بیماری میگرن در کودکان، یک بررسی همه جانبه

میگرن در کودکان کم تر از دو سال اکثرا رخ نمی دهد. بعد از آن با افزایش سن احتمالا میگرن در آنها زیاد می شود. برای درمان میگرن در کودکان پزشک اکثرا مسکن و داروهای ضد تهوع با توجه به سن او را می دهد. شما باید تا جایی که می توانید تنش های عصبی را در محیط زندگی و مدرسه کودک دور کنید. در این بخش درباره میگرن در کودکان اطلاعاتی را تقدیم می کنیم.

میگرن در کودکان

میگرن در کودکان کمتر از 2 سال بندرت رخ می دهد . با بالا رفتن سن ، میزان بروز بیماری میگرن ناخوشایند نیز افزایش می یابد ، به طوری که تصور می شود تا سنین دبستان از هر 1000 کودک 50 نفر به نوعی به بیماری میگرن مبتلا شوند. قبل از سن بلوغ تعداد پسرانی که به میگرن مبتلا می شوند دو برابر دختران است ؛ اما پس از بلوغ این تعداد کاهش می یابد و به تعداد دخترانی که به میگرن مبتلا می شوند افزوده می شود ؛ به طوری که در سنین بزرگسالی زنان از ابتلا به بیماری میگرن بسیار رنج می برند. این تغییر در بروز بیماری ارتباط زیادی با دگرگونی های هورمونی دوران بلوغ دارد.

تاریخچه بیماری میگرن

سقراط حدود ۲۵ قرن قبل ازمیگرن کلاسیک سخن گفته است، بنابرین میگرن مطمئنا یک بیماری جدید محیطی نیست.

لوئیس کارول (lewis carroii) نویسنده کتاب الیس در سرزمین عجایب از کسانی بود که به میگرن شدید مبتلا بود. توهم کوچکتر و کوچکتر شدن، که در آثار او بخوبی ترسیم شده است ، مطمئنا ناشی از حالتی است که بر اثر میگرن در وی پدیدار گشته است .

علت بیماری میگرن در کودکان

تصور می شود که میگرن به علت تغییراتی که در واکنش های رگهای خونی مغز ایجاد می شود ، بوجود می آید . بدین ترتیب که این رگها تنگ و کوچک می شود و مقدار خونی که باید به قسمت خاصی از مغز برسد، کاهش می یابد . حالت دیگری که ممکن است رخ دهد این است که رگهای خونی گشاد شود و مقدار خونی که باید به بخش خاصی از مغز برسد افزایش یابد. بنابراین ممکن است رگهای خونی متفاوتی در مواقع مختلف به این حالت دچار شود . به همین دلیل علائم بروز بیماری میگرن بسیار متفاوت است .

تغییراتی که در رگهای خونی بوجود می آید ناشی از محرک های مختلف و متعدد است . این محرک ها عبارت است از استعداد ژنتیکی فرد برای ابتلا به بیماری، حساسیت به بعضی از غذاها ، عدم توازن هورمونی ، همچنین واکنش هایی که بدن در مقابل عفونت های ویروسی نشان می دهد .

استعداد ژنتیکی: معلوم شده که در خانواده 90 % کودکان مبتلا به میگرن یک یا دو نفر مبتلا به این بیماری بوده اند .

غذاهایی که اغلب اوقات بیشترین اثر را در تشدید میگرن در کودکان دارد عبارت است از پنیر وشکلات و در درجه سوم پرتقال. پنیر و شکلات دارای تیرامین، است. تیرامین رگهای خونی را گشاد می کند.

مونوسدیم گلوتامات نیز همین اثر را دارد. احتمالا علت حملات میگرن در کودکان که پس از خوردن غذاهای چینی در بعضی افراد بروز می کند، همین ماده است.این ماده که نوعی چاشنی خوشمزه است در غذاهای چینی زیاد مصرف می شود.

لبنیات، تخم مرغ و غذاهایی که دارای گلوتن است (گلوتن در گندم و فرآورده های آن یافت می شود) گاهی اوقات تسریع کننده حملات میگرنی است. این غذاها احتمالا تسریع کننده بیماری های دیگری نیز هست؛ مثل بیماری سلیاک که به علت حساسیت به گلوتن به وجود می آید. میگرن ممکن است فقط نشانه ای از عدم تحمل بعضی از غذاها باشد.

