چگونه کودک را به انجام تکالیف درسی علاقمند کنیم؟
یکی از شکایت های والدین در طول سال تحصیلی از فرزندانشان انجام ندادن تکالیف درسی و مدرسه است.
یکی از شکایت های والدین در طول سال تحصیلی از فرزندانشان انجام ندادن تکالیف درسی و مدرسه است. این مسئله به ویژه پس از تعطیلات نوروزی که دانش آموزان ۲ هفته تعطیل بوده اند به مراتب بیشتر هم می شود.
بچه ها در طول تعطیلات دور کتاب و دفتر و تکلیف مدرسه را خط می کشند و از کلاس و درس فاصله می گیرند. به همین دلیل پس از حضور در مدرسه اشتیاق چندانی به انجام تکالیف از خود نشان نمی دهند.
واقعیت این است که برای بعضی از دبستانی ها هیچ کاری سخت تر از انجام تکالیف درسی نیست و والدین کلافه و خسته از تعیین انواع تنبیه و تشویق و تهدید و سرزنش درمی مانند که چگونه باید یک بار برای همیشه ضرورت انجام تکالیف درسی را به کودک بفهمانند، در این باره با دکتر پیمان هاشمیان نژاد فوق تخصص روان پزشکی اطفال و استادیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت وگو کرده ایم که در ادامه می آید.
فرزند پروری و تکالیف مدرسه
شکی نیست که شیوه درس خواندن بچه ها در منزل ارتباط مستقیمی با سبک فرزند پروری والدین دارد و هر قدر والدین والدگری آگاهانه را اجرا کنند، در شیوه درس خواندن بچه ها کمتر با مشکل مواجه می شوند.
دکتر هاشمیان نژاد با بیان این مطلب به خراسان می گوید: ابتدا بهتر است هدف از انجام تکالیف درسی مشخص شود. هدف از این تکالیف تکرار و تمرین دروس برای یادگیری بهتر دانش آموزان است.
دانش آموز با انجام تکالیف به کنجکاوی، جست وجو و برخورداری هر چه بهتر از آن چه فرا گرفته است می پردازد و سعی می کند به فراگیری خارج از چارچوب درس و مدرسه بپردازد.
بنابراین تکالیف باید هدفمند و اصولی باشد نه کاری برای تلف کردن وقت کودک. این در حالی است که در بیشتر موارد بچه ها و والدین از حجم تکالیف درسی شکایت می کنند، آن را ملال آور و کسل کننده می دانند و انجام آن را در یادگیری بهتر دروس رد می کنند.
بدیهی است که نقش سیستم آموزشی را در این مسئله نمی توان نادیده گرفت اما در این بحث ما به نقش والدین و تأثیر شیوه فرزند پروری بر انجام تکالیف درسی بچه ها می پردازیم.
والدین جدی و قاطع
قاطعیت و جدیت والدین در انجام کارها نقش تعیین کننده ای در حرف شنوی بچه ها در انجام کارهایشان از جمله تکالیف درسی دارد. والدینی که قاطع و مصمم هستند، کارهایشان را به موقع انجام می دهند، در واقع الگوی عملی در اختیار کودک قرار می دهند. کودک باید بداند که اگر قرار است کاری را انجام بدهد، دلیلی ندارد بهانه تراشی کند یا به دنبال راه فرار بگردد زیرا هر کس در منزل وظیفه ای دارد که باید انجام بدهد.
واقعیت این است که اگر والدین بتوانند اصول فرزند پروری را به درستی اجرا کنند، می توانند امیدوار باشند که نه فقط در انجام تکالیف بلکه در سایر امور، کودک وظیفه اش را انجام می دهد. بنابراین اولین اصل قاطعیت است که در همه امور باید رعایت شود. علاوه بر قاطعیت والدین باید مهربان باشند و با مهر و محبت از کودک بخواهند وظیفه خود را انجام دهد.
از طرفی برنامه درسی تنظیم شده در عین منظم بودن باید قابل انعطاف باشد و با مشورت و مشارکت بچه ها تنظیم شود. والدین باید دقیقا توقع خود را از کودک عنوان و مشخص کنند که پس از انجام تکالیف چه کار تفریحی می تواند انجام دهد.
این استاد دانشگاه تصریح می کند: والدین باید توانایی کودک را در انجام تکالیف ارزیابی کنند و طبق آن از کودک توقع داشته باشند.
