گرد و غبار در ایران، چطور از سلامتی‌مان مراقبت کنیم؟

با توجه به شرایط گرد و غبار در ایران که در برخی از شهرها بیشتر است، افراد مبتلا به آسم و سایر بیماری‌های تنفسی باید بدانند که سلامتی‌شان در خطر است و این شرایط می‌تواند بیماری‌شان را تشدید کند.
طوفان‌های گرد و غبار می‌توانند به طور قابل توجهی کیفیت هوا را کاهش دهند و افرادی که دارای شرایط تنفسی هستند باید اقدامات احتیاطی را به کار بگیرند.
هر فردی می‌تواند اثرات سلامتی ناشی از طوفان‌های گرد و غبار را تجربه کند، به‌ویژه افرادی که از قبل شرایطی مانند آسم دارند.
شایع‌ترین علائمی که در شرایط گرد و غبار تجربه می‌شود، تحریک چشم‌ها و راه‌های هوایی فوقانی است و هر چه مدت طولانی‌تری در معرض این شرایط قرار بگیرید، احتمال تاثیرات منفی آن بیشتر می‌شود.
به همین دلیل است که افرادی که آسیب‌پذیر هستند باید مراقب تشدید وضعیت خود باشند و در صورت امکان از قرار گرفتن در معرض سطوح بالاتر گرد و غبار خودداری کنند.

بیشتر بخوانید: کرونا در بیماران آسم چه عاقبتی دارد؟

وقتی غبار تنفس می‌کنیم چه اتفاقی می‌افتد؟
ریه‌ها توسط یک سری مکانیسم‌های دفاعی در نواحی مختلف دستگاه تنفسی محافظت می‌شوند.
وقتی فردی نفس می‌کشد، ذرات معلق در هوا وارد بینی می‌شوند، اما همه آن‌ها به ریه‌ها نمی‌رسند. بینی، یک فیلتر کارآمد است. اکثر ذرات بزرگ در آن متوقف می‌شوند، تا زمانی که به طور مکانیکی با دمیدن بینی یا عطسه خارج شوند.
برخی از ذرات کوچکتر موفق می‌شوند از بینی عبور کنند و به نای و لوله‌های هوای تقسیم شده‌ای که به ریه‌ها منتهی می‌شود، برسند.
این لوله‌ها «برونش» و « برونشیول » نامیده می‌شوند. همه این راه‌های هوایی توسط سلول‌ها پوشیده شده‌اند. مخاطی که آن‌ها تولید می‌کنند بیشتر ذرات گرد و غبار را می‌گیرد.

بیشتر بخوانید: آسم در دوران بارداری، سوال هایی که باید جوابشان را بدانید

واکنش سیستم تنفسی به گرد و غبار چیست؟
گرد و غباری که به کیسه‌ها و قسمت پایینی راه‌های هوایی می‌رسد که مژک وجود ندارد، توسط سلول‌های خاصی به نام ماکروفاژها مورد حمله قرار می‌گیرد. ماکروفاژها برای دفاع از ریه‌ها بسیار مهم هستند . کیسه‌های هوا را تمیز نگه می‌دارند.

ریه‌ها دارای سیستم دیگری برای حذف گرد و غبار هستند. ریه ها می‌توانند با تولید پروتئین‌های خاصی به حضور ذرات حامل میکروب واکنش نشان دهند.

ماکروفاژها عملا ذرات را می‌بلعند. سپس ماکروفاژها به قسمتی از راه‌های هوایی می‌رسند که توسط مژک پوشانده شده است. حرکات موج‌مانند مژک‌ها، ماکروفاژها را که حاوی گرد و غبار هستند به سمت گلو حرکت می‌دهند، جایی که به بیرون فرستاده یا بلعیده می‌شوند.
علاوه بر ماکروفاژها، ریه‌ها دارای سیستم دیگری برای حذف گرد و غبار هستند. ریه ها می‌توانند با تولید پروتئین‌های خاصی به حضور ذرات حامل میکروب واکنش نشان دهند. این پروتئین‌ها به ذرات متصل می‌شوند تا آن‌ها را خنثی کنند.

