سرگیجه بعد از رابطه زناشویی، علت چیست؟

سرگیجه پس از سکس معمولاً نشان دهنده یک مشکل زمینه‌ای جدی در سلامت نیست. در اکثریت موارد، این سرگیجه نتیجه تقلای زیاد، تشنگی یا گرسنگی است.
به هر حال، سرگیجه شدید یا مکرر می‌تواند علتی برای نگرانی باشد، به ویژه اگر علایم دیگری مطرح باشند.

دهیدراسیون
بر مبنای اعلام "انجمن آمریکایی درماتولوژی"، دهیدراسیون گاهی از اوقات باعث افت فشار خون می‌شود. دهیدراسیون حتی وقتی خفیف باشد می‌تواند علایم دیگری شامل موارد زیر ایجاد کند:
سرگیجه
ضعف
خستگی مفرط
شخص ممکن است در صورتی که پیش از سکس یا در طول آن آب کافی ننوشد دچار دهیدراسیون گردد.

گرسنگی
گرسنگی باعث افت قند خون می‌شود که می‌تواند علایم زیر را در پی داشته باشد:
سرگیجه
سبکی سر
لرزش
غش کردن
سرگیجه پس از سکس ممکن است اگر سکس به طور موقتی توجه شخص را از گرسنگی منحرف نماید بروز کند.
به هر حال، گرسنگی یا سرگیجه مکرر گاه ممکن است نشانه دیابت باشند. افراد دچار این‌گونه علایم باید برای تشخیص به پزشک مراجعه کنند.

تغییرات تنفسی
برانگیختگی جنسی می‌تواند باعث گردد تا افراد عمیق‌تر و تندتر از حالت معمول نفس بکشند. این تغییرات می‌تواند به کاهش مقدار دی‌اکسید کربن در خون منجر گردد. اصطلاح پزشکی برای این فرآیند هیپرونتیلاسیون (هیپرونتیلیشن) است.
برخی علایم بالقوه هیپرونتیلاسیون شامل موارد زیر است:
سرگیجه
سبکی سر
تند شدن ضربان قلب
تنگی نفس
بی‌حسی یا مور مور دست یا پا
اضطراب
غش کردن
تنفس کند و عمیق معمولاً باعث فروکش علایم هیپرونتیلاسیون می‌شود. به هر حال، مردم دچار اضطراب یا حملات پانیک ممکن است نتوانند تنفس عمیق انجام دهند. شخص باید با پزشک خود در مورد راهکارهای دیگر مرتبط به مدیریت این وضعیت‌ها مشورت کند.

تغییرات حالت قرارگیری بدن یا وضعیت
سندرم تا کی ‌کاردی ارتواستاتیک وضعیتی (POTS) باعث می‌شود تا ضربان قلب شخص به شکل ناگهانی در زمان تغییر وضعیت یا ایستادن به شکل بسیار سریع تغییر کند. افزایش ضربان قلب می‌تواند شخص را دچار احساس گیجی کند و حتی باعث غش کردن شود.
دیگر علایم محتمل در این اختلال عبارتند از:
سرگیجه
تپش قلب
رعشه
درد قفسه سینه
تهوع
برخی افراد در زمان تغییر وضعیت در سکس دچار علایم می‌شوند.
POTS معمولاً خطرناک نیست. به هر حال شخص دچار علایم مورد اشاره در بالا باید به پزشک مراجعه کند تا مشخص شود که دچار یک اختلال زمینه‌ای مرتبط به قلب نیست.

نوسانات هورمونی
رابطه زناشویی ترکیبی قدرتمند از هورمون ‌ها و پیام ‌رسان‌ های عصبی ایجاد می‌ کند. در مورد برخی افراد این مواد شیمیایی باعث ایجاد حس موقتی خلسه شدید می‌شوند که ممکن است به سرگیجه ختم گردد. دیگران ممکن است سرگیجه شدیدی را در زمان بازگشت بدن به حالت نرمال و کاهش رهش مواد شیمیایی مرتبط به سکس تجربه کنند.
دوپامین یک ماده شیمیایی عصبی است که می‌تواند به مردم در احساس انگیزش و شادی در کوران سکس کمک کند. داروهایی که عملکرد دوپامین را در مغز تقلید می‌کنند می‌توانند به عنوان یک عارضه جانبی باعث ایجاد سرگیجه شوند. این امکان وجود دارد که مردم دچار ازدیاد طبیعی دوپامین در طول سکس سرگیجه را نیز تجربه کنند.

ورتیگو
ورتیگو نوعی سرگیجه است که باعث می‌شود تا شخص احساس کند که گویی دارد دور خود می‌چرخد. دیگر علایم محتمل در سرگیجه عبارتند از:
از دست دادن تعادل
تهوع
استفراغ
برخی افراد خبر از دچار شدن به ورتیگو در کوران سکس می‌دهند. ورتیگو ممکن است ریشه در مشکلاتی مرتبط به گوش داخلی داشته باشد که به تنظیم حرکت و حس تعادل کمک می‌کند.
افراد دچار ورتیگو در کوران سکس معمولاً این اختلال را در اوقات دیگر نیز تجربه می‌کنند. برای مثال، آنان ممکن است علایم این بیماری را در زمان برخاستن سریع نیز تجربه کنند.

بالا بودن فشار خون
سکس می‌تواند به افزایش فشار خون منجر گردد. این اثر به وِیژه زمانی محتمل است که شخص مدتی طولانی را به سکس گذرانده یا مبادرت به سکس سنگین کند که شخص را از نفس می‌اندازد.
بالا بودن فشار خون می‌تواند باعث سرگیجه شود. شخص ممکن است متوجه گردد که سرگیجه با شدت گرفتن سکس عود می‌کند و با برگشت ضربان قلب به حالت نرمال کم‌کم فروکش می‌نماید.
هر کس که ظن بالا بودن فشار خون در مورد وی مطرح است باید به پزشک مراجعه کند.

