در بارداری چه باید کرد؟

بارداری دوران منحصر به فردی است. اتفاقات این مرحله از زندگی، ممکن است به طور دائمی بر سلامت مادر و نوزاد تأثیر بگذارد. اگر باردار هستید یا قصد دارید حامله شوید، باید درباره کلیه مراحل و بهترین راه‌کارهای ممکن برای سپری کردن این دوران مطالعه کنید.
مراجعه به پزشک و مشورت با متخصصان هم می‌تواند به شما کمک کند تا نکات کلیدی لازم را به طور کامل رعایت کنید.

رابطه جنسی در بارداری
رابطه جنسی در بارداری امری طبیعی و اجتناب‌ناپذیر است. در طول دوره حاملگی، بدن شما به طرز شگفت‌انگیزی تغییر می‌کند. این تغییرات، علاوه بر ظاهر، عملکرد داخلی بدن و ترشحات هورمونی را نیز تحت تأثیر خود قرار می‌دهند. تمایلات جنسی بسیاری از خانم‌های باردار به شکل قابل توجهی متحول شده و تحت تأثیر حاملگی، افزایش یا کاهش می‌یابد.
در عین حال، تحولات به وجود آمده در ساختار بدن و روحیات خانم‌ها بر روی همسر و شریک عاطفی آن‌ها نیز تأثیر می‌گذارد. حاملگی در مجموع به سه مرحله سه ماهه تقسیم بندی می‌شود. هر یک از این مراحل، دارای ویژگی‌های منحصر به فردی هستند.

تمایلات جنسی در بارداری
تمایلات جنسی در بارداری دستخوش تغییر و تحولات قابل توجهی می‌شود. آگاهی از تغییرات احساسی و فیزیکی دوران حاملگی به شما کمک خواهد کرد این مرحله از زندگی را با آسایش بیش‌تری سپری کنید. افزایش ترشحات هورمونی ممکن است در برخی خانم‌ها با کاهش تمایل به برقراری رابطه جنسی توأم باشد. احتمال آسیب رساندن به جنین، ممکن است همسر شما را نیز نگران کند. احتمال دارد، این امر کاهش میل جنسی طرف مقابل را نیز به دنبال داشته باشد.
این در حالی است که به واسطه همین تغییر و تحولات و افزایش جریان خون، تمایلات جنسی برخی خانم‌ها به شدت افزایش می‌یابد. مطالعات نشان می‌دهند، در این دوران، بسیاری از بانوان ارگاسم بهتری را تجربه می‌کنند.

سه ماهه نخست بارداری
سه ماهه نخست بارداری با احساساتی نظیر خستگی مفرط، تهوع، استفراغ و درددناک شدن پستان‌ها همراه است. مجموع این عوامل در کاهش میل جنسی تأثیرگذار خواهد بود.

سه ماهه دوم بارداری
سه ماهه دوم بارداری، زمانی است که احساس تهوع، خستگی و استفراغ به تدریج کاهش می‌یابد. در این مرحله، فرد به مرور انرژی از دست رفته خود را بازمی‌یابد. به علاوه، احتمال سقط جنین نیز تا حدود زیادی کاهش پیدا می‌کند. به این ترتیب، در این دوره، خانم‌های باردار از لحاظ روحی و جسمی در وضعیت به مراتب بهتری قرار دارند. این امر، در افزایش میل جنسی آن‌ها به شدت موثر خواهد بود.

سه ماهه نهایی بارداری
سه ماهه نهایی بارداری با مشکلاