رشد و تکامل کودکان، نوزادی تا هشت سالگی

ﻫﺮ ﻧﻮﻉ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﻬﺪﺍﺷﺘﻲ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﺍﺭﺗﻘﺎﻱ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻛﻮﺩﻙ ﺳﺎﻟﻢ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺑﺮﻣﻲﮔﻴﺮﺩ؛ ﺩﺭﻙ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﻭ ﺍﺻﻮﻝ ﺁﻥ، ﻣﺮﺍﻗﺒﺖ ﻛﻮﺩﻙ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺑﺰﺭﮔﺴﺎﻝ ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺭﻭﻧﺪ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻛﻮﺩﻙ ﺑﺮﺍﻱ ﻛﺴﺐ ﺳﻼﻣﺖ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، ﻫﻴﺠﺎﻧﻲ ﻭ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻭ ﺟﺴﻤﻲ ﺍﻭ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺑﺴﺰﺍﻳﻲ ﺩﺍﺭﺩ. ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﺭﻭﻧﺪ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻛﻮﺩﻙ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎﻱ ﻣﺨﺼﻮﺹ ﻫﺮ ﺳﻦ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻛﻠﻴﺪﻱ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﻋﺪﻡ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺁﻧﻬﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻮﺩﻙ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﻳﻚ ﻧﮕﺮﺍﻧﻲ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﺷﻮﺩ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎﻱ ﻛﻠﻴﺪﻱ ﺩﺭ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﺳﻨﻴﻦ ﺩﺭ ﺯﻳﺮ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ:

ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎﻱ ﻣﻬﻢ ﺗﻜﺎﻣﻠﻲ ﺩﺭ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﺗﺎ ۸ ﺳﺎﻟﮕﻲ
30 ﺭﻭﺯﮔﻲ: ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ، ﺩﺭﺁﻭﺭﺩﻥ ﺻﺪﺍﻱ ﺁﺭﺍﻡ، ﺍﮔﺮ ﺑﻪ ﺷﻜﻢ ﺑﺨﻮﺍﺑﺪ ﭼﺎﻧﻪ ﺭﺍ ﺑﺎﻻ ﻧﮕﻪ ﻣﻲﺩﺍﺭﺩ، ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ ﺷﻲ ﻣﺘﺤﺮﻙ ﺭﺍ ﺗﺎ 90 ﺩﺭﺟﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﻣﻲﻛﻨﺪ، ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻣﻲ ﺯﻧﺪ.

4 ﻣﺎﻫﮕﻲ: ﻧﮕﻪ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺳﺮ ﺩﺭ ﺧﻂ ﻭﺳﻂ، ﺩﺭﺍﺯ ﻛﺮﺩﻥ ﺩﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺍﺷﻴﺎء ﻭﺑﻪ ﺩﻫﺎﻥ ﺑﺮﺩﻥ ﺁﻥﻫﺎ، ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﺧﻨﺪﺩ، ﺟﻴﻎ ﻣﻲ ﻛﺸﺪ ﻭ ﺧﺸﻤﮕﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮﺩ.

9 ﻣﺎﻫﮕﻲ:ﺧﻮﺩﺵ ﻏﺬﺍ ﻣﻰﺧﻮﺭﺩ، ﺑﺎﺑﺎ ﻭ ﻣﺎﻣﺎﻥ ﻧﺎﻣﻔﻬﻮﻡ.

10 ﻣﺎﻫﮕﻲ: ﻧﺸﺴﺘﻦ ﺑﺪﻭﻥ ﺩﺳﺖ، ﺑﺎﺑﺎ ﻭﻣﺎﻣﺎﻥ ﮔﻔﺘﻦ

15 ﻣﺎﻫﮕﻲ: ﺗﻮپ ﺑﺎﺯﻱ، ﺗﻠﻔﻆ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻳﻚ ﻳﺎ ﺩﻭ ﻛﻠﻤﻪ

18 ﻣﺎﻫﮕﻲ: ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻏﺬﺍ ﺧﻮﺭﺩﻥ

2 ﺳﺎﻟﮕﻲ: ﺩﺭﺁﻭﺭﺩﻥ ﻟﺒﺎﺱ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ، ﺟﻤﻠﻪﺳﺎﺯﻯ، ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻥ ﺷﺶ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺪﻥ

4 ﺳﺎﻟﮕﻲ: ﭘﻮﺷﻴﺪﻥ ﻟﺒﺎﺱ ﺑﺪﻭﻥ ﻛﻤﻚ، ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﺗﻮﺍﻟﺖ ﺭﻓﺘﻦ، ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺑﻮﺩﻥ ﺗﻤﺎﻡ ﺻﺤﺒﺖﻫﺎﻳﺶ، ﻗﺼﻪ ﮔﻔﺘﻦ، ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺳﻪ ﺷﻲ، ﺍﻳﺴﺘﺎﺩﻥ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺩﻭ ﺛﺎﻧﻴﻪ ﺭﻭﻱ ﻳﻚ ﭘﺎ

6 ﺳﺎﻟﮕﻲ: ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻛﺮﺩﻥ ﭼﺎﻱ، ﺷﻤﺎﺭﺵ ﭘﻨﺞ ﺷﻲ، ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺘﻀﺎﺩ ﺩﻭ ﻣﻮﺭﺩ، ﻛﺸﻴﺪﻥ ﻣﺮﺑﻊ ﺍﺯ ﺭﻭﻱ ﺁﻥ، ﺍﻳﺴﺘﺎﺩﻥ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﭼﻬﺎﺭ ﺛﺎﻧﻴﻪ ﺭﻭﻱ ﻳﻚ ﭘﺎ، ﻳﺎﺩﮔﻴﺮﻱ ﻣﻬﺎﺭﺕﻫﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺩﺑﺴﺘﺎﻧﻲ ﻭ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻛﺎﺭﻫﺎ ﻣﺜﻞ ﻫﻤﺴﺎﻻﻥ

7 ﻭ8 ﺳﺎﻟﮕﻲ: ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻛﻮﺩﻙ ﻣﺜﻞ ﻫﻤﺴﺎﻻﻥ ، ﻋﺪﻡ ﻧﮕﺮﺍﻧﻲ ﺍﺯ ﻧﺤﻮﻩ ﺣﺮﻑ ﺯﺩﻥ ﻭ ﻧﺤﻮﻩ ﻓﻬﻤﻴﺪﻥ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺍﻭ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ، ﻋﺪﻡ ﻧﮕﺮﺍﻧﻲ ﺍﺯ ﻧﺤﻮﻩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺩﺳﺖﻫﺎ ﭘﺎﻫﺎ ﺍﻧﮕﺸﺘﺎﻥ ﻭ ﺑﺎﺯﻭﻫﺎﻳﺶ ﻭ ﻳﺎﺩﮔﻴﺮﻱ ﻣﻬﺎﺭﺕ ﻫﺎﻱ ﭘﻴﺶ ﺩﺑﺴﺘﺎﻧﻲ ﻭ ﺩﺑﺴﺘﺎﻧﻲ

ﺭﺷﺪ ﻛﻮﺩﻙ
ﺑﺮﺍﻱ ﻗﻀﺎﻭﺕ ﺩﺭﻣﻮﺭﺩ ﺭﺷﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﻣﻌﻴﺎﺭﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺳﻨﺠﺶ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﮔﻴﺮﻱ ﻭﺯﻥ، ﻗﺪ ﻭ ﺩﻭﺭ ﺳﺮ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ. ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺳﻦ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎﻳﻲ ﺭﺍ ﻣﻲﺳﺎﺯﻧﺪﻛﻪ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎﻱ « ﺗﻦ ﺳﻨﺠﻲ»ﻧ ﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ.

ﻭﺯﻥ: ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻭ ﺳﺎﺩﻩﺗﺮﻳﻦ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎﻱ ﺭﺷﺪ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ. ﻭﺯﻥ ﻧﻮﺯﺍﺩﺍﻥ ﺗﺮﻡ (رسیده) ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺗﻮﻟﺪ ﺑﻴﻦ۲۵۰۰ ﺗﺎ ۴۶۰۰ ﮔﺮﻡ ﻭ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺘﻮﺳﻂ ۳۶۰۰ ﮔﺮﻡ است و معمولا پسرﻫﺎ ﻛﻤﻲ ﺍﺯ ﺩﺧﺘﺮﻫﺎ ﺳﻨﮕﻴﻦﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ.