ورزش، به ویژه ورزش های رقابتی،ممکن است تسریع کننده میگرن در بعضی از کودکان باشد. تعیین این که آیا خود ورزش سبب تسریع میگرن در کودکان میشود یا اضطراب ناشی از دستیابی به موفقیت در رقابت ها،کار دشواری است.(ضمنا در چنین شراطی ممکن است میگرن واقعی به سادگی با آنچه که سردردهای هیجانی نامیده می شود اشتباه شود؛ گرچه سردردهای هیجانی قبل از دوران بلوغ بندرت رخ می دهد.)

هورمون های جنسی مثل اندروژن و استروژن احتمالا در تغییراتی که در بروز میگرن در کودکان در دوران بلوغ رخ می دهد، دخالت دارد. به نظر می رسد که ترشح اندروژن به مقدار زیاد در پسران در دوران بلوغ میزان ابتلا به میگرن را در آنها کاهش می دهد؛ در حالی که ترشح استروژن به مقدار زیاد در دختران پس از سن بلوغ سبب افزایش میزان ابتلای آنان به میگرن می شود. در بعضی از دختران تغییراتی که در میزان ترشح استروژن در دوران قاعدگی بوجود می آید بر زمان بروز حملات میگرن اثر می گذارد.

احتمالا عفونت ویروسی ابتلا به میگرن را در افراد مستعد تسریع می کند. در این حالت تشخیص میگرن از سردردهایی که به علت عفونت ویروسی به کودک دست می دهد، مشکل است.(با افزایش سن و تجربه کسی که مبتلا به میگرن است خودش به آسانی این دو سردرد را از یکدیگر تشخیص می دهد.)

با توجه به عوامل مختلفی که ممکن است سبب بروز میگرن در کودکان شود، تعجبی ندارد که کنترل این بیماری کار آسانی نباشد.

علائم میگرن در کودکان

در توصیف بیماری میگرن می توان گفت که انواع مختلفی وجود دارد. بروز هر نوع میگرنی، به علت تغییرات خاصی که در رگهای خونی ایجاد می شود،دارای علائم ونشانه های خاص خود است.

میگرن کلاسیک

اورا یا پیش درآمد(aura) بسیار مشخصی دارد، که پس ازآن یک طرف سر درد می گیرد. این پیش درآمد معمولا به صورت اختلالات بینایی نمایان می شود و گاهی اوقات به صورت اختلالات بویایی نیز گزارش شده است. به عنوان مثال، پیش درآمد اختلالات بینایی ممکن است به شکل تاری دید یا جرقه های نور که به شکل زیگ زاگ است نمایان شود. همچنین بعضی از افراد میدان دید خود را از دست می دهند؛ به طوری که کلمات و جملات را نیمه کاره رها می کنند. این اختلالات بینایی در ۳۰% ازکودکان مبتلا به میگرن دیده می شود. هنگامی که کودک برای اولین بار دچار چنین حالتی می شود، بسیار مضطرب می گردد. سردرد معمولا پس از ظهور اختلالات بینایی یا همزمان با آن بروز می کند .

میگرن معمولی

احتمالا کمتر با پیش درآمد همراه است. سردرد نیز دریک طرف سر حس نمی شود؛ بلکه بیشتر به صورت یک سردرد تعمیم یافته است. ممکن است در این نوع میگرن علاوه بر احساس کسالت عمومی حالت تهوع ویا استفراغ نیز وجود داشته باشد.

گفته می شود میگرن حاد به صورت حملات سرگیجه بروز می کند و یا آنکه فرد مبتلا به طور متناوب استفراغ می کند ( استفراغ دوره ای یا میگرن شکمی). به گزارش آسان طب،در چنین حالتی سردرد مهمترین مشخصه میگرن نیست . بروز میگرن در کودکان مبتلا به میگرن حاد که به طور متناوب استفراغ می کنند و گاهی از دردهای شکمی نیز رنج می برند، بعدها در زندگی آتی به صورت میگرن معمولی خواهد بود.

