مصرف حبوبات در کودکان، بایدها و نبایدهای آن

شکی نیست که حبوبات سرشار از مواد مغذی هستند، اما نفخ ایجاد می‌کنند. با این اوصاف مصرف حبوبات در کودکان چگونه باید باشد؟ در این مقاله، شما را راهنمایی می‌کنیم. 

مصرف حبوبات برای نوزادان؛ چه زمانی باید باشد؟

شما می‌توانید حبوباتی مثل عدس، لوبیا سیاه، نخود و انواع دیگر حبوبات را بعد از شش ماهگی به کودک بدهید. تفاوتی هم ندارد که کودک فقط غذای جامد می‌خورد، یا این‌که از شیر خودتان نیز تغذیه می‌کند. شما می‌توانید در ابتدا به جای غذا دادن با قاشق، مواد جامد را به شکل غذاهای انگشتی نرم و قابل جویدن به کودکتان معرفی کنید. مصرف حبوبات برای کودکان می‌تواند هر زمانی پس از 6 ماهگی کودک آغاز شود، فقط به این نکته توجه کنید که حبوبات باید کاملا پخته و له شده باشد. 

مصرف حبوبات برای نوزادان را ابتدا با یک یا دو قاشق غذاخوری شروع کنید تا محتوای فیبر بالای حبوبات باعث ایجاد گاز یا ناراحتی نشود.

طرز تهیه انواع حبوبات برای کودک

بافت نرم و طبیعی انواع حبوبات مانند لوبیای پخته برای نوزادانی که به تازگی غذای جامد را شروع کرده‌اند، خوب است. اما به این دلیل که نوزادان خیلی کوچک احتمالا نمی‌توانند حبوبات را کامل بجوند، با سرو کردن لوبیا به صورت پوره یا له شده به تغذیه کودک کمک کنید. 

هنگامی که کودک توانست دستش را به خوبی مشت کند و غذاها را بردارد و به راحتی قاشق را در دستش بگیرد، راحت‌تر می‌تواند لوبیا را بردارد و مصرف کند. در این صورت شما می‌توانید او را تشویق کنید که این کار را انجام دهد. در این زمینه، استثنا بزرگ، مصرف نخود کامل است. اندازه بزرگ‌تر و شکل کروی‌تر نخود، خطر خفگی را به همراه دارد، بنابراین همیشه قبل از سرو نخود برای کودک، آن را له یا پوره کنید.

همچنین به این نکته مهم توجه کنید که غذاهای کنسرو شده از جمله لوبیاهای کنسرو شده دارای سدیم بالایی هستند که برای کودک مفید نیست. البته در صورت ضرورت می‌توانید از لوبیای کنسروی به کودک بدهید، اما از انواع کم‌سدیم آن استفاده کنید و اگر انواع کم‌سدیم را پیدا نکردید، لوبیاهای کنسروی را تا حد امکان آبکشی کنید. 

نکاتی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم، می‌تواند به شما کمک کند تا نحوه سرو انواع حبوبات برای کودکان را به درستی انجام بدهید. به خاطر داشته باشید که همه نوزادان با سرعت منحصر به فرد خودشان رشد می‌کنند. قبل از شروع از شیر گرفتن کودک با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید و اگر در مورد مهارت‌های حرکتی دهانی مانند مهارت‌های جویدن و بلعیدن کودک نگرانی دارید، یا اگر مطمئن نیستید که آیا فرزند شما برای مصرف غذاهای جامد آماده است یا نه، از پزشک اطفال راهنمایی بگیرید.

بیشتر بخوانید: انواع حبوبات و خواص هر کدام

طرز تهیه حبوبات برای کودک ۶ ماهه

لوبیاهای له شده را روی غذای دیگری سرو کنید (زمانی که کودکتان با نان آشنا شد، نوارهای نان تست غلات کامل انتخاب خوبی هستند) یا آن‌ها را روی یک قاشق قرار بدهید تا کودک سعی کند خودش غذا را بگیرد.