غبارها چیستند؟
غبارها ذرات ریز جامد هستند که در هوا پراکنده یا معلق‌اند. ذرات بسته به منبع غبار، به دو دسته «غیر آلی» یا «آلی» تقسیم می‌شوند.

بیشتر بخوانید: انجام اسکن ریه، برای چه کسانی واجبه؟

گرد و غبارهای غیر آلی می‌توانند از آسیاب کردن فلزات، یا مواد معدنی مانند سنگ یا خاک به وجود بیایند. نمونه‌هایی از غبارهای معدنی سیلیس، آزبست و زغال سنگ هستند.
غبارهای آلی از گیاهان یا جانوران سرچشمه می‌گیرند. نمونه‌ای از گرد و غبار آلی گرد و غباری است که از دست زدن به غلات به وجود می‌آید.
به‌غیر از اجزای گیاهی یا حیوانی، گرد و غبارهای آلی ممکن است حاوی قارچ یا میکروب و مواد سمی ناشی از میکروب‌ها هم باشند.
گرد و غبار همچنین می‌تواند از مواد شیمیایی آلی مانند رنگ‌ها و آفت‌کش‌ها ناشی شود.

بیشتر بخوانید: آیا آسم کودکان درمان دارد؟

اثرات بالقوه سلامتی در شرایط گرد و غبار چیست؟
بسته به سطح قرار گرفتن در معرض طوفان گرد و غبار، این شرایط ممکن است چشم، بینی و گلو را تحریک کند.
کودکان، افراد مسن و افرادی که از دیابت، بیماری‌های قلبی یا بیماری‌های تنفسی مانند آسم ، برونشیت مزمن و « آمفیزم » رنج می‌برند، در برابر اثرات گرد و غبار آسیب‌پذیرتر هستند.

بیشتر بخوانید: علائم حمله قلبی در زنان چیست؟

اقدامات احتیاطی در شرایط گرد و غبار در ایران
می‌توانید اقدامات احتیاطی زیر را برای به حداقل رساندن اثرات طوفان‌های گرد و غبار بر سلامتی خود انجام دهید:

• در داخل خانه بمانید و درها و پنجره‌ها را بسته نگه دارید.
• در صورت امکان در محل‌های دارای تهویه مطبوع بمانید و تهویه هوا را طوری تنظیم کنید تا میزان گرد و غبار ورودی به ساختمان کاهش یابد.

  در صورت امکان در محل‌های دارای تهویه مطبوع بمانید و تهویه هوا را طوری تنظیم کنید تا میزان گرد و غبار ورودی به ساختمان کاهش یابد.

• از ورزش شدید بپرهیزید ، به‌خصوص اگر بیماری قلبی یا ریوی دارید.
• اگر انجام این کار بی‌خطر است، همسایه‌های مسن یا سایر افرادی را که فکر می‌کنید ممکن است به کمک بیشتری نیاز داشته باشند، بررسی کنید.

بیشتر بخوانید: عفونت ریه نوزاد، علت

هر فردی که بیماری قلبی یا ریوی دارد باید داروهای خود را طبق دستور پزشک مصرف کند.

• هر فردی که در مورد سلامتی خود نگرانی دارد باید از پزشک خود، مشاوره پزشکی بگیرد.
• هر شخصی که خس‌خس سینه، تنگی قفسه سینه یا مشکل در تنفس دارد، باید به دنبال کمک فوری پزشکی باشد.
• اگر مجبورید بیرون بروید تا حد امکان زمان کمتری را در بیرون از منزل بگذرانید .
• طوفان گرد و غبار ممکن است دید را کاهش دهد. هنگام رانندگی باید احتیاط بیشتری کرد تا از خطر تصادف جلوگیری شود.
• اگر خودروی شما دارای تهویه مطبوع است، میزان گرد و غبار وارد شده به خودرو را با تغییر مسیر ورودی هوا به حالت چرخشی کاهش دهید.
• اگر علائم شما بدتر شد به دنبال مراقبت پزشکی باشید.

اگر سئوال بیشتری دارید به بخش کلینیک در نی نی بان سر بزنید.