ﻗﺪ: ﻗﺪ ﻳﺎ ﻃﻮﻝ ﺑﺪﻥ ﺷﺎﺧﺺ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﮔﻴﺮﻱ ﺭﺷﺪ ﺍﺳﺖ. ﻗﺪ ﻧﻮﺯﺍﺩﺍﻥ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻴﻦ ۴۵ ﺗﺎ ۵۵ ﻭ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺘﻮﺳﻂ ۵۰ ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ ﺍﺳﺖ.

ﺩﻭﺭﺳﺮ: ﻣﻐﺰ ﻛﻮﺩﻙ ﺳﺮﻳﻌﺘﺮ ﺍﺯ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺪﻧﺶ ﺭﺷﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺍﻳﻦ ﺭﺷﺪ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺳﻠﻮﻝﻫﺎ ﻭ ﻫﻢ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﺳﻠﻮﻝﻫﺎ ﺍﺳﺖ. ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ﺑﺎ ﺭﺷﺪ ﻣﻐﺰ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻫﺎﻱ ﺳﺮ ﻧﻴﺰ ﺭﺷﺪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﻠﺖ ﺁﻥ ﺑﺎﺯ ﺑﻮﺩﻥ ﻣﻼﺝ ﻫﺎﻱ ﻗﺪﺍﻣﻲ ﻭ ﺧﻠﻔﻲ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺗﻮﻟﺪ ﺍﺳﺖ، ﻣﻼﺝ ﺧﻠﻔﻲ ﺩﺭ۴ ﻣﺎﻫﮕﻲ ﻭ ﻣﻼﺝ ﻗﺪﺍﻣﻲ ﺣﺪﻭﺩ ۹ ﺗﺎ ۱۸ ﻣﺎﻫﮕﻲ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ .

ﮔﺮﭼﻪ ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎﻱ ﺗﻦ ﺳﻨﺠﻲ ﺍﺯ ﺍﺑﺰﺍﺭﻫﺎﻱ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺭﻭﻧﺪ ﺭﺷﺪ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻭﻟﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺑﺎﺭ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴﺮﻱ ﻧﻤﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺭﻭﻧﺪ ﺭﺷﺪ ﻛﻮﺩﻙ ﻗﻀﺎﻭﺕ ﻛﺮﺩ ﻭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﻨﺤﻨﻲﻫﺎﻱ ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺭﺷﺪ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﺿﺮﻭﺭﻱ ﺍﺳﺖ. ﺍﺯ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﻗﺒﺖ ﻫﺎﻱ ﻓﻌﻠﻲ ﻛﻮﺩﻙ ﺳﺎﻟﻢ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻫﺎﻱ ﻭﺯﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﺳﻦ، ﻗﺪ ﺑﺮﺍﻱ ﺳﻦ ﻭ ﺩﻭﺭ ﺳﺮ ﺑﺮﺍﻱ ﺳﻦ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻛﺮﺩ.

ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﺭﺷﺪ ﻭ ﻧﻤﻮ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ
ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺑﺮ ﺭﻭﻧﺪ ﺭﺷﺪ ﻭ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻲ ﮔﺬﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﺷﺮﺡ ﺫﻳﻞ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻛﺮﺩ:

ﺍﻟﻒ) ﺻﻔﺎﺕ ﺍﺭﺛﻲ ﻭ ژﻧﺘﻴﻜﻲ: ﻋﻮﺍﻣﻞ ژﻧﺘﻴﻜﻲ ﺑﺮ ﺭﺷﺪ ﻭ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻭ ﺑﻪ ﻭﻳﮋ ﻩ ﻗﺪ، ﻭﺯﻥ ﻭ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻭ ﻋﻘﻼﻧﻲ ﻭ ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ ﻣﻮﺛﺮ ﺍﺳﺖ.

ﺏ) ﻣﻴﺰﺍﻥﺭﺷﺪ: ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺟﻨﻴﻨﻲ ﻭ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ﺍﻭﻝ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺑﻠﻮﻍ ﺳﺮﻋﺖ ﺯﻳﺎﺩﺗﺮﻱ ﺩﺍﺭﺩ.

