جراحی برداشتن رحم، هیسترکتومی چیست؟

هیسترکتومی به معنی برداشتن رحم است. در هیسترکتومی ممکن است علاوه بر برداشتن رحم، لوله های فالوپ و یا تخمدان ها نیز برداشته شوند.
انواع مختلفی از هیسترکتومی وجود دارد که بر مبنای بافت هایی که برداشته می شوند، تعریف می شوند.
- هیسترکتومی کامل که شایعترین نوع این عمل جراحی بوده و در آن رحم و دهانه رحم برداشته می شوند.
- هیسترکتومی جزئی که در آن رحم برداشته می شود اما دهانه رحم برداشته نمی شود.
- هیسترکتومی رادیکال که در آن رحم، دهانه رحم، بخش های کوچکی از قسمت بالایی مهبل و برخی از بافت های نرم درون لگن برداشته می شوند. این نوع عمل تنها در موارد سرطان دهانه رحم انجام می شود و باید حتما توسط متخصص زنان آموزش دیده انجام شود.

برداشتن رحم یا هیسترکتومی چه زمانی الزامی می شود؟
بیش از یک پنجم تمام زنان در طول عمر خود عمل هیسترکتومی را انجام می دهند و می توان گفت که این عمل بسیار شایع است. هیسترکتومی تقریبا در تمام موارد سرطان رحم و یا سرطان دهانه رحم الزامی است و معمولا در سرطان تخمدان نیز توصیه می شود.
با این حال بیشتر عمل های هیسترکتومی در زنانی انجام می شود که سرطان نداشته اما به علت خونریزی و درد شدید در رحم ترجیح می دهند رحم خود را بردارند و عمل هیسترکتومی را انجام می دهند. این گونه عمل های جراحی برای زنانی مناسب است که تمایلی به بارداری در آینده نداشته باشند.
هیسترکتومی معمولا یکی از گزینه های درمانی در زنان مبتلا به فیبروئید، اندومتریوز، بیماری التهابی لگن و یا دوره های سنگین قاعدگی می باشد. زنانی که به پرولاپس رحم نیز مبتلا هستند، ممکن است پزشک برای ترمیم پرولاپس از هیسترکتومی استفاده کند.

هیسترکتومی چگونه انجام می شود؟
هیسترکتومی یک عمل ماژور بوده و تحت بیهوشی عمومی انجام می شود.
علاوه بر انواع مختلف هیسترکتومی، روش های مختلفی نیز برای انجام این عمل وجود دارد. انتخاب روش انجام عمل هیسترکتومی به عواملی مانند اندازه رحم، تجربه و تخصص جراح بستگی دارد.
- هیسترکتومی شکمی رایجترین روش است که در آن یک برش تقریبا ۶ اینچی ایجاد شده و از طریق این برش عمل انجام می شود.
- هیسترکتومی واژینال که عمل جراحی از طریق واژن انجام می شود. در این نوع از هیسترکتومی هیچ اثری از انجام عمل جراحی بر روی بدن فرد باقی نمی ماند.
- هیسترکتومی واژینال به کمک لاپاروسکوپی که در آن پزشک از طریق یک برش بسیار کوچک و به کمک لاپاروسکوپی و همچنین از طریق واژن عمل را انجام می دهد.