تشخیص حملات سرگیجه از حملات بیماری صرع ممکن است دشوار باشد؛ زیرا حمله ممکن است به قدری شدید باشد که کودک زمین بخورد.

طبق آمار کودکان مبتلا به میگرن ظاهرأ حدود ۴۰% بیشتر از کودکان دیگر به حالت تهوع در مسافرت دچار می شوند.

بررسی بیماری میگرن در کودکان

برای تشخیص بیماری میگرن لازم است از وجود یا عدم وجود سایر عوامل فیزیکی که منجر به بروز سردرد می شود، اطمینان حاصل شود. سایر بیماری های جدی که ممکن است سبب بروز سردرد شود عبارتست از تومورهای مغزی، خونریزی مغزی حتی پس از یک ضربه مغزی خیلی جزئی، بالا رفتن فشارخون، یا هیدروسفالی (افزایش مایع نخاعی در داخل جمجمه) که قبلا تشخیص داده نشده باشد.

به عنوان یک راهنمایی مختصر بدانید در صورتی که کودک

- سردرد دارد وسردردش پس از بیدار شدن از خواب بدتر می شود

- سردرد دارد وسردردش سبب بیدار شدن او می گردد

- - سردرد دارد و سردردش هنگام سرفه شدید تر می شود

- مشکلات بینایی مداوم دارد،مثل دیدن نورهای رنگی یا زیگ زاگی به مدت چند روز

- به دلایل نامعین تغییری در رفتارش ایجاد شده است.

- نشانه های عصب شناختی مثل ضعف در قسمت های مختلف بدن دارد.

- هیچگونه سابقه بیماری میگرن در خانواده اش وجود ندارد.

باید برای پی بردن به علت سردرد تحت معاینه و بررسی قرار گیرد. (قبل از تشخیص میگرن باید از وجود بیماری های ساده مثل سینوزیت نیز اطمینان حاصل شود.) بررسی هایی که در چنین شرایطی باید صورت گیرد عبارت است از :

کنترل فشار خون:

در مورد نوع سردرد و زمان بروز آن باید اطلاعات کافی جمع آوری و سپس فشار خون بیمار کنترل شود.

گرفتن نوار مغزی:

در صورتی که کودکی حین سردرد حالت گیجی و خواب آلودگی نیز داشته باشد، بهتر است از او نوار مغزی گرفته شود.

سی.تی.اسکن:

در صورتی که علائم بیماری نشان دهنده این باشد که سردرد ناشی از وجود بیماری جدی ولی قابل درمان است، بهتراست سی.تی.اسکن انجام گیرد.

در صورتی که هیچ یک از عوامل فوق نتواند وجود میگرن در کودکان را ثابت کند، می توان از طریق چند بررسی ساده زیر عوامل مسبب بروز بیماری میگرن را شناسایی کرد:

ارتباط با شرایط تنش زا:

حتی وقایع لذت بخشی مثل رفتن به جشن تولد، رفتن به تئاتر، شرکت در مسابقات ورزشی یا هر نوع امتحانی ممکن است سبب بروز سردرد شود.

نظرخواهی از معلمان مدرسه در مورد چگونگی پیشرفت درسی کودک: مشکلات خاص درسی ممکن است سبب نگرانی و ناتوانی کودک شود و در نهایت به شکل سردرد بروز کند.

تدابیر و روشهای درمان میگرن در کودکان

بسیاری از حملات میگرن در کودکان یا بزرگسالان با یک ساعت دراز کشیدن در یک اتاق تاریک و ساکت کاهش می یابد. بهتر است این کار قبل از آنکه حمله میگرن شدید شود، صورت گیرد. کودکان مبتلا به میگرن از وقوع حملات آن آگاهند. والدین و آموزگاران دلسوز (بویژه آنهایی که خود به میگرن مبتلا هستند) در این گونه مواقع کودک را به دراز کشیدن تشویق می کنند.

مسکن ها:

مثل ترکیب پاراستامل، در صورتی که بموقع مصرف شود و همراه با دراز کشیدن باشد می تواند در کوتاه کردن مدت حمله میگرن موثر واقع شود.