ﺝ) ﺟﻨﺲ: ﺟﻬﺶ ﺭﺷﺪﻱ ﺩﺧﺘﺮﺍﻥ ﻭ ﭘﺴﺮﺍﻥ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺑﺎﺷﺪ.

ﺩ) ﺗﻐﺬﻳﻪ: ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺑﺎﺭﺩﺍﺭﻱ، ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺑﺎﺭﺩﺍﺭﻱ ﻭﭘﺲ ﺍﺯ ﺯﺍﻳﻤﺎﻥ ﻭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﻜﻤﻞ ﻫﺎ ﻭ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺍﻧﺤﺼﺎﺭﻱ ﺣﺪﺍﻛﺜﺮ ﺗﺎ 6 ﻣﺎﻩ ﻭ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ ﺗﺎ 2 ﺳﺎﻝ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﺴﺰﺍﻳﻲ ﺩﺭ ﺭﺷﺪ ﻭ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻛﻮﺩﻙ ﺩﺍﺭﺩ.

ﻩ) ﻣﺤﻴﻂ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ: ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭﻱ ﺍﺯ ﻧﻮﺭ ﺁﻓﺘﺎﺏ، ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺧﻮﺏ، ﺭﻭﺷﻨﺎﻳﻲ ﻭ ﺗﻬﻮﻳﻪ ﺍﺯ ﺩﻳﮕﺮ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺗﺎﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭ ﺑﺮ ﺭﻭﻧﺪ ﺭﺷﺪ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﺍﺳﺖ.

ﻭ) ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺭﻭﺍﻥ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ: ﻋﺸﻖ ﻭ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﻣﺮﺍﻗﺒﺖ ﻭ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻴﻦ ﻭﺍﻟﺪﻳﻦ ﻭ ﻛﻮﺩﻙ ﻭﺣﻀﻮﺭ ﻳﻚ ﻳﺎ ﻫﺮ ﺩﻭ ﻭﺍﻟﺪ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻛﻮﺩﻙ، ﺁﺭﺍﻣﺶ ﻭ ﻳﺎ ﺍﺳﺘﺮﺱﻫﺎﻱ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﮔﻲ ﺑﺮ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻭ ﻫﻮﺷﻲ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﺍﺛﺮ ﮔﺬﺍﺭ ﺍﺳﺖ.

ﺯ) ﺑﻴﻤﺎﺭﻱﻫﺎ: ﻭﺟﻮﺩ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎﻱ ﻣﺎﺩﺭ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺑﺎﺭﺩﺍﺭﻱ، ﭘﺲ ﺍﺯ ﺯﺍﻳﻤﺎﻥ ﻭ ﺍﺑﺘﻼﻱ ﻛﻮﺩﻙ ﺑﻪ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻫﺎ ﻭ ﺍﻧﮕﻞﻫﺎ ﻭ ﺑﺮﺧﻲ ﺑﻴﻤﺎﺭﻱﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻫﻮﺭﻣﻮﻥﻫﺎﻱ ﻧﻮﺯﺍﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ، ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﻣﺎﻧﻊ ﺍﺯ ﺭﺷﺪ ﻭ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻛﻮﺩﻙ ﺷﻮﺩ.

ح) عوامل اقتصادی - فرهنگی : ﻋﻮﺍﻣﻞﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺑﺎ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺭﺷﺪ ﻭ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺗﻨﮕﺎﺗﻨﮕﻲ ﺩﺍﺭﺩ.

ﻁ) ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮﺍﻣﻞ: ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺗﻮﻟﺪ ﻛﻮﺩﻙ، ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺗﻮﻟﺪ ﺩﺭ ﺑﻴﻦ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ، ﻭﺯﻥ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺗﻮﻟﺪ، ﭼﻨﺪ ﻗﻠﻮﻳﻲ ﻭ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭﻱ ﺍﺯ ﻣﺮﺍﻗﺒﺖ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﺭﺷﺪ ﻭ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻛﻮﺩﻙ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﮔﺬﺍﺭ ﺑﺎﺷﺪ.