۵ روش اصلی درمان بواسیر در بارداری | از درمان خانگی تا دارو و جراحی

علل بروز بواسیر در دوران بارداری

دلایل متعددی می‌توانند در بروز بواسیر در زنان باردار نقش داشته باشند:

• افزایش فشار خون در وریدهای لگن و راست‌روده: با رشد جنین، رحم بر رگ‌های لگنی فشار می‌آورد که باعث تورم وریدها می‌شود.
• تغییرات هورمونی: هورمون پروژسترون باعث شل شدن دیواره رگ‌ها و کند شدن حرکت روده‌ها می‌شود.
• یبوست شایع در بارداری: هضم کند و کمبود فیبر می‌تواند فشار هنگام دفع را افزایش دهد و بواسیر را تشدید کند.
• جنین در حال رشد

علائم بواسیر در بارداری

علائم بواسیر می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• درد و سوزش در ناحیه مقعد
• خونریزی هنگام دفع
• تورم یا برآمدگی در اطراف مقعد
• خارش یا احساس ناراحتی دائم

بیشتر بخوانید: هموروئید یا بواسیر چیست؟ ۵ علائم شایع انواع آن + درمان فوری

تشخیص بواسیر در بارداری

تشخیص بواسیر در دوران بارداری معمولاً بر اساس علائم بالینی و معاینه فیزیکی انجام می‌شود. شایع‌ترین نشانه‌ها شامل درد یا سوزش ناحیه مقعد، خونریزی هنگام دفع، تورم یا برآمدگی اطراف مقعد و خارش مداوم هستند. پزشک معمولاً با معاینه خارجی و در صورت نیاز معاینه داخلی، شدت و نوع بواسیر (داخلی یا خارجی) را مشخص می‌کند و ممکن است برای رد مشکلات دیگر مانند شقاق یا عفونت، پرسش درباره سابقه یبوست و علائم گوارشی انجام دهد. تشخیص دقیق باعث می‌شود که روش درمانی مناسب، شامل درمان خانگی، دارویی یا در موارد نادر جراحی، انتخاب شود.

بواسیر در بارداری و زایمان طبیعی

بواسیر معمولاً خود به خود مانع زایمان طبیعی نمی‌شود، اما می‌تواند روند زایمان را کمی دشوار یا ناراحت‌کننده کند. در طول مرحله زور زدن، فشار زیاد بر ناحیه مقعد باعث تورم و درد بیشتر بواسیر می‌شود و ممکن است مادر حس ناراحتی شدیدی داشته باشد. برای کاهش این مشکل، پزشکان معمولاً توصیه می‌کنند که مادران باردار با بواسیر قبل از زایمان مشورت کنند و در صورت نیاز از داروها یا پمادهای مجاز برای کاهش تورم و درد استفاده کنند تا تجربه زایمان راحت‌تر و کم‌دردتری داشته باشند.

بیشتر بخوانید:  هموروئید بعد از زایمان طبیعی | علت‌ها، علائم، درمان و معرفی ۵ پماد موثر

آیا بارداری بواسیر را بدتر می‌کند؟

بله، بارداری می‌تواند بواسیر را تشدید کند. در این دوران، افزایش حجم رحم و فشار بر رگ‌های لگنی و راست‌روده باعث گشاد شدن و تورم وریدها می‌شود، همچنین تغییرات هورمونی مانند افزایش پروژسترون باعث شل شدن دیواره رگ‌ها و کند شدن حرکت روده‌ها می‌شود که یبوست را تشدید می‌کند. این عوامل در کنار زور زدن هنگام دفع، باعث می‌شوند علائم بواسیر مانند درد، خونریزی و تورم در طول بارداری بیشتر و شدیدتر شوند.

 پیشگیری از بواسیر در دوران بارداری

برای کاهش احتمال بروز بواسیر در بارداری، رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:

• مصرف فیبر کافی از طریق میوه، سبزیجات و غلات کامل
• نوشیدن آب کافی در طول روز
• فعالیت بدنی منظم مانند پیاده‌روی
• پرهیز از ایستادن یا نشستن طولانی
• عدم فشار آوردن بیش از حد هنگام دفع

 درمان بواسیر در بارداری

درمان بواسیر را می‌توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد: درمان خانگی، درمان دارویی و درمان جراحی. هر یک از این روش‌ها بسته به شدت علائم و وضعیت فرد کاربرد دارد.

 درمان خانگی بواسیر در بارداری

در بیشتر موارد، به ویژه در دوران بارداری، درمان خانگی اولین و مؤثرترین گزینه است. این روش‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:

حمام سیتز

حمام سیتز و رعایت بهداشت ناحیه مقعد از موثرترین روش‌های درمان بواسیر در دوران بارداری هستند و می‌توانند به کاهش درد، تورم و خارش کمک کنند.