مصرف داروهای ضد تهوع مثل، پروکلورپرازین ( PROCHLORPERAZINE ) در صورتی که تهوع و استفراغ دست دهد، مفید است. بار دیگر تاکید می کنیم در صورتی که این داروها بموقع مصرف شود-یعنی هنگامی که اولین نشانه هشدار دهنده بیماری آشکار شد - بسیار موثر است.

کودکان مبتلا به میگرن حاد که به طور متناوب استفراغ می کنند، می توانند مرتباً از یک نوع داروی ضد تهوع مصرف کنند. این نوع درمان بویژه در دورانی که کودک تحت فشارهای روحی است و استفراغ و سردرد به طور مرتب و یکنواخت روی میدهد، بسیار مفید است.

داروهایی که مستقیماً بر رگ های خونی اثر می کند نیز در دسترس است. با این حال تجویز این داروها برای کودکان مبتلا به میگرن باید با توجه به نوع میگرن در آنها با احتیاط صورت گیرد، زیرا دارای عوارض جانبی است و فقط در مواقعی که میگرن علاج ناپذیر است تحت نظارت دقیق پزشکی می توان آنها را تجویز کرد.

در مورد کودکانی که تصور می شود بعضی از مواد غذایی در بروز میگرن آنها دخالت و کاربرد سایر روشهای درمانی نیز موفقیت آمیز نبوده است، می توان از رژیم های غذایی خاصی، که در آنها مصرف بعضی از غذاها ممنوع است، استفاده کرد.

بسیار مهم است که والدین در برخورد با کودک مبتلا به میگرن عقل سلیم را بکار گیرند. تاکید زیاد بر بیماری میگرن در کودکان سبب می شود که کودک به بیماری خود بیشتر توجه کند و عصبی تر گردد و در نتیجه حملات میگرن بیشتر شود. والدین کودکان مبتلا به میگرن باید هنر برقراری توازن بین رفتار دلسوزانه و درک موقعیت کودک را بیاموزند.

روشهای درمانی دیگری برای میگرن وجود دارد که در این لینک ( درمان میگرن ) روش درمان استفاده از غذاهای مفید برای میگرن توضیح داده شده است.

پیشگیری از میگرن

شاید بهترین راه پیشگیری از ابتلا به میگرن این باشد که کودک در خانوده ای متولد شود که در آن هیچ گونه سابقه ابتلا به این بیماری وجود ندارد.

اجتناب از خوردن غذاهایی که ممکن است سبب تشدید حملات میگرن شود نیز یکی دیگر از راه های پیشگیری است.

شرایط تنش زا را نیز می توان تا حدی کنترل کرد، بدین ترتیب که کودک با بزرگ شدن و رسیدن به دوران بلوغ در کنترل محیط خود و فشارهای روانی موفقتر خواهد شد.

در صورتی که بتوان از طریق آموزش صحیح به کودک یاد داد چگونه با مشکلات دست و پنجه نرم کند، می توان امیدوار بود در مواقعی که شکست های متعدد رخ می دهد، آرامش خود را حفظ کند.

پیامد بیماری میگرن

بیماری میگرن خوشبختانه با بالا رفتن سن، هم از نظر شدت و هم از نظر تواتر، رو به کاهش می گذارد. اما این مسئله تا میانسالی ممکن است طول بکشد. سالهای نوجوانی و ۲۰ سالگی و ۳۰ سالگی جزء سالهایی است که این بیماری هنوز وجود دارد، ولی تجربه به مبتلایان به این بیماری می آموزد که چگونه از شدت حملات میگرن بکاهند یا چگونه جلوی بروز آنها را بگیرند.

میگرن یک سردرد است که بیشتر عصبی است. سعی کنید زیاد عصبی نشوید و به اعصاب خود کترل داشته باشید. همچنین برای درمان میگرن تغذیه خوبی داشته باشید. ورزش را فراموش نکنید. بخندید و شاد باشید. برای برخی افراد گذاشتن یخ یا بستن دستمال روی سر بر تسکین مشکلشان تاثیر میگذارد.