نکاتی در مورد روش دادن دارو به کودکان

دارو دادن به نوزاد و گاهی حتی به کودکان بزرگتر کار راحتی نیست و بخصوص دغدغه مادران جوانی است که تجربه های کمتری دارند. بیشتر نوزادان دارو را به دلیل طعم ناخوشایندی که دارد تف می کنند و پدر و مادر با این چالش مواجه می شوند که آیا مقدار داروی لازم به نوزاد رسیده است یا نه. 

مهمترین مطالب در این‌باره:

یک سی سی همون معادل یک میلی لیتره که تقریبا میشه ۲۰قطره. (یا به عبارتی یه قطره چکان پر). با سرنگ هم معمولا خط اول نشانه گذاری است.

به عنوان کسی که به تازگی مادر شده و قبل هم تجربه ای در این باره نداشته، طبیعی است که با خیلی از نکات بچه‌داری آشنا نباشید. دارو دادن به نوزاد که جای خود را دارد.

نوزادان و کودکان معمولا نسبت به خوردن دارو اعم از شربت یا قرص واکنش خوبی ندارند، آن ها از این کار امتناع می کنند پس لازم است که بدانید از چه روش هایی برای این کار بهره بگیرید تا خودتان و کودکتان کمتر اذیت شود.

نکاتی در مورد روش دادن دارو به کودکان

• دادن دارو به کودک به خصوص در سنین زیر یک سال مشکل است، چون در این سنین رفلکس بلع قوی است و حتی با مقادیر کمی از قطره یا شربت هم ممکن است کودک تمام دارو و حتی شیری که خورده را بالا بیاورد.

• به همین علت ممکن است نتوانید برآورد صحیحی از اینکه چه مقداری از دارو را کودک تف کرده و چه مقداری را قورت داده، انجام دهید.

• علاوه بر این مایع بودن دارو سبب می‌شود که هنگام ریختن دارو در پیمانه نتوان با دقت زیادی میزان دارو را اندازه‌گیری نمود.

• یکی از عوارض شایع مصرف شکل مایع داروها مصرف میزان بیش از حد دارو است.

همه این عوامل باعث می‌شود که داروهای کودکان به شکل مناسبی مصرف نشود. لذا توجه شما را به موارد ذیل جلب مینمائیم :

• لطفاً قبل از دادن دارو به کودک دستورالعمل داخل جعبه را به دقت بخوانید .

  در صورتی که بلع یک باره دارو برای کودک مشکل است، قرص‌ها را به قسمت‌های کوچک تری تبدیل کنید و شربت را به فاصله زمانی چند دقیقه به او بخورانید. برای برخی کودکان مصرف یک باره دارو راحت تر است.

• دارو را به همان اندازه که پزشک تجویز کرده به کودک بدهید، نه کمتر و نه بیشتر.

• اگر کودکی دارید که همزمان باید چند داروی مختلف مصرف کند، از مراقبین بهداشتی و پزشکتان درباره تداخل داروهایی که مصرف می‌کند سوال کنید.

• هنگام دادن دارو به دستور نوشته شده و تفاوت بین قاشق چایخوری و مرباخوری و غذاخوری توجه کنید.

• حجم یک قاشق چایخوری یک سی سی، قاشق مربا خوری ٥/٢ سی‌سی و قاشق غذاخوری ٥ سی‌سی است.

• بهتر است از وسیله توصیه شده و یا همراه با دارو (مثل قطره چکان یا پیمانه) استفاده کنید. مثلا اگر توصیه پزشک یک پیمانه است، شما هم از همان پیمانه همراه دارو استفاده کنید.

• اگر میزان مصرف با پیمانه قابل اندازه گیری نیست، بهتر است برای اندازه گیری از سرنگ‌های مناسب استفاده کنید. مثلا برای اندازه گیری ٣ سی سی می‌توانید از سرنگ ٥ سی سی استفاده کنید.

• هنگام دادن دارو به خصوص داروهای بدون نسخه به وزن کودک توجه داشته باشید تا داروی زیادی به کودک ندهید.

• معمولا در دستورالعمل دارو میزان دوز توصیه شده بر اساس وزن کودک نوشته شده است.

• داروها را دور از دسترس کودکان نگه دارید تا به سراغ آنها نروند.

• قبل از دادن دارو به کودک ٣ بار نوع دارو و میزان آن را با نسخه کنترل کنید چون گاهی داروخانه‌ها هم اشتباه می‌کنند.

• در صورت امکان بد نیست داروها را نزد پزشک ببرید تا از صحت آن مطمئن شوید.

• هنگام اضافه کردن آب به داروهایی که به شکل سوسپانسیون هستند دقت کنید که کمتر یا بیشتر از حد نشانه آب نریزید و در چند مرحله آب را اضافه کنید تا کاملا پودر را در خود حل کند.