طرز تهیه حبوبات برای کودک ۹ ماهه به بالا

هنگامی که کودک بتواند لوبیاها را جدا کند، ممکن است بتواند آن‌ها را کامل بخورد، فقط مطمئن شوید که لوبیاها خیلی نرم و پخته شده‌اند و به راحتی له می‌شوند. برای کاهش خطر خفگی، حداقل تا 18 ماهگی کودک به له کردن و پوره کردن نخود برای مصرف کودک ادامه دهید.

دستور العمل های مصرف حبوبات برای نوزادان و کودکان نوپا

چیدن انواع حبوبات به صورت تکی، تمرین خوبی برای تقویت مهارت حرکتی کودک است تا کودک بتواند آن‌ها را یکی یکی بردارد. فقط به یاد داشته باشید که همیشه فقط یک غذای جدید را در یک زمان به کودک معرفی کنید، به ویژه این کار برای مواد آلرژی‌زا مانند تخم‌مرغ، بادام‌زمینی، سویا، گندم، لبنیات و غذاهای دریایی انجام بدهید. 

چند غذای آسان برای افزودن حبوبات به غذای کودک

در ادامه با چند ایده آسان برای افزودن حبوبات به غذای کودک آشنا می‌شوید:

• حمص خانگی: نخود پخته شده، آبلیمو، سیر و روغن زیتون را در غذاساز مخلوط کنید و آنقدر به مخلوط کردن آن‌ها ادامه دهید تا یکدست شوند. از اضافه کردن افزودنی‌هایی مانند فلفل قرمز، چغندر پوست کنده یا اسفناج به غذای بچه نترسید. 
• لوبیا سرخ شده: لوبیا سیاه یا لوبیا چیتی پخته شده را با پیاز خرد شده، سیر خرد شده و زیره سبز و پودر فلفل قرمز تفت دهید تا مزه‌دار شود. چند قاشق غذاخوری آب یا آبگوشت کم سدیم اضافه و آن‌ها را له کنید تا خمیری نیمه‌یکدست ایجاد شود. این غذا را با گوجه‌فرنگی خرد شده و پنیر رنده شده برای کودک سرو کنید.
• نان تست، لوبیا سیاه و آووکادو: لوبیا سیاه له شده و کمی آب لیمو یا لیمو ترش را همراه آووکادوی له شده، روی نان تست قرار بدهید.  
• کوکوی عدس: مقداری از گوشت را در دستور تهیه کوفته مورد علاقه خود با عدس پخته شده و پوره شده عوض کنید.

• کوکوی لوبیا و سیب‌زمینی شیرین: پوره سیب‌زمینی شیرین، تخم مرغ و آرد سوخاری را با هم ترکیب کنید. لوبیای سیاه یا سفید پخته شده را داخل آن بریزید. آن‌ها را به شکل همبرگر درست و سپس سرخ کنید یا بپزید تا حدی که هر دو طرفشان طلایی شود.
• لوبیا پنیری: لوبیای سفید پخته شده را با سس گوجه‌فرنگی کم‌سدیم و هویج ریز خرد شده، تفت دهید. مخلوط را داخل یک ظرف نسوز بریزید، روی آن پنیر موزارلای رنده شده بریزید و بپزید تا پنیر روی آن آب شود.
• خورش عدس ساده: پیاز، هویج و کرفس ریز خرد شده را تفت دهید تا نرم شوند. عدس خشک، گوجه‌فرنگی خرد شده و آب سبزیجات کم‌سدیم یا آب را به آن اضافه کنید و بجوشانید تا عدس‌ها نرم شوند. آن را پوره کنید تا بافتی غلیظ و شبیه خورش به آن بدهید تا کودک بتواند آن را با قاشق بخورد.

فواید مصرف حبوبات در کودکان و نوزادان 

حبوبات حاوی مقدار زیادی کربوهیدرات پیچیده هستند که یکی از بهترین منابع انرژی برای مغز کودک شماست. آن‌ها مملو از پروتئین هستند و باعث تقویت و تسریع رشد کودک می‌شوند. لوبیاها به ویژه نخود و لوبیا سیاه، منابع گیاهی خوبی از آهن به شمار می‌روند.