گاهی علاقه، تمرکز و توجه کودک به یک درس کمتر است، بنابراین توجه به علایق و توانایی کودک اهمیت اساسی دارد در غیر این صورت و با تهدید و یا اجبار کودک واکنش تند نشان می دهد یا از درس خسته و دلزده می شود.
برای جلوگیری از خستگی و دلزدگی کودک بهتر است تکالیف را هر قدر هم کم است، تقسیم بندی کنیم به عنوان مثال ۲ صفحه مشق را به ۴ قسمت تقسیم کنیم و در فواصل مشخص از او بخواهیم آن را انجام دهد.
گاهی از او بپرسیم که تصمیم می گیرد تکالیفش را چگونه انجام دهد. این کار برای جلوگیری از بهانه تراشی کودکان بهترین شیوه است. از او بپرسیم با توجه به این که تکلیف زیادی داری، ترجیح می دهی چگونه آن را انجام بدهی اگر تکالیفت تمام شد، دوست داری چه کار کنی.
اگر کودک به رفتن به پارک ابراز تمایل کرد به او بگویید اگر تا ساعت ۷ تکالیفت را انجام دهی می توانیم به پارک برویم.
تکرار چندین باره «تکلیفت را بنویس»، «چقدر طولش می دهی»، «چرا اذیت می کنی»، «تو شاگرد تنبلی» و... نه فقط به ترغیب کودک به انجام تکالیفش منجر نمی شود، بلکه باعث می شود او مقابله به مثل کند.
توجه به پیش نیازها
دکتر هاشمیان نژاد با اشاره به این که لازم است برخی مهارت ها قبل از مدرسه در کودک پرورانده شود، تاکید می کند: متاسفانه بسیاری از خانواده ها به این نکته کمتر توجه می کنند. به عنوان مثال در درس ریاضی باید مهارت های فضایی و دیداری کودک تقویت شود. یعنی بتواند تصویر ذهنی از درس داشته باشد.
گاهی اصرار والدین بر یادگیری درس از روی کتاب بی فایده است و باید مهارت های دیگری در وی تقویت شود. در چنین شرایطی مشورت با معلم برای یادگیری و استفاده از وسایل کمک آموزشی می تواند بسیار کمک کننده باشد.
گاه می توان فعالیت های درسی را با کارهای مورد علاقه کودک تلفیق کرد تا انگیزه وی برای انجام تکالیف درسی بیشتر شود. به عنوان مثال برای تقویت املای کودک از او بخواهیم نوشته های بازی مورد علاقه اش را بخواند و حروف را اسم ببرد، اسم خودش و اسم کسانی را که دوست دارد، بنویسد.
ترکیب بازی با درس یکی از بهترین روش های آموزشی است که مورد تایید همه کارشناسان و اهل فن است.
سختگیری ممنوع
توجه به تفاوت کودکان از سوی والدین امر بسیار مهمی است و نباید برای کودکان ضعیف تر سختگیری بی جا کرد. بعضی کودکان کندتر هستند و نیاز به زمان بیشتری برای نوشتن دارند، برخی دیرتر درس را متوجه می شوند و برخی علاقه کمتری نسبت به یک درس نشان می دهند.
همین ویژگی باعث می شود کودک مرتب از انجام تکالیف طفره برود و والدین که ریشه مشکل را پیدا نکرده اند، روز به روز سختگیرتر می شوند و مشکل کودک را تشدید می کنند. بنابراین مقایسه درس کودکان با یکدیگر کار اشتباهی است.
وقتی کودک ضعیف تر است والدین باید ابتدا با او همدلی و سپس تلاش کنند از میان صحبت های کودک علت این امر را جویا شوند. بچه ها گاهی اوقات مشکل را می گویند اما نه به زبان بزرگ ترها بلکه به زبان خودشان؛ بنابراین بهتر است والدین به دقت به حرف کودک گوش کنند و راه حل را از حرف های او بیابند.
در واقع نباید کودک را وادار کرد که دلیل ننوشتن تکالیفش را بگوید بلکه باید از او خواست احساسش را بگوید، دوست دارد چه کارهایی انجام دهد، از چه کارهایی بدش می آید و... سپس از حرف های خودش استفاده کرد و دلیل مشق نوشتن و انجام تکالیف را برای او توضیح داد.
نکته این جاست که قاطعیت والدین حتی در این شرایط هم حیاتی است و کودک باید بداند انجام تکالیف وظیفه اوست، وظیفه ای که باید انجام دهد.