روش انجام:

نشستن در یک لگن کوچک پر از آب گرم به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه، ۲ تا ۳ بار در روز.

 مزایا:

• افزایش جریان خون در ناحیه مقعد و کاهش تورم
• تسکین درد و خارش
• نرم شدن بافت‌های اطراف بواسیر و کاهش فشار هنگام دفع

 نکات مهم:

• دمای آب باید ولرم و مناسب باشد، نه داغ
• پس از حمام، ناحیه مقعد را به آرامی خشک کنید و از مالش شدید پرهیز کنید

رعایت بهداشت

• شستشوی ناحیه مقعد بعد از هر دفع با آب ولرم یا دستمال مرطوب بدون الکل
• عدم استفاده از صابون‌های معطر یا مواد تحریک‌کننده که می‌توانند التهاب را افزایش دهند
• تعویض منظم لباس زیر و استفاده از لباس‌های نخی و آزاد برای جلوگیری از تعریق و افزایش تورم
• خشک نگه داشتن ناحیه برای کاهش احتمال عفونت و تحریک

رعایت این موارد در کنار تغییرات رژیم غذایی و ورزش‌های سبک، به کاهش علائم بواسیر در دوران بارداری کمک زیادی می‌کند و اغلب کافی است تا نیاز به درمان‌های دارویی یا جراحی را به حداقل برساند.

رژیم غذایی مناسب برای درمان بواسیر در بارداری

برای کنترل و پیشگیری از تشدید بواسیر در دوران بارداری، رژیم غذایی مناسب نقش بسیار مهمی دارد. هدف اصلی، جلوگیری از یبوست و کاهش فشار هنگام دفع است. توصیه‌های اصلی عبارتند از:

 1. افزایش مصرف فیبر

• فیبر باعث نرم شدن مدفوع و تسهیل دفع می‌شود:
• میوه‌های تازه مانند سیب، گلابی، کیوی و توت
• سبزیجات سبز برگ مانند کلم، اسفناج و بروکلی
• حبوبات مانند عدس، نخود و لوبیا
• غلات کامل مثل جو، گندم سبوس‌دار و برنج قهوه‌ای

 2. نوشیدن مایعات کافی

• حداقل ۶ تا ۸ لیوان آب در روز
• مصرف آب میوه‌های طبیعی و سوپ‌های رقیق

 3. مصرف چربی‌های سالم

• روغن زیتون، روغن کانولا و آووکادو به بهبود عملکرد روده کمک می‌کنند

 4. پرهیز از غذاهای یبوست‌زا

• غذاهای فرآوری‌شده و فست‌فودها
• نان سفید و برنج تصفیه‌شده
• مصرف زیاد شیرینی و شکلات

 5. وعده‌های کوچک و مکرر

• خوردن ۵ تا ۶ وعده کوچک در روز به جای ۲ یا ۳ وعده بزرگ، فشار روی روده را کاهش می‌دهد

 6. فعالیت سبک همراه با رژیم غذایی

• پیاده‌روی کوتاه پس از وعده‌های غذایی به تحریک حرکات روده کمک می‌کند

با رعایت این رژیم غذایی، یبوست کاهش می‌یابد و در نتیجه فشار روی رگ‌های مقعد کمتر می‌شود، که شدت و درد بواسیر در دوران بارداری را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.

ورزش‌های مناسب برای درمان بواسیر در بارداری

برای کاهش علائم بواسیر در دوران بارداری، حرکات ورزشی سبک و مناسب می‌توانند بسیار مؤثر باشند. ورزش باعث بهبود جریان خون در ناحیه لگن، کاهش یبوست و کاهش فشار روی وریدهای مقعد می‌شود. برخی از بهترین ورزش‌ها عبارتند از:

 1. پیاده‌روی

• ساده‌ترین و کم‌خطرترین ورزش برای زنان باردار
• حداقل ۱۵ تا ۳۰ دقیقه پیاده‌روی روزانه توصیه می‌شود
• به بهبود حرکات روده و کاهش تورم کمک می‌کند

 2. تمرینات کگل (Kegel)

• تقویت عضلات کف لگن و اطراف مقعد
• با منقبض و رها کردن عضلات لگن به مدت ۵ تا ۱۰ ثانیه و تکرار ۱۰ تا ۱۵ بار، جریان خون بهتر شده و فشار روی وریدها کاهش می‌یابد

