آب میوه به نوزاد، بدهیم یا نه؟

آیا نوزاد شما غذا خوردن شما را با هیجان نگاه می‌کند و تمایل دارد به بشقاب‌تان ناخنک بزند؟ آیا شروع به معرفی طعم‌ها و مزه‌های جدید به او کرده اید؟ آیا تمایل دارید آبمیوه‌های خوشمزه را به او بچشانید؟ در این مطلب قصد داریم اطلاعات کافی پیرامون دادن آبمیوه به نوزاد را در اختیار شما قرار دهیم. باور‌های قدیمی درباره دادن آبمیوه به نوزاد را دور بریزید. یافته‌های علمی جدید چیز دیگری می‌گویند!

زمان مناسب دادن آبمیوه به نوزاد
نوزاد تا شش ماهگی، تنها باید از شیر مادر یا شیرخشک تغذیه کند؛ بنابراین اگر نوزاد زیر شش ماه دارید، دست نگه دارید و دادن آب، آبمیوه یا غذای جامد را به تاخیر بیاندازید.
اگرچه برخی پزشکان زمان دادن آبمیوه به نوزاد را شش ماهگی بیان می‌کنند، اما یافته‌های جدید آبمیوه را پس از یک سالگی مجاز می‌دانند.
دلایل زیادی برای این امر وجود دارد، نخست اینکه شیر مادر و شیرخشک همه ویتامین‌ها و مواد مغذی مورد نیاز نوزاد را تأمین می‌کند و دستگاه گوارش نوزاد نیز برای بالغ شدن نیاز به زمان دارد. بدین ترتیب خطر چاقی نوزاد نیز کاهش می‌یابد. نوزادانی که تا یک سالگی عمدتا از شیر مادر تغذیه می‌کنند سیستم ایمنی قوی‌تری نسبت به سایرین دارند.
همچنین در فاصله زمانی شش تا دوازده ماهگی بایستی نوزاد برای تغذیه با غذای جامد آماده شود و اگر در دادن آبمیوه به نوزاد عجله داشته باشید، جویدن و هضم غذای جامد برای او (که منبع اصلی تامین نیاز‌های تغذیه او در آینده است) به کار دشواری تبدیل می‌شود. گاهی اوقات نوشیدن آبمیوه موجب می‌شود نوزاد دیگر تمایلی به شیر مادر یا شیر خشک نیز نداشته باشد.
به یاد داشته باشید، مایعاتی مانند آب و آبمیوه معده نوزاد را پر می‌کنند بدون آنکه مواد مغذی در اختیار او قرار دهند. عدم دریافت ریزمغذی‌ها موجب سوء تغذیه، تاخیر در رشد و آنمی (کم خونی ناشی از فقر آهن) می‌شود.

