر بگیرد ولی باید به او یادآور شوید که تا چند ماه ویروس در بزاق او وجود خواهد داشت.
- برای پیشگیری از گسترش ویروس کودک خود را وادار کنید دست‌های خود را به‌طور مرتب بشوید و غذا و نوشیدنی خود را به دوستان ندهد، ضمن آنکه بوسیدن دهان، موجب انتشار بیماری حتی چندین ماه پس از بهبود خواهد شد.
پزشک چه کمکی می‌تواند بکند.
• معاینۀ گلو، شکم و غدد لنفاوی کودک
• تجویز آزمایش خون برای تشخیص مونو
• تجویز آزمایش خون برای بررسی وضعیت کبد کودک مبتلا به مونو
• تجویز دارو به‌منظور تخفیف عوارض بیماری مثل گلودرد و تب