روش دادن دارو به نوزاد و شیرخوار

• بارها دیده شده است که مادر، نوزاد یا شیرخوار خود را به پشت می خواباند و دارو را به حلق او می ریزد.
  در چنین حالتی، دارو معمولا به حلق و لوله های ری کودک می رود و حالت خفگی (سرفه، سیاه شدن لب ها و نفس تنگی) به کودک دست می دهد.

• در نوزادان و شیرخواران، دارو را باید همراه با شیر یا آب و به تدریج و کم کم به کودک داد.

• مثلا هنگام شیر خوردن، ابتدا چند قطره از دارو (اگر دارو به شکل قطره است) یا مقدار کمی از دارو را که به شکل شربت یا قرص حل شده است به گوشه ای از دهان کودک بریزید و اجازه دهید که کودک چند مک به پستان مادر یا به شیشۀ شیرخوری محتوی شیر یا آب میوه یا آب شکر بزند و دارو را فرو دهد.

• سپس مجددا چند قطره یا کمی دیگر از دارو را به دهان کودک بریزید و این عمل را تکرار نمایید.

• اگر کودک پس از خوردن دارو مقداری از دارو را استفراغ کرد، باید همان مقدار را دوباره به او بدهید.

• اگر کودک تمام داروی خورده شده را بعد از نیم ساعت استفراغ کرد ، باید تمام دارو را دوباره به او بدهید.

روش دادن دارو به کودکان بزرگتر

• متاسفانه بیشتر داروهایی که مخصوص کودکان در کشور ما تهیه می شود، بو و مزۀ خوبی ندارد و کودکان به سختی می خورند.

• ولی در هر حال مادر و پدر باید هنگام دادن دارو به کودکان، توصیه های زیر را عمل کنند تا کودک به خوردن دارو راضی گردد.

• آب میوه ای که کودک دوست دارد برای او تهیه نمایید تا بعد از خوردن دارو به او بدهید.

• به کودک بگویید که بینی خود را بگیرد و سپس دارو را بخورد، ولی هیچگاه شما بینی او را نگیرید.

• در بعضی از مواقع کودکان 2 تا 3 ساله، خوردن دارو را به نیم ساعت بعد موکول می کنند، بنابراین با او موافقت نکنید. به او رشوه هم ندهید.

روش دادن داروهای مایع به کودک

• اگر نصف مقدار داروی مایع را که کودک باید بخورد ، در یک قاشق و نصف دیگر را در یک قاشق دیگر بریزید، بهتر است. زیرا امکان ریخته شدن دارو در هنگام دادن به کودک کم خواهد شد.

• داروی مایع اگر خوش طعم نیست، شما می توانید دارو را با کمی آب شکر، عسل یا شکلات مخلوط کنید. برای دادن دارو به کودک به نکات ذیل توجه فرمایید:

• دارو را به شیشۀ شیرخوری و به شیر اضافه ننمایید . زیرا ممکن است دارو ته نشین شود یا به دیوارۀ بطری بچسبد، بنابراین دارو به حد کافی به بدن کودک نمی رسد.

• در هنگام دادن دارو بینی کودک را نگیرید تا دارو را فرو دهد، زیرا ممکن است کودک از راه دهان نفس بکشد و دارو به داخل ریه او برود.

روش دادن قرص یا کپسول به کودک

• خوردن و فرو دادن یک جا و تمامی قرص و یا کپسول مهارت لازم دارد. بعضی از کودکان چنین مهارتی را دارند، بعضی ندارند.

• پدر و مادر باید به کودک بزرگتر از ۵ سال به تدریج یاد دهند که قرص یا کپسول را در عقب دهان خود قرار دهد و سپس توجه و تمرکز به بلعیدن و فرو دادن قرص یا کپسول با نصف لیوان آب یا مایعات نماید تا قرص و کپسول همراه آب بلعیده شود.

• کودک نباید کپسول را بجود و شما نباید آن را باز کنید و پودر آن را به کودک بدهید، زیرا داروی کپسول برای باز شدن در معده تهیه شده است نه برای باز شدن در دهان.

  کودک نباید کپسول را بجود و شما نباید آن را باز کنید و پودر آن را به کودک بدهید، زیرا داروی کپسول برای باز شدن در معده تهیه شده است نه برای باز شدن در دهان.

• اگر پزشک برای کودک شما قرص تجویز کرده است، قرص را باید نرم کنید و به او بدهید. برای این منظور قرص را در کف یک قاشق قرار دهید و با پشت قاشق دیگری آن را بسایید تا به شکل پودر درآید.

• مطمئن شوید که کاملا نرم شده است، زیرا کودک داروهای درشت را در دهان خود نگه می دارد و بیرون می ریزد.

• اگر قرص سفت و سخت است و نرم نمی شود، باید یکی دو ساعت زودتر قرص را در کف قاشق قرار دهید و کمی آب به آن اضافه نمایید تا به تدریج حل شود.