توصیه‌های لازم در دادن آبمیوه به نوزاد
اگر نوزاد شما آماده دریافت غذای کمکی و آبمیوه است، پیش از شروع دادن آبمیوه به او، نکات زیر را در نظر بگیرید:
۱. با پزشک نوزاد مشورت کنید
اگرچه برخی پزشکان شش ماهگی را سن مجاز دادن آبمیوه به نوزاد می‌دانند، اما برخی دیگر این زمان را تا یکسالگی به تاخیر می‌اندازند؛ بنابراین بهتر است نظر پزشک را در این خصوص جویا شوید.
پزشک با توجه به سابقه پزشکی و نمودار رشدی نوزاد به شما اعلام می‌کند از چه میوه‌هایی و به چه میزان آبمیوه در اختیار نوزاد قرار دهید. معمولا آب لیمو شیرین و آب سیب از اولین پیشنهاد‌ها برای معرفی به نوزاد هستند.
۲. پس از دادن آبمیوه واکنش نوزاد را بررسی کنید
همانند دادن یک غذای جدید به نوزاد، پس از دادن آبمیوه نیز بایستی واکنش بدن او را طی دو تا سه روز بررسی کنید. ابتدا تنها یک نوع آبمیوه به او بدهید و از ترکیب آبمیوه‌های مختلف خودداری کنید.
۳. واکنش نوزاد به میوه و آبمیوه را جداگانه بررسی کنید
اگر نوزاد به انگور واکنشی نشان نداده، دلیل نمی‌شود که با آب انگور نیز مشکلی نداشته باشد. به همین دلیل بایستی واکنش بدنی او به آبمیوه را جداگانه بررسی کنید.
۴. آبمیوه را تنها کنار غذا به نوزاد بدهید
از آنجایی که آبمیوه موجب پر شدن معده نوزاد (بدون دریافت مواد مغذی) می‌شود، نوشیدن آن به تنهایی توصیه نمی‌شود؛ بنابراین اگر آبمیوه را در کنار غذا سرو شود، مواد مغذی نیز جذب بدن نوزاد می‌شود.
۵. آبمیوه را در لیوان به نوزاد بدهید
مایعاتی که با شیشه به نوزاد داده می‌شوند، برای مدت طولانی‌تری روی دندان‌ها باقی می‌مانند، به همین دلیل توصیه می‌شود که با لیوان به نوزاد آبمیوه بدهید. زیرا باقی ماندن قند آبمیوه روی دندان‌ها موجب تسریع پوسیدگی می‌شود.
۶. به میزان محدودی به نوزاد آبمیوه بدهید
پزشکان توصیه می‌کنند روزانه بیش از ۵۰ تا ۱۰۰ میلی‌لیتر (حدود یک استکان کوچک) آبمیوه به نوزاد داده نشود. دادن آبمیوه زیاد به نوزاد موجب چاقی او می‌شود و دریافت مواد مغذی را محدود می‌کند.
۷. آبمیوه را رقیق کنید
به دلیل قند بالا و خاصیت اسیدی آبمیوه، پزشکان توصیه می‌کنند که آبمیوه را با نسبت ۱ به ۱ با آب رقیق کنید. بدین ترتیب احتمال پوسیدگی دندان‌ها و مشکلات گوارشی کاهش می‌یابد.بیشتر بدانید: چگونه از پوسیدگی دندان کودکان جلوگیری کنیم؟

عوارض جانبی مصرف آبمیوه در نوزادان و کودکان
در صورت مصرف بیش از اندازه یا روزانه آبمیوه در نوزادان، احتمال بروز مشکلات زیر وجود دارد.
از دست دادن اشتها
اسهال
پوسیدگی دندان‌ها
نفخ، دل درد و مشکلات گوارشی
کارشناسان حوزه سلامت بر این باورند که نوشیدنی‌های شیرین عامل مهمی در چاقی کودکان هستند. آن‌ها آبمیوه را خیلی بهتر از نوشابه‌های گازدار نمی‌دانند. پدر و مادر‌ها فکر می‌کنند که آب میوه، چون از میوه استخراج می‌شود سالم است. آن‌ها قربانی ترفند‌های هوشمندانه تبلیغات آبمیوه شده اند.
کاترین شری، متخصص تغذیه می‌گوید: "بسیاری از مردم فکر می‌کنند که آبمیوه یک نوشیدنی سالم است، اما در حقیقت پر از قند است."

چرا آبمیوه یک نوشیدنی سالم نیست
آبمیوه دارای قند با غلظت بالاست. حتی آبمیوه ۱۰۰ ٪ طبیعی نیز به اندازه نوشابه قند دارد. همچنین آبمیوه فاقد فیبر است. کاترین شری می‌گوید: "مصرف فیبر به بدن کمک می‌کند تا سطح قند خون را تنظیم کند (بنابراین از افزایش و افت ناگهانی قند خون جلوگیری می کند)."
علاوه بر نگرانی از چاقی کودکان، دلایل زیادی برای اجتناب از مصرف آبمیوه وجود دارد. باقی ماندن آبمیوه بر روی دندان‌های کودک موجب پوسیدگی آن‌ها می‌شود. از سویی دیگر مصرف آبمیوه در نوزادان، موجب اسهال و ادرار سوختگی می‌شود.
آبمیوه‌های موجود در بازار که دارای مواد نگه دارنده هستند، به هیچ وجه برای مصرف نوزادان توصیه نمی‌شوند.
خوردن میوه و سبزیجات کامل، موجب آشنایی نوزادان با بافت‌های مختلف و تمرین جویدن می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه مطلب راهنمای مصرف سبزی و میوه برای نوزاد ۸ ماهه را مطالعه کنید.