پایین بودن فشار خون
پایین بودن فشار خون نیز می‌تواند به سرگیجه پس از سکس منجر شود.
سکس می‌تواند باعث غلیان شدید احساسات شود که سبب تحریک عصب واگوس می‌شوند، عصبی که اطلاعات را بین مغز و مابقی بدن رد و بدل می‌کند. بیش‌تحریک این عصب به طور موقت رگ‌های خونی را گشاد می‌کند، که باعث پایین آمدن فشار خون می‌شود. پزشکان این وضعیت را سنکوپ وازووگال می‌نامند.
علایم محتمل سنکوپ وازووگال عبارتند از:
سرگیجه
سبکی سر
گیجی
لرزش
احساس داغ شدن
دیدن نقطه‌ای تیره رنگ جلو چشم
غش کردن
اگر افراد دچار این اختلال غش کنند فشار خون معمولاً به سرعت به حالت نرمال برمی‌گردد، اگر غش کردن مطرح نباشد ریکاوری ممکن است به چند دقیقه زمان نیاز داشته باشد.

استروک
استروک زمانی اتفاق می‌افتد که مغز با فقدان جریان خون مواجه می‌شود، که ممکن است در نتیجه انسداد یا نشت رگ خونی بروز کند.
استروک در طول سکس موردی نادر است اما امکان بروز آن وجود دارد. برخی گروه‌ها شامل موارد زیر در ریسک بالاتری قرار دارند:
سالمندان
افراد دارای سابقه مشکلات سلامت قلب
افرادی که در گذشته دچار استروک شده‌اند
سرگیجه ناگهانی و شدید که بهبود پیدا نمی‌کند می‌تواند یک علامت هشدار استروک باشد. دیگر علایم محتمل استروک عبارتند از:
افتادگی یک طرفه صورت
حالت شبه لبخند نامتناسب ناگهانی
بی‌حسی یا مور مور، به ویژه اگر صرفاً در یک طرف بدن بروز کند
ناتوانی بلند کردن هر دو دست به یک ارتفاع
اختلال تکلم
گیجی
فقدان هشیاری
افراد در معرض ظن ابتلاء به استروک باید بدون دفع وقت به اورژانس انتقال یابند. درمان فوری خطر عوارض جدی و مرگ را کاهش خواهد داد.

مشکلات سلامت قلب
سرگیجه پس از سکس عموماً مشکلی جدی نیست. به هر حال، این وضعیت گاه می‌تواند نشانه یک مشکل قلبی باشد. چنین مشکلاتی در افراد دچار ریسک فاکتورهای بیماری قلبی فهرست شده در زیر عمومیت بیشتری دارد:
فشار خون بالا
چاقی
داشتن سابقه مشکلات قلبی
داشتن سابقه خانوادگی حمله قلبی
در زیر برخی علایم دیگر که ممکن است نشان دهنده وجود یک مشکل در سلامت قلب باشند فهرست شده است:
درد قفسه سینه
تپش قلب
مشکل تنفسی
سرگیجه‌ای که بیش از چند دقیقه طول می‌کشد
سرگیجه پس از ورزش
سرگیجه مکرر

شناسایی علت
شخص دچار سرگیجه پس از سکس می‌تواند دامنه علل بالقوه را با پرسش از خود در موارد زیر محدود کند:
آیا غذای کافی ‌خورده است؟
آیا آب کافی نوشیده است؟
آیا دچار احساس اضطراب یا پانیک است؟
آیا دارای تاریخچه فشار خون بالا یا مشکلات سلامت قلب است؟
آیا سرگیجه به سرعت برطرف می‌شود یا طول می‌کشد؟
آیا سرگیجه در تمام موارد سکس اتفاق می‌افتد یا صرفاً گهگاه بروز می‌کند؟

درمان و پیشگیری
هر کسی که دچار استروک یا مشکلات جدی قلبی باشد باید به اورژانس مراجعه کند. درمان کامل وضعیت ریسک عوارض جدی و مرگ را کاهش خواهد داد.
افراد دچار فشار خون مزمن ممکن است به دارو و برخی تغییرات سبک زندگی در راستای مدیریت فشار خون نیاز داشته باشند.
در مورد افراد فاقد اختلالات زمینه‌ای سلامت راهکارهای فهرست شده در زیر به درمان یا پیشگیری از سرگیجه مرتبط به سکس کمک می‌کند:
ایجاد وقفه در موارد سکس طولانی مدت برای نوشیدن آب یا خوردن اسنک
اجتناب از سریعاً برخاستن در طول سکس یا پس از آن
جنبش پاها و دیگر عضلات برای موارد بالا بودن فشار خون پیشگیری از غش کردن در زمان احساس گیجی
روی هم انداختن پاها برای تقویت فشار خون
آزمایش حالات مختلف جنسی برای یافتن مواردی که احتمال ایجاد سرگجه در آنها مطرح است

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم؟
سرگیجه پس از سکس اغلب بدون نیاز به درمان پزشکی برطرف می‌شود.
اگر این سرگیجه مکرراً بروز کند یا با علایم دیگری همراه باشد شخص باید به پزشک مراجعه کند.
در صورت همراه بودن سرگیجه با موارد زیر شخص باید به سرعت تحت مراقبت پزشکی قرار گیرد:
بی‌حسی یا ضعف در یک طرف صورت یا بدن
درد یا فشار در قفسه سینه
درد در یک بازو