• سپس پودر حل شده را با کمی آب شکر یا عسل یا آب میوه یا مایعات دیگری که کودک دوست دارد مخلوط نمایید و به او بدهید.

• اگر کودک شیرخوار است، دارو را به همراه شیر و به تدریج و کم کم به او بخورانید

با موضوع راحت کنار بیایید و لبخند بزنید

فراموش نکنید که حالت صورت شما تاثیر بسیار زیادی بر رفتار کودکان تان خواهد داشت.
به طور مثال اگر در هنگام خوراندن دارو لبخند بزنید ، کودک شما با احتمال بیش تری دارو را قبول خواهد کرد؛ اما اگر در چهره شما اثری از نگرانی و یا خشم باشد،‌ با احتمال خیلی زیاد، کودک دارو را قبول نمی‌کند.

به قسمت‌های کوچک تقسیم کنید

این یکی از آسان ترین روش‌ها است. می‌توانید دارو را به وعده‌های غذایی روزانه کودک اضافه کنید و به او بدهید. داروهای دانه دار یا پودری را می توانید با ماست ترکیب کنید.

در صورتی که بلع یک باره دارو برای کودک مشکل است، قرص‌ها را به قسمت‌های کوچک تری تبدیل کنید و شربت را به فاصله زمانی چند دقیقه به او بخورانید. برای برخی کودکان مصرف یک باره دارو راحت تر است.
شما می توانید با عکس العمل کودک تان تصمیم مناسبی در این زمینه اتخاذ کنید.

ترکیب با خوراکی‌های دیگر

• این یکی از آسان ترین روش‌ها است. می‌توانید دارو را به وعده‌های غذایی روزانه کودک اضافه کنید و به او بدهید. داروهای دانه دار یا پودری را می توانید با ماست ترکیب کنید.

• توجه داشته باشید که مصرف هم‌زمان داروها با برخی خوراکی ها می تواند مشکل آفرین باشد . قبل از امتحان این روش حتماً با پزشک مشورت کنید.

قطره چشم را در خواب بریزید

داروهایی مانند قطره‌های چشم و یا گوش، خوردنی نیستند و باید برای آن‌ها از روش‌های دیگری استفاده کرد. بهتر است این داروها را در زمان خواب کودک تان استفاده کنید.

داروهای متفاوت را امتحان کنید

داروها حالت‌های متفاوتی دارند که شما می‌توانید بسته به علاقه فرزند خود از حالت‌های مختلف داروها استفاده نمایید. به طور مثال برخی داروها محلول در آب هستند و برخی شربت، یا قرص.
برای آن دسته از کودکان که در مقابل شربت از خود مقاومت نشان می­دهند، استفاده از سرنگ می‌تواند مناسب باشد؛ ‌زیرا دارو را مستقیما به حلق کودک می‌رساند.

کودک را سرگرم کنید

می‌توانید در حین دادن دارو به کودک، با او بازی کنید.
برای مثال از او بخواهید رنگ شربت درون جعبه را حدس بزند و یا وانمود کنید که شما هم شربت می خورید و از طعم شیرین آن تعریف کنید و پس از برانگیختن حس کنجکاویش از او نیز بخواهید که امتحان کند.

از او هم بپرسید

• اگر انواع مختلفی از یک دارو (مثلاً شربتهای ویتامین تولید شده با اسانس‌های میوه­ای مختلف) مثلاً در رنگ و

  اگر دارو برای کودک تلخ است، سعی کنید هنگام دارو دادن به نوزاد، یک دانه شکلات، یا بستنی یا پستانک به او بدهید. قبل از دارو خوردن، کودک یک تکه یخ را بمکد، در آن صورت، یخ زبان او را بی حس می کند و حس چشایی آن را ضعیف می سازد.

  قوطی های متفاوت وجود داشته باشد، از کودک بپرسید که نوشیدن کدام شربت را ترجیح می دهد .

• با این انتخاب، می پندارد که می­تواند وضعیت را تحت کنترل خود درآورد. اگر کودک در این حالت هم مقاومت کرد، انتخاب او را به آمپول و شربت محدود کنید.

• کودک را از وضعیت آگاه کنید و به او بگویید که مصرف دارو برای سلامتی ضروری است.

داروهای بد طعم را چطور به خورد نوزادان بدهیم؟

• اگر دارو برای کودک تلخ است، سعی کنید هنگام دارو دادن به نوزاد، یک دانه شکلات، یا بستنی یا پستانک به او بدهید.

• قبل از دارو خوردن، کودک یک تکه یخ را بمکد، در آن صورت، یخ زبان او را بی حس می کند و حس چشایی آن را ضعیف می سازد.

• برای این که کودک را به خوردن دارو تشویق کنید و اگر دارو جزو گروه داروهای بد طعم بود، مقدار اندکی شکر رنگی روی دارو بپاشید.

• اگر کودک شما خیلی کوچک است، دارو را از راه قطرہ چکان داخل دهان او بچکانید.