لجبازی کودکان
به گفته دکتر هاشمیان نژاد اگر می خواهید مانع از لجبازی کودک شوید به احساسات او توجه کنید. وقتی خسته، بی حوصله یا کسل است، او را درک کنید با وی همدلی و تاکید کنید که می دانید چقدر مشق نوشتن در این شرایط سخت است اما او باید این کار را انجام دهد.
اگر اشتیاق کودک به تماشای تلویزیون را ندیده بگیرید، او هم اشتیاق شما به نوشتن مشق را نادیده می گیرد و به این طریق جبران می کند. در واقع با ننوشتن تکالیف از والدین انتقام می گیرد.
بنابراین والدین باید کاری کنند که کودک با انجام تکالیف به کارهای مورد علاقه خود برسد و در ضمن راه های فرار را هم ببندند. مثلا اگر قرار است مهمان از راه برسد، کودک همه تکالیف را کنار می گذارد تا مهمان ها بیایند. این کار باعث می شود که کودک به دنبال راه فرار باشد.
در صورتی که والدین باید به کودک بفهمانند که برنامه درسی کودک تحت هیچ شرایطی تغییر نمی کند والا امتیازاتی را از دست می دهد.
نوجوانی
دکتر هاشمیان نژاد با اشاره به ویژگی اصلی این دوران که دوران هویت و استقلال است، تصریح می کند: در این دوران انجام تکالیف درسی اصل نیست و ایجاد انگیزه و تمایل به تحصیل حرف اول را می زند. در این دوران نوجوان پسر به پدر و نوجوان دختر به مادر نیاز بیشتری دارد تا الگوسازی جنسیتی انجام دهد.
گذاشتن وقت برای نوجوان از سوی والدین اهمیت اساسی دارد زیرا در همین اوقات است که نوجوان تلاش می کند با والد هم جنس خود همذات پنداری کند و یا از او الگو بگیرد. آموزش غیرمستقیم هم در همین مرحله آغاز می شود و می توان از تفکرات نوجوان و آینده ای که در ذهن دارد کمک گرفت و به وی یادآور شد که چه گام هایی باید بردارد تا به بهترین شکل به اهدافش برسد.
نوجوان باید دریابد یکی از راه های رسیدن به موفقیت ادامه تحصیل است زیرا علاوه بر رشد علمی باید رشد اجتماعی داشته باشد و بتواند طعم استقلال را بچشد و هویت خود را شناسایی کند.
مهم‌ترین مطالب دراین‌باره:
هر دانش آموزی باید بهترین زمان برای انجام تکالیفش رو پیدا کنه که البته معمولا، دانش آموزا موفق نمیشن یه زمان مناسب برای یادگیریشون انتخاب کنن و این باعث میشه علاقه شون به مطالعه از بین بره.
یکی از مزایای تکالیف مدرسه اینه که به دانش آموز کمک میکنه تا آموزش و یادگیریش موثرتر بشه.
یه کودک بدون آموزش و تحصیل مثل یه پرنده بدون باله بنابراین، همه باید ارزشش رو بدونن و بهترین روش و زمان رو برای یادگیری شون پیدا کنن.
بچه ها می تونن تکالیف شون رو هر وقت که بخوان انجام بدن اما بهتره هرکس زمان مناسب خودشو پیدا کنه طوری که با انجام تکالیفش یادگیریش بالاتر بره و درکل این کار باعث پیشرفت تحصیلیش بشه.
هر دانش آموزی باید بهترین زمان برای انجام تکالیفش رو پیدا کنه که البته معمولا، دانش آموزا موفق نمیشن یه زمان مناسب برای یادگیریشون انتخاب کنن و این باعث میشه علاقه شون به مطالعه از بین بره.
یکی از مزایای تکالیف مدرسه اینه که به دانش آموز کمک میکنه تا آموزش و یادگیریش موثرتر بشه.
یه کودک بدون آموزش و تحصیل مثل یه پرنده بدون باله بنابراین، همه باید ارزشش رو بدونن و بهترین روش و زمان رو برای یادگیری شون پیدا کنن.
بچه ها می تونن تکالیف شون رو هر وقت که بخوان انجام بدن اما بهتره هرکس زمان مناسب خودشو پیدا کنه طوری که با انجام تکالیفش یادگیریش بالاتر بره و درکل این کار باعث پیشرفت تحصیلیش بشه.
صبح زود و قدرت بالای یادگیری
صبح زود برای بعضی از دانش آموزا زمان مناسبیه. دانش آموز سرحال و بانشاطه و ذهنش کاملا آماده است تا هر موضوعی رو به راحتی بتونه یاد بگیره.
میتونه صبح زود با انتخاب یه مکان خنک و آروم، مسائل پیچیده و دشوار رو حل کنه و یا هر درس سخت و مفهومی رو به خاطر بسپاره.
انجام تکالیف با آرامش و سکوت در اواخر شب
خیلی از دانش آموزا عادت دارن آخر شب درس بخونن و تکالیف شون رو انجام بدن و به هر دلیلی دوست دارن شب ها دیروقت بخوابن.
این موقع از شب براشون زمان مناسبیه چون خونه پر از آرامش و سکوته و همه خوابن درنتیجه میتونن تکالیف شون رو با آرامش خاطر و طمانینه انجام بدن. برای این دسته از دانش آموزا آخر شب زمانیه که میتونن تمام تکالیف و سوالات شون رو خیلی راحت و سریع انجام بدن.
اما درمورد کودکان و دانش آموزان نوجوان در سن رشد مساله فرق میکنه، اونا بخاطر سلامتی و رشدشون باید شب ها زود بخوابن بنابراین بهتره تکالیف خود را زودتر انجام دهند.
بهترین زمان، بلافاصله پس از مدرسه
یه پیشنهاد فوق العاده به دانش آموزا اینه که وقتی از مدرسه برگشتن بعد از یه استراحت کوتاه بلافاصله شروع به مطالعه و انجام تکالیف شون بکنن.
این کار خیلی تاثیر گذاره چونکه دانش آموز به راحتی هرآنچه در کلاس یادگرفته رو بخاطر میاره.
تعطیلات آخر هفته گزینه مناسبی برای تکالیف هفته بعد
اگر تکالیف تون برای روز بعد نیست میتونین آخر هفته انجامش بدین چون هم زمان کافی در اختیار دارین هم دقت مناسبی دارین.
به هر حال شما به عنوان یه دانش آموز باید زمان مناسب مطالعه و انجام تکالیف تون رو با توجه به حجم و سختی یا آسانی آن، پیدا کنین طوری که برای انجامش وقت کم نیارین.
ممکنه یه مطلب خیلی سخت باشه بنابراین برای انجامش باید زمانی رو انتخاب کنین که تمرکز بالایی داشته باشین و یا امکان داره حجم تکالیف تون خیلی زیاد باشه و وقت زیادی از شما بگیره بنابراین باید زمانی رو انتخاب کنین که بتونین به موقع تکالیف تون رو انجام بدین.
چگونه روی مطالعه و تکالیف تمرکز کنیم؟
بعد از اینکه بهترین زمان رو برای انجام تکالیف تون پیدا کردین باید یه برنامه کامل و منعطف براش بنویسین و بهش پایبند باشین. حالا باید به این توجه کنیم که چطور تمرکزمون رو بالا ببریم تا کمترین اشتباه رو بکنیم.
- باید عوامل حواس پرتی رو از بین ببریم. مثلا نباید جلوی تلویزیون بشینین یا اینکه موبایل و وسایل الکترونیکی دیگه رو در زمان انجام تکالیف و مطالعه خاموش نگه دارین و کنارمون نذارین.
- یه محل آروم برای مطالعه پیدا کنین که کسی مزاحم درس خوندن و نوشتن تکالیف تون نشه.
- همه وسایل مورد نیاز تکالیف تون رو قبل از انجتم دادنش فراهم کنین تا مجبور نباشین حین انجام تکالیف برای پیدا کردن کتاب، مداد، خط کش و … وقت صرف کنین که تمرکز و سرعت تون رو پایین بیاره.
- حتما اشکالات درسی تون رو رفع کنین و گرنه نمیتونید تمام مساله ها رو حل کنین و کامل یاد بگیرین. برای این کار میتونین از معلم یا حتی دوستان تون کمک بگیرین
- برای دانش آموزان ابتدایی والدین میتونن این پیشنهادات رو برای فرزندشون اجرا کنن.
نظر کاربران
عالی بوداقای دکترازپیشنهادتون
سلام باعرض وادب واحترام خدمت آقای دکتر:
من پسرم کلاس هشتم است امسال درساش خوب نیست درس نمیخونه اون کوچیک بودپدرش فوت کرده من باید چجوری باهاش رفتار کنم که به درس علاقمند شودلطفا راهنمایی کنید
پاسخ ها
سلام و ممنون از توجهتونبرای طرح سوال و گرفتن پاسخ فقط از لینک زیر استفاده کنیدhttps://niniban.com/fa/forms/1
سلام خسته نباشید من پسرچهارم ابتدایی دارم ازروزی که مدرسه رفته معلم هاگفتن تنبله اصلا توباغ نیست علاقه ای به درس نداره ضریب هوشیشم گفتن خوبه به بازی بیشتر علاقه داره نمیدونم منوراهنمایی کنید
پاسخ ها
سلام و ممنون از توجهتون
برای طرح سوال و گرفتن پاسخ فقط از لینک زیر استفاده کنید
https://moshavere.niniban.com
سلام.برادرزاده ۸ساله ام علیرغم هوش بالا بسیار شیطونه ودل نمیدهدبه انجام تکالیفش .همه مارو خسته کرده.مادرش با دمپایی بالای سرش می ایسته...من تحمل گریشو ندارم وبا انبیه بشدت مخالفم .چکارکنیم که خودش درک کنه که چه وظیفه ای داره ....ممنون
پاسخ ها
سلام و ممنون از توجهتون
برای طرح سوال و گرفتن پاسخ فقط از لینک
زیر استفاده کنید
https://ninisoal.com/
سلام.برادرزاده ۸ساله ام علیرغم هوش بالا بسیار شیطونه ودل نمیدهدبه انجام تکالیفش .همه مارو خسته کرده.مادرش با دمپایی بالای سرش می ایسته...من تحمل گریشو ندارم وبا انبیه بشدت مخالفم .چکارکنیم که خودش درک کنه که چه وظیفه ای داره ....ممنون
پاسخ ها
سلام و ممنون از توجهتون
برای طرح سوال و گرفتن پاسخ فقط از لینک
زیر استفاده کنید
https://ninisoal.com/
سلام. پسر من ۶ سالشه و پیش دبستانی است و به هیچ عنوان علاقه ای به درس و تکلیف نداره. تمام تکاایفشو با زور و گاهی کتک انجام میده مثلا درسشون حرف "ر" بود بلد نیست بنویسه هر چی تمرین میکنم تاثیر نداره موندم چیکارم کنم میترسم کلاس اول اذیت کنه حتی شعرهایی رو هم که حفظ میکنه رو زود فراموش میکنه لطفا راهنمایی م کنید.
پاسخ ها
سلام و ممنون از توجهتون
برای طرح سوال و گرفتن پاسخ فقط از لینک
زیر استفاده کنید
https://ninisoal.com/
سلام دختر من اول دبستانه دل نمیده به مشق نوشتن (اینم بگم از اول میومد سریع مینوشت ولی الان ن)
سلام من یک پسر ۷ساله دارم که به کلاس اول میرود اما از آغاز سال تحصیلی تا الان چیزی یاد نگرفته است بااینکه خیلی باهاش تکرار و تمرین میکنم اما چیزی یاد نگرفته است حتی حرف آ را نیز یاد نگرفته تمام وقتم را نیز صرف تکرار و تمرین با فرزندم میکنم اما نتیجه ای نگرفته ام تمام دیکته هایش هم نیز نمرات پایین گرفته است خیلی خسته شده ام از دستش لطفا راهنمایی کنید خیلی ممنونم
پاسخ ها
همراه عزیز نی‌نی‌بان، اگر سوالی از متخصصان دارید در آدرس زیر مطرح کنید
https://bit.ly/31AMOqp
سلام
من میخوام برم هشتم یه برنامه ریزی بگید واسم خوب باشه با تشکر
پاسخ ها
همراه عزیز نی نی بان همانطور که می دانید سایت ما سایت تخصصی بارداری و کودکیاری است و توان پاسخ به سوالات خارج از موضوع را ندارد. از شما سپاسگزاریم
سلام،دختر من کلاس چهارم ابتدایی،و معلمش اصلا ازش رازی نیست همش حواس پرته،درس نمیخونه ،تکالبف باید ب زور اجبار کنیم انجام بده،حتی امتحانهاشم خوب نگرفته ،یغنی علاقه ای ب درس نداره ممنون میشم راهنماییم کنید
پاسخ ها
همراه عزیز نی نی بان، اگر سئوالی دارید با متخصصان کلینیک نی نی بان مطرح کنید
https://clinic.niniban.com