لوبیا نیز سرشار از فیبر است و فیبر می‌تواند در پیشگیری از یبوست موثر باشد. با این حال به این موضوع دقت کنید که فیبر بیش از حد، به ویژه اگر سیستم بدن نوزادتان به آن عادت نداشته باشد، می‌تواند منجر به گاز و نفخ شود. شروع مصرف آن در مقادیر بسیار کم یعنی فقط 1 یا 2 قاشق غذاخوری و افزایش تدریجی اندازه آن به رفع این مشکل کمک می‌کند.

بیشتر بخوانید: حبوبات در دوران بارداری، مزایای مصرف حبوبات

حساسیت به مصرف حبوبات در کودکان و نوزادان 

آلرژی به حبوبات و خانواده مواد غذایی بین کودکان رایج است، اما اغلب آلرژی توسط بادام‌زمینی یا سویا ایجاد می‌شود. آلرژی به عدس و نخود چندان رایج نیست، بنابراین به احتمال زیاد فرزند کوچک شما می‌تواند بدون مشکل عدس و نخود بخورد. آلرژی به انواع لوبیا مانند لوبیا سیاه، لوبیا سفید یا لوبیا چشم بلبلی نیز بسیار نادر است.

خوب است که از علائم احتمالی آلرژی آگاه باشید، به ویژه زمانی که برای اولین بار یک غذای جدید را برای کودک سرو می‌کنید. اگر نوزاد یا کودک نوپا بلافاصله پس از غذا خوردن (در عرض چند دقیقه تا چند ساعت)، دچار علائم زیر شود یعنی به ماده غذایی آلرژی دارد:

• کهیر
• خارش
• تورم پوست، لب یا زبان
• عطسه کردن
• خس‌خس سینه
• گرفتگی گلو یا مشکل در بلع
• تهوع، استفراغ، درد معده یا اسهال
• مشکل در تنفس

اگر کودک شما علائم واکنش آلرژیک را تجربه کرد، فورا به پزشک مراجعه کنید. واکنش آلرژیک ممکن است شدیدتر یا احتمالا تهدیدکننده زندگی باشد که به آن آنافیلاکسی می‌گویند. اگر کودک علائمی مانند خس‌خس سینه یا مشکل در تنفس دارد، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید. 

خطر خفگی کودک در صورت مصرف حبوبات

بسته به اندازه حبوبات و سن کودک، انواع حبوبات می‌تواند خطر خفگی برای نوزادان و کودکان نوپا داشته باشد. سعی کنید انواع حبوبات را به صورت له یا پوره شده به کودک بدهید. همیشه هنگام غذا خوردن بر کودک خردسال خود نظارت داشته باشید، کودک باید در طول وعده‌های غذایی به حالت عمودی بنشیند و هرگز در حالت خوابیده، در حال راه رفتن، نشستن روی صندلی ماشین یا بازی به کودک غذا ندهید.

خلاصه

شما می‌توانید مصرف حبوبات در کودکان را بعد از شش ماهگی و ابتدا با یک یا دو قاشق حبوبات آغاز و سپس به تدریج مقدار آن را اضافه کنید تا از نفخ پیشگیری شود. آلرژی به حبوبات و خانواده مواد غذایی بین کودکان رایج است، اما اغلب آلرژی توسط بادام‌زمینی یا سویا ایجاد می‌شود. برای تشخیص این‌که کودک به کدام ماده غذایی حساسیت دارد، بهتر است در هر زمان فقط یک ماده جدید غذایی را به غذای او اضافه کنید. از علائم آلرژی مانند کهیر، خارش، تورم پوست، لب یا زبان و عطسه کردن آگاه باشید و در صورت بروز آلرژی، کودک را نزد پزشک ببرید. در صورت آنافیلاکسی که با خس‌خس سینه و سخت نفس کشیدن همراه است، سریع با اورژانس تماس بگیرید.