 3. حرکات کششی سبک

• کشش آرام عضلات پشت، لگن و ران‌ها باعث بهبود جریان خون و کاهش تورم می‌شود
• نمونه‌ها شامل کشش باسن در حالت نشسته یا ایستاده و خم شدن ملایم به جلو هستند

 4. شنا و آب‌درمانی

• ورزش در آب فشار روی مفاصل و لگن را کاهش می‌دهد
• شنا یا حرکات آرام در آب باعث بهبود گردش خون و کاهش درد بواسیر می‌شود

 5. یوگای بارداری

• حرکات یوگا مخصوص بارداری به بهبود انعطاف‌پذیری و جریان خون لگن کمک می‌کند
• تمرکز بر تنفس عمیق و حرکات ملایم، یبوست و فشار مقعدی را کاهش می‌دهد

نکات مهم:

از ورزش‌های سنگین و پرش‌دار پرهیز کنید، زیرا فشار زیاد به لگن و مقعد وارد می‌کند.

قبل از شروع هر برنامه ورزشی، با پزشک یا ماما مشورت کنید تا حرکات متناسب با وضعیت بارداری شما انتخاب شود.

 درمان دارویی بواسیر در بارداری

در مواردی که درمان خانگی کافی نباشد، استفاده از داروهای موضعی یا خوراکی ممکن است لازم شود. پمادها و شیاف‌های مخصوص بواسیر می‌توانند التهاب، درد و خارش را کاهش دهند

در دوران بارداری، برخی داروها قابل استفاده هستند اما حتماً باید تحت نظر پزشک باشد، زیرا برخی ترکیبات ممکن است برای جنین مناسب نباشد. معمولاً داروهای موضعی با اثر محدود و بی‌خطرتر توصیه می‌شوند و مصرف داروهای خوراکی باید با احتیاط و بعد از بررسی پزشک انجام گیرد.

جراحی بواسیر در بارداری

در موارد شدید و مقاوم به درمان‌های خانگی و دارویی، جراحی بواسیر ممکن است ضروری شود. روش‌های جراحی شامل بریدن بافت بواسیر یا تکنیک‌های کمتر تهاجمی مانند باندینگ می‌شود.

در دوران بارداری، جراحی به ندرت انجام می‌شود و معمولاً ترجیح داده می‌شود که پس از زایمان اقدام شود مگر در شرایط اضطراری.

در مجموع، برای زنان باردار، درمان خانگی و داروهای موضعی تحت نظر پزشک معمولاً کافی است و جراحی تنها در شرایط خاص توصیه می‌شود.

بواسیر پس از زایمان

پس از زایمان، بسیاری از زنان مشاهده می‌کنند که بواسیر بهبود یافته یا به طور کامل برطرف شده است. با این حال، برخی همچنان ممکن است با علائم خفیف یا شدید مواجه باشند. رعایت رژیم غذایی مناسب، مصرف مایعات و ورزش سبک می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند.

بیشتر بخوانید: یبوست پس از زایمان | ۵ علت و روش‌های درمان موثر آن چیست؟

درمان بواسیر قبل از بارداری

درمان بواسیر قبل از بارداری می‌تواند به کاهش مشکلات در دوران بارداری کمک کند و از تشدید علائم جلوگیری کند. در این مرحله، معمولاً تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی سرشار از فیبر، مصرف مایعات کافی، ورزش منظم و کنترل یبوست توصیه می‌شود. در صورت نیاز، پزشک ممکن است داروهای موضعی یا خوراکی برای کاهش التهاب و درد تجویز کند و در موارد شدید، روش‌های جراحی کم‌تهاجمی مانند باندینگ یا حذف بافت بواسیر انجام شود تا وضعیت مقعد قبل از بارداری بهبود یابد. درمان پیشگیرانه و کنترل شده قبل از بارداری می‌تواند از تشدید بواسیر هنگام افزایش فشار رحم و تغییرات هورمونی جلوگیری کند.

سخن پایانی

بواسیر یکی از مشکلات شایع دوران بارداری است که می‌تواند باعث درد، خونریزی و ناراحتی شود، اما با رژیم غذایی مناسب، ورزش سبک، رعایت بهداشت و روش‌های خانگی مانند حمام سیتز به طور قابل توجهی کنترل و کاهش می‌یابد. در موارد شدید، داروهای موضعی تحت نظر پزشک قابل استفاده هستند و جراحی معمولاً پس از زایمان انجام می‌شود. مهم‌ترین نکته این است که زنان باردار با مشاهده هرگونه علائم غیرمعمول یا شدید، به موقع با پزشک مشورت کنند تا بهترین و ایمن‌ترین روش درمان انتخاب شود و دوران بارداری با آرامش و سلامت بیشتری سپری گردد.