احساس بیمار پس از هیسترکتومی چگونه است؟
برای چند روز بعد از عمل جراحی مسکن های قوی تجویز می شود. اغلب زنان برای سه تا پنج روز بعد از عمل جراحی در بیمارستان نگهداری می شوند.
دوره نقاهت عمل هیسترکتومی تا رسیدن به بهبودی کامل معمولا ۴ تا ۶ هفته طول می کشد. هیسترکتومی واژینال و هیسترکتومی لاپاروسکوپی دوره نقاهت کوتاه تر و هیسترکتومی رادیکال دوره نقاهت طولانی تری دارد.
پاسخ عاطفی زنان مختلف نسبت به عمل هیسترکتومی بسیار متفاوت است و معمولا به علت عمل جراحی بستگی دارد.
گاهی اوقات کاهش درد و ناراحتی عادت ماهانه که به علت عمل هیسترکتومی حاصل می شود می تواند احساسی مثبت را در فرد ایجاد کند.
زنان مبتلا به سرطان معمولا از موفقیت آمیز بودن و یا نبودن عمل جراحی خود احساس نگرانی می کنند و اغلب مجبور می شوند که برای پیشگیری از عود سرطان و یا بهبود کامل از روش های درمانی دیگری نیز استفاده کنند.
برخی از زنان نیز از اینکه دیگر قادر به باردار شدن نمی باشند احساس ناراحتی می کنند. در این وضعیت صحبت کردن با یک نفر دیگر و دلداری دادن به وی می تواند کمک خوبی به بیمار بکند.

خطرات عمل هیسترکتومی چه چیزهایی هستند؟
هیچ عمل جراحی بدون خطر نیست. هیسترکتومی یک عمل ماژور است که البته بیشتر زنان بدون عوارض آن را انجام می دهند و بهبود نیز می یابند.
اگر یک زن اضافه وزن داشته باشد، بهتر است قبل از عمل جراحی وزن خود را کاهش دهد. این کار عمل جراحی را ساده کرده و خطر بروز عوارض بعد از عمل را کاهش می دهد.
عوارض جانبی هیسترکتومی که ممکن است در برخی موارد بروز کنند عبارتند از:
- خونریزی شدید در هنگام عمل
- عفونت مثانه و یا برش جراحی که ممکن است لازم باشد فرد آنتی بیوتیک مصرف کند.
- آسیب دیدن مثانه یا حالب
- ترومبوز وریدی که البته بسیار نادر است.

آیا هیسترکتومی بر روی زندگی جنسی افراد تاثیر می گذارد؟
اکثر زنان هیچ گونه تاثیر منفی بر روی لذت جنسی خود را تجربه نمی کنند.
اغلب افراد حتی با بهبود زندگی جنسی خود مواجه می شوند به خصوص اگر خونریزی طولانی مدت و درد در هنگام رابطه جنسی در گذشته باعث کاهش لذت جنسی می شده است.
بسیاری از زنان پس از شش هفته قادر به برقراری رابطه جنسی خواهند بود.

آیا بعد از انجام عمل هیسترکتومی لازم است که روش درمانی هورمون های جایگزین HTR بر روی بیمار انجام شود؟
اگر بیمار یائسه نباشد و تخمدان های وی در طی عمل جراحی برداشته شده باشد، معمولا HTR الزامی می شود.
اگر تخمدانها برداشته نشده باشند، هورمون های زنانه استروژن تولید می شوند و نیازی به HTR نخواهد بود.

آیا پس از عمل جراحی، پاپ اسمیر دهانه رحم باید انجام شود؟
اگر قبل از هیسترکتومی سرطانی وجود نداشته باشد و دهانه رحم برداشته شده باشد، از این به بعد دیگر نیازی به انجام تست پاپ اسمیر نخواهد بود.
اگر هیسترکتومی جزئی انجام شده باشد، از این به بعد باز هم انجام تست پاپ اسمیر هنوز هم الزامی میباشد.

آیا جایگزینی برای عمل هیسترکتومی وجود دارد؟
برای موارد سرطانی بسیار به ندرت جایگزینی برای هیسترکتومی وجود دارد.
در شرایط غیر سرطانی معمولا هیسترکتومی زمانی انجام می شود که روش های درمانی دیگر امتحان شده باشند و موفقیت آمیز نبوده باشند.
برای زنانی که از دوره های قاعدگی سنگین و بدون دلیل رنج می برند می توان از روش های جراحی دیگری استفاده کرد که در آن یک لایه از بافت داخلی رحم برداشته می شود.
فراموش نکنید که روش های فرسایشی هیسترکتومی و یا آندومتر فقط برای زنانی که می خواهند در آینده باردار شوند مناسب است.