قلیان کشیدن در دوران بارداری، خطر دارد؟

ورود تنباکو به رحم، از طریق مصرف سیگار و قلیان توسط مادر، به بیماری و مرگ‎ جنین‎ منجر می‎شود. این مواد دخانی، با گیرنده‎های درون‎زاد در ریه و مغز، ترکیب می‎شود و در طی رشد و نمو جنینی، تغییرات ساختاری در آن‎ها ایجاد می‎کند. قلیان یکی از مواد دخانی خطرناک است که مصرف آن در میان تعدادی از افراد جامعه، از جمله زنان، رایج شده است. هر وعده قلیان برابر مصرف یک پاکت سیگار بوده و قلیان، در هر بار مصرف، دود بسیار بیشتری در مقایسه با کشیدن یک نخ سیگار، ایجاد می‎کند. دود استنشاق شده ناشی از قلیان، علاوه بر اینکه حاوی همه مواد سرطان‎زای دود سیگار را دارا است، مونوکسید کربن بیشتری نیز دارد اما در فرهنگ جامعه‎ ما به این حقیقت علمی توجهی نمی‎شود. استنشاق این ماده‎ دخانی توسط مادران باردار، خطرات آن را دوچندان می‎کند. یکی از پیامدهای منفی‎ مصرف قلیان در دوران بارداری، تأثیر آن بر سلامت نوزادان است که متأسفانه به این مسئله، توجه کمتری می‎شود.

شاید یکی از علت‎های آن، شایع بودن مصرف سیگار و شایع نبودن مصرف قلیان در جوامع غربی باشد. مادران ایرانی ممکن است این تصور نادرست را داشته باشند که مصرف قلیان در دوران بارداری، هیچ تأثیری بر روی جنین نخواهد داشت و در حال استفاده از یک ماده‎ دخانی بی‎ضرر هستند! اما بررسی‎های انجام شده در ایران، نادرست بودن این تصور را اثبات می‎کند. مصرف قلیان در میان زنان باردار، می‎تواند باعث کاهش وزن نوزاد شود و یا این‎که نوزاد را در گروه نوزادان کم‎وزن قرار دهد. گاهی احتمال کم‎وزن شدن نوزاد (۲۵۰۰ گرم یا کمتر)، در میان مادرانی که مصرف قلیان داشته‎اند، تقریباً سه برابر بوده است. اگر مادر، مصرف قلیان را در اوایل دوران بارداری شروع کند، هر قدر که مصرف آن افزایش یابد، کاهش وزن بیشتری برای نوزاد ایجاد می‎شود. به‎علاوه، ورود تنباکو به رحم، از طریق مصرف سیگار و قلیان توسط مادر، به بیماری و مرگ‎ جنین‎ منجر می‎شود. این مواد دخانی، با گیرنده‎های درون‎زاد در ریه و مغز، ترکیب می‎شود و در طی رشد و نمو جنینی، تغییرات ساختاری در آن‎ها ایجاد می‎کند، همچنین رشد مغز جنین در مادران مصرف‎کننده، کمتر از سایر مادران است.

همچنین مصرف قلیان موجب تأخیر رشد داخل رحمی (IUGR) می‎شود. نوزادان مبتلا به این بیماری، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‎ها، عفونت، نقص دستگاه تنفسی و مرگ دوران نوزادی قرار دارند. همچنین این نوزادان، از نظر یادگیری و آموزش، نسبت به نوزادان طبیعی، مشکلات بیشتری دارند. به‎علاوه، مصرف قلیان یا مواجهه با دود آن، مانند سایر دخانیات، موجب افزایش برخی ناسازگاری‎های کوروموزومی، زایمان زودرس، افزایش مرگ‎ومیر و ناهنجاری‎های مادرزادی می‎شود. همچنین از مادرانی که قلیان مصرف می‎کنند و یا در معرض دود قلیان قرار دارند، نوزادانی با علائم آسم آلرژیک متولد می‎شوند. با توجه به این‎که دستگاه ایمنی و ریه‎ها، در کودکان، در حال رشد هستند، تماس با این مواد در دوران جنینی و بعد از آن، می‎تواند آثار زیان‎باری در پی داشته باشد. از آنجا که لوله قلیان نیز حاوی تعداد زیادی از میکرو ارگانیسم‎های عفونی است و زنان باردار، سیستم ایمنی ضعیفی دارند، احتمال ابتلا به بیماری، بیشتر خواهد بود. قلیان هم مانند سیگار، می‎تواند احتمال وضع حمل پیش از موعد و حتی مرده‎زایی و سایر مشکلات را افزایش دهد. لازم است زنانی که قصد بارداری دارند، با توجه به مضرات مصرف قلیان بر روی جنین، نسبت به ترک آن، اقدام نمایند.