دروغ‌های تبلیغاتی درباره آبمیوه
مراقب عبارات تبلیغاتی مانند "آبمیوه ۱۰۰ ٪ طبیعی"، "آبمیوه ارگانیک" یا "بدون شکر اضافه شده" باشید. در نظر داشته باشید که در بهترین حالت، آبمیوه ارگانیک همچنان دارای مقادیر زیادی قند است و هیچ فیبری ندارد. شری می‌گوید: " پدر و مادر‌ها می‌خواهند بهترین مواد غذایی را در اختیار فرزندانشان قرار دهند و بازاریابان نیز از این امر آگاه هستند. آن‌ها می‌دانند که اگر از کلمات کلیدی مانند "ارگانیک و طبیعی" استفاده کنند، نظر والدین را به سمت آن‌ها جلب می‌شود. "تنها کافی است پشت بسته‌بندی را ملاحظه کنید و از ارزش غذایی آن آگاه شوید."

ویتامین‌های موجود در آبمیوه
شری می‌گوید: "اگرچه برخی از آبمیوه‌ها ادعا می‌کنند که با ویتامین D و کلسیم غنی شده اند، اما این مواد مغذی به وفور در میوه‌ها، سبزیجات، لبنیات و دیگر غذا‌ها موجودند. لبنیاتی مانند ماست، پنیر یا شیر سرشار از کلسیم هستند، حتی کلم بروکلی نیز غنی از کلسیم است. ماهی و زرده تخم مرغ نیز منبعی غنی از ویتامین D هستند".
اگر فکر می‌کنید نوشیدن یک لیوان آب پرتقال، روش سالمی برای دریافت ویتامین C است، بهتر است به جای آن یک پرتقال کامل بخورید، که سرشار از فیبر مغذی است.

نوشیدنی‌های جایگزین آبمیوه برای نوزادان
بهترین نوشیدنی برای نوزادان و کودکان آب و شیر است. آبمیوه فاقد فیبر‌های مغذی میوه است. (یک سیب متوسط دارای ۴ گرم فیبر است، در حالی که فیبر موجود در یک لیوان آبمیوه صفر است.)
اگر نگران کسب ویتامین‌های مورد نیاز نوزادتان هستید، به رژیم غذایی او توجه ویژه‌ای داشته باشید. به یاد داشته باشید که نوزادان و کودکان در خوردن غذا‌ها و میوه‌ها، انتخابی عمل می‌کنند. گاهی اوقات لازم است که ۱۰ تا ۱۵ بار یک ماده غذایی را جلوی کودک بگذارید تا او آن را بخورد.
شری می‌گوید: "بهترین واکنش در مقابل بد غذایی کودکان این است که بگویید اگر دوست داری بخور و اصراری به خوردن آن نکنید."

سخن آخر
آبمیوه ها، نوشیدنی‌های جذابی برای نوزادان هستند که طعم و رنگ خوشایندی دارند. اما در مصرف آن‌ها بایستی جانب احتیاط را نگاه داشت. در صورت مصرف بیش از حد، معده نوزاد با مایعات پر می‌شود بدون اینکه مواد مغذی به بدن او برسد. این شرایط موجب تاخیر در رشد، سوء تغذیه و آنمی می‌شود. بنابراین بهتر است او را با میوه های پوره شده و له شده آشنا کنید تا از خواص کامل آنها بهره ببرد.