ماه هشتم بارداری _ تغییرات، مراقبت‌ها و علائم زایمان زودرس ماه ۸

شروع ماه هشتم بارداری از چه هفته‌ای است؟

ماه هشتم بارداری از هفته ۳۱ تا پایان هفته ۳۵ بارداری را در بر می‌گیرد. این بازه زمانی درست پیش از ماه نهم قرار دارد و بدن مادر خود را برای زایمان آماده می‌کند. در هفته‌های ابتدایی این ماه، رحم مادر بزرگ‌تر می‌شود و حرکات جنین بیشتر احساس می‌شود.

در پایان ماه هشتم، احتمال بروز انقباضات رحمی بیشتر می‌شود، ولی معمولاً این انقباضات از نوع براکستون هیکس (کاذب) هستند و نشانه زایمان واقعی نیستند. در این دوره، پزشک ممکن است فواصل و شدت این انقباضات را بررسی کند تا از سلامت بارداری مطمئن شود.

علائم ماه هشتم بارداری کدام‌اند؟

در ماه هشتم، علائم بارداری به اوج خود می‌رسند. احساس تنگی نفس، تورم در پاها و افزایش خستگی در بارداری از جمله نشانه‌های طبیعی این دوره‌اند. دلیل این علائم، بزرگ شدن رحم و فشار آن بر اندام‌های داخلی مانند ریه‌ها و مثانه است.

از دیگر علائم می‌توان به سوزش معده، یبوست در بارداری، افزایش ترشحات واژینال، خواب‌های آشفته و دردهای لگنی اشاره کرد. گاهی مادر احساس می‌کند رحمش به‌طور ناگهانی سفت می‌شود که همان انقباضات کاذب هستند. در صورت بروز دردهای مداوم یا خونریزی، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.

تغییرات شکم مادر در ماه هشتم بارداری

تغییرات اندازه شکم در ماه هشتم بارداری در افراد مختلف متفاوت است.

در این ماه، شکم مادر به بیشترین میزان برجستگی خود می‌رسد. ناف معمولاً بیرون‌زده می‌شود و پوست شکم ممکن است دچار خارش یا ترک‌های پوستی در بارداری شود. استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده مخصوص بارداری می‌تواند تا حدی به کاهش این خشکی و ترک‌ها کمک کند.

از سوی دیگر، رشد رحم باعث می‌شود مادر هنگام نشستن یا خوابیدن احساس سنگینی کند. پزشکان توصیه می‌کنند در این ماه مادر بیشتر به پهلوی چپ بخوابد تا جریان خون به جنین و رحم بهتر برسد.

رشد جنین در ماه هشتم بارداری چگونه است؟

در ماه هشتم بارداری، جنین به‌طور میانگین حدود ۴۵ سانتی‌متر قد و ۲ تا ۲٫۵ کیلوگرم وزن دارد و اندازه‌اش تقریباً به اندازه‌ی یک آناناس بزرگ یا طالبی متوسط است. در این مرحله، بدن او کاملاً شکل گرفته و چربی زیر پوست در حال افزایش است تا ظاهرش گردتر و نرم‌تر شود. پوست دیگر چروکیده نیست، موهای سر و مژه‌ها رشد کرده‌اند و چهره‌اش شباهت زیادی به نوزاد کامل دارد. حرکات دست و پا نیز محکم‌تر شده و مادر معمولاً لگدها یا چرخش‌های او را به‌وضوح احساس می‌کند.

وضعیت جنین در ماه هشتم بارداری چگونه است؟

در ماه هشتم، بیشتر جنین‌ها سر خود را به سمت پایین می‌چرخانند تا برای زایمان آماده شوند. این حالت را «وضعیت سفالیک جنین» می‌نامند.

در مواردی که جنین  در حالت بریچ (نشسته) است، پزشک ممکن است در هفته‌های پایانی با روش‌های خاص یا تمرینات ملایم، کمک کند تا جنین به وضعیت مناسب زایمان برگردد.

 دوقلوزایی در ماه هشتم بارداری

در بارداری دوقلو، فشار بیشتری به بدن مادر وارد می‌شود و احتمال زایمان زودرس افزایش دارد. دوقلوها در این ماه معمولاً رشد کمتری نسبت به جنین‌های تکی دارند زیرا فضای رحم محدود است.

مادرانی که بارداری دو یا چندقلو دارند باید در ماه هشتم تحت مراقبت دقیق‌تری باشند. پزشک ممکن است جلسات سونوگرافی را بیشتر کند تا رشد هر دو جنین و سلامت جفت‌ها بررسی شود. استراحت بیشتر و تغذیه کافی برای این مادران بسیار مهم است.

بیشتر بخوانید: چه چیزهایی باعث زایمان زودرس می شود؟

ماه هشتم بارداری و زیبایی جنین

در باور عام، گفته می‌شود چهره جنین در ماه هشتم شکل نهایی خود را می‌گیرد. از نظر علمی، این گفته تا حدی درست است زیرا در این ماه استخوان‌های صورت کامل می‌شوند و موهای سر، ابرو و مژه‌ها رشد قابل توجهی دارند.

رژیم غذایی مادر در این مرحله نقش مهمی در رشد پوست و موهای جنین دارد. مصرف منابع ویتامین A، E و اسیدهای چرب امگا ۳ مانند ماهی سالمون، گردو و تخم‌مرغ می‌تواند به زیبایی پوست و موهای جنین کمک کند.

بیشتر بخوانید: زیبایی جنین پسر و دختر در کدام ماه شکل می‌گیرد؟

فعالیت‌های مجاز ماه هشتم بارداری کدام‌اند؟

در این ماه، انجام فعالیت‌های سبک روزانه مانند پیاده‌روی آرام، حرکات کششی و تمرینات تنفسی مفید است. این فعالیت‌ها به بهبود جریان خون، کاهش تورم و آمادگی بدن برای زایمان کمک می‌کنند.

اما فعالیت‌های سنگین، بلند کردن اجسام یا ورزش‌های شدید باید کاملاً کنار گذاشته شود. استراحت کافی در طول روز، به‌ویژه در حالت خوابیده به پهلوی چپ، به حفظ سلامت جنین کمک می‌کند.

کارهای ممنوعه در ماه هشتم بارداری

در ماه هشتم بارداری، بدن مادر در اوج حساسیت و آمادگی برای زایمان قرار دارد و هر رفتار یا فعالیت نادرست می‌تواند خطر زایمان زودرس یا مشکلات جسمی را افزایش دهد. یکی از مهم‌ترین موارد ممنوع، بلند کردن اجسام سنگین است. این کار باعث افزایش فشار بر شکم و لگن شده و می‌تواند منجر به انقباضات رحمی یا پارگی کیسه آب شود. همچنین ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت بدون استراحت مناسب ممکن است باعث تورم پاها، کمردرد و اختلال در گردش خون شود.

از دیگر کارهای ممنوع، انجام فعالیت‌های شدید یا ورزش‌های سنگین مانند دویدن، پرش یا تمرینات کششی تند است. این حرکات ممکن است به عضلات رحم و لگن فشار وارد کنند. سفرهای طولانی‌مدت نیز به‌ویژه با خودرو یا هواپیما در این ماه توصیه نمی‌شود، مگر با اجازه پزشک. رژیم‌های غذایی سخت یا حذف وعده‌های غذایی به‌منظور کنترل وزن نیز ممنوع است، زیرا می‌تواند باعث ضعف مادر و رشد ناکافی جنین شود.

همچنین مادر باید از استفاده خودسرانه داروها، مصرف سیگار، الکل و نوشیدنی‌های کافئین‌دار زیاد پرهیز کند. خوابیدن به پشت نیز به دلیل فشار بر عروق اصلی و کاهش جریان خون به رحم، توصیه نمی‌شود. در مجموع، در ماه هشتم بارداری اولویت با استراحت، تغذیه سالم، آرامش روانی و رعایت توصیه‌های پزشک است تا مادر و جنین این ماه حساس را با سلامت پشت سر بگذارند.

بیشتر بخوانید: بعد از پارگی کیسه آب، چقدر زمان داریم؟ 3 حالت مختلف + نشانه‌ها

رابطه جنسی در ماه هشتم بارداری مجاز است؟

در بیشتر موارد، اگر بارداری طبیعی و بدون خطر باشد، رابطه جنسی در ماه هشتم مجاز است. با این حال، باید از حرکات فشاری و شدید پرهیز کرد.

اگر مادر دچار لکه‌بینی، درد، سابقه زایمان زودرس یا مشکلات دهانه رحم باشد، پزشک معمولاً توصیه می‌کند رابطه جنسی متوقف شود تا از تحریک زایمان جلوگیری شود.

در ماه هشتم بارداری چی بخوریم؟

تغذیه در این ماه باید سرشار از پروتئین، آهن، کلسیم و فیبر باشد. غذاهایی مانند گوشت سفید، تخم‌مرغ، عدس، سبزیجات برگ‌سبز، لبنیات کم‌چرب و نان سبوس‌دار بسیار مفید هستند.

همچنین نوشیدن آب کافی و مصرف میوه و سبزی تازه از یبوست و احتباس آب جلوگیری می‌کند. مادر باید از مصرف غذاهای شور، چرب، شیرینی‌جات و فست‌فود پرهیز کند تا فشار خون و وزن بیش از حد افزایش نیابد.

میوه در ماه هشتم بارداری چی بخوریم؟

میوه‌ها منبع غنی از ویتامین‌ها و فیبر هستند. سیب، پرتقال، انار، موز، انگور، گلابی و کیوی گزینه‌های عالی در این ماه‌اند. انار به خون‌سازی کمک می‌کند و فیبر گلابی از یبوست جلوگیری می‌کند.

مصرف خربزه، هندوانه یا میوه‌های آبدار در حد تعادل می‌تواند تورم بدن را کاهش دهد. در عین حال، باید از مصرف بیش‌از‌حد میوه‌های بسیار شیرین مانند خرما یا انجیر خشک پرهیز کرد تا قند خون افزایش نیابد.

ورزش در ماه هشتم بارداری

ورزش در ماه هشتم بارداری، در صورتی که بارداری بدون مشکل و نرمال باشد، می‌تواند بسیار مفید باشد و به کاهش دردهای عضلانی، بهبود گردش خون، کنترل وزن و آماده‌سازی بدن برای زایمان کمک کند. در این ماه، بدن مادر سنگین‌تر و مرکز ثقل تغییر کرده است، بنابراین باید از حرکات سنگین و سریع اجتناب شود. فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی آرام، حرکات کششی ملایم، یوگای مخصوص بارداری و تمرینات تنفسی از بهترین گزینه‌ها برای این دوران هستند. این نوع حرکات باعث تقویت عضلات لگن، بهبود وضعیت بدن و آرامش ذهنی مادر می‌شوند.

در مقابل، ورزش‌هایی مانند دویدن، پریدن، دوچرخه‌سواری، شنا در آب‌های عمیق یا هر فعالیتی که احتمال افتادن یا فشار زیاد بر شکم دارد، باید کنار گذاشته شوند. همچنین مادر باید هنگام ورزش، از کفش مناسب استفاده کند، مایعات کافی بنوشد و در محیط خنک بماند. هرگونه درد، سرگیجه، تنگی نفس یا انقباض غیرعادی نشانه توقف ورزش و مراجعه به پزشک است. به‌طور کلی، ورزش در ماه هشتم بارداری باید با هماهنگی پزشک و به شکل سبک و منظم انجام شود تا هم برای مادر و هم برای جنین مفید باشد.

اقدامات پزشکی مهم در ماه هشتم بارداری

در این ماه، ویزیت‌های پزشک باید منظم‌تر شود. معمولاً هر دو هفته یک‌بار، معاینه فشار خون، وزن، اندازه رحم و بررسی وضعیت جنین انجام می‌شود.

در صورت نیاز، سونوگرافی برای بررسی موقعیت جنین و وضعیت مایع آمنیوتیک درخواست می‌شود. اگر مادر علائم زایمان زودرس مانند دردهای منظم یا ترشحات غیرطبیعی داشته باشد، پزشک ممکن است داروهای کنترل انقباض یا بستری کوتاه‌مدت را توصیه کند.

نشانه‌های خطرناک در ماه هشتم بارداری

ماه هشتم بارداری مرحله‌ای حساس است که در آن باید هر تغییر غیرطبیعی در بدن مادر جدی گرفته شود. برخی نشانه‌ها می‌توانند نشان‌دهنده شروع زایمان زودرس یا وجود مشکلی در سلامت مادر یا جنین باشند و نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارند. از مهم‌ترین این علائم، دردهای شکمی منظم و مداوم است که شبیه انقباضات زایمان است. اگر این دردها با فاصله زمانی منظم تکرار شوند یا همراه با ترشح یا خونریزی باشند، ممکن است نشانه زایمان زودرس باشد.

یکی دیگر از علائم هشداردهنده، کاهش حرکات جنین است. اگر مادر برای چند ساعت هیچ حرکتی احساس نکند یا حرکات به‌طور چشمگیری کم شود، باید فوراً وضعیت جنین بررسی شود. همچنین تورم ناگهانی دست‌ها، پاها یا صورت، سردرد شدید، تاری دید و افزایش فشار خون می‌تواند نشانه مسمومیت بارداری (پره‌اکلامپسی) باشد که نیاز به مراقبت فوری دارد. ترشح مایع از واژن ممکن است به معنای پارگی کیسه آب باشد، حتی اگر بدون درد رخ دهد. به‌طور کلی، هر نوع خونریزی، تب بالا، تنگی نفس شدید، یا درد در قفسه سینه در ماه هشتم بارداری باید جدی گرفته شود و مادر باید بلافاصله با پزشک یا مرکز درمانی تماس بگیرد تا از خطرات احتمالی برای خود و جنین پیشگیری شود.

فشار به واژن در ماه هشتم بارداری

فشار و درد واژن در بارداری یکی از شکایات شایع مادران است و در بیشتر موارد کاملاً طبیعی به‌حساب می‌آید. در این ماه، جنین به سمت پایین رحم حرکت می‌کند و سر او معمولاً در مسیر لگن قرار می‌گیرد تا برای زایمان آماده شود. همین پایین آمدن جنین باعث افزایش فشار بر روی دهانه رحم، عضلات کف لگن و واژن می‌شود. علاوه بر آن، افزایش وزن رحم، رشد جنین و شل شدن لیگامان‌های لگنی در اثر ترشح هورمون ریلکسین نیز به احساس فشار یا کشش در ناحیه واژن کمک می‌کند.

با این حال، اگر این فشار همراه با درد شدید، انقباض‌های منظم، ترشح مایع شفاف (احتمال پارگی کیسه آب)، خون‌ریزی یا احساس سنگینی بیش از حد باشد، می‌تواند نشانه‌ای از زایمان زودرس یا مشکلات دیگر باشد و نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد. در غیر این صورت، فشار خفیف و گهگاه در ناحیه واژن در ماه هشتم امری طبیعی است و معمولاً با استراحت، تغییر وضعیت بدن و پرهیز از ایستادن طولانی کاهش پیدا می‌کند.

 علائم زایمان زودرس در ماه هشتم بارداری

علائم زایمان زودرس در ماه هشتم بارداری معمولاً با انقباضات منظم رحم همراه است که در فواصل زمانی کوتاه (کمتر از ۱۰ دقیقه) تکرار می‌شوند و به‌تدریج شدت می‌گیرند. ممکن است مادر احساس فشار زیاد در لگن یا واژن داشته باشد، همراه با دردهای تیرکشنده در کمر یا پایین شکم. از دیگر نشانه‌ها می‌توان به ترشح مایع شفاف یا آبکی از واژن (پارگی کیسه آب)، ترشحات خونی یا مخاطی و کاهش حرکات جنین اشاره کرد. اگر هر یک از این علائم دیده شود، باید فوراً به پزشک یا بیمارستان مراجعه کرد تا با اقدامات پزشکی لازم، از زایمان زودرس جلوگیری یا آن را کنترل کنند.

دردهای ماه هشتم بارداری

درد در ناحیه لگن، کمر و پاها از رایج‌ترین شکایات مادران در ماه هشتم است. این دردها به‌دلیل فشار رحم بر عصب سیاتیک و تغییر در مرکز ثقل بدن رخ می‌دهند. استفاده از بالش‌های مخصوص بارداری هنگام خواب یا نشستن می‌تواند درد را کاهش دهد.

گاهی نیز مادر دچار انقباضات رحمی می‌شود که اگر منظم یا همراه با ترشح یا خونریزی باشد، می‌تواند نشانه زایمان زودرس باشد. در این صورت، مراجعه فوری به پزشک ضروری است تا از خطر زایمان پیش از موعد جلوگیری شود.

درد زیر شکم در ماه هشتم بارداری

درد زیر شکم در ماه هشتم بارداری پدیده‌ای نسبتاً شایع است و معمولاً ناشی از افزایش فشار رحم، کشش رباط‌ها و آمادگی بدن برای زایمان است. با رشد جنین، عضلات و رباط‌های اطراف رحم کشیده می‌شوند و این موضوع می‌تواند باعث درد خفیف یا احساس سنگینی در ناحیه زیر شکم شود. همچنین حرکات جنین، تغییر وضعیت بدن یا ایستادن طولانی ممکن است این درد را تشدید کند. در بیشتر موارد این درد طبیعی است و با استراحت، نوشیدن آب کافی و تغییر وضعیت بدن کاهش می‌یابد. با این حال، اگر دردها شدید، منظم، همراه با ترشح، خون‌ریزی یا انقباضات مکرر باشند، می‌تواند نشانه‌ای از زایمان زودرس یا مشکل رحمی باشد و نیاز به بررسی فوری توسط پزشک دارد.

توصیه‌های ریحانه بهشتی برای ماه هشتم بارداری

در کتاب «ریحانه بهشتی»، برای ماه هشتم بارداری توصیه شده است که مادر تا حد امکان آرامش روحی خود را حفظ کند، از خشم، اضطراب و اندوه دوری نماید و به یاد خدا و ذکر مشغول باشد. همچنین بر تغذیه مقوی، ساده و سبک تأکید شده است؛ غذاهایی مانند برنج با گوشت گوسفند، سیب، گلابی، خرما و عسل مفید دانسته شده‌اند. پرهیز از خوردن غذاهای سنگین، نفاخ و پرچرب ضروری است تا مادر احساس سنگینی و ناراحتی نکند. ریحانه بهشتی همچنین توصیه می‌کند مادر در این ماه بیش از حد راه نرود یا فعالیت سنگین انجام ندهد، اما بی‌تحرکی مطلق هم نداشته باشد؛ پیاده‌روی آرام و منظم در هوای معتدل به بهبود گردش خون و آمادگی برای زایمان کمک می‌کند.

سخن پایانی

ماه هشتم بارداری یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین مراحل این مسیر نه‌ماهه است. در این ماه، بدن مادر به اوج تغییرات خود می‌رسد و جنین نیز تقریباً آماده ورود به دنیای بیرون است. مراقبت از تغذیه، استراحت کافی، انجام فعالیت‌های سبک و پیگیری منظم ویزیت‌های پزشکی در این دوران اهمیت زیادی دارد. هر نشانه غیرعادی مانند دردهای مکرر، کاهش حرکات جنین یا ترشحات غیرطبیعی باید جدی گرفته شود، زیرا تشخیص زودهنگام می‌تواند از بسیاری از خطرات احتمالی جلوگیری کند. در نهایت، آرامش ذهنی و حمایت عاطفی اطرافیان نقش بزرگی در سلامت مادر و رشد سالم جنین دارد. مادر باید بداند که این ماه، آغاز مرحله‌ای تازه از زندگی است و با رعایت توصیه‌های پزشکی و حفظ آرامش، به‌زودی تجربه شیرین در آغوش گرفتن نوزاد خود را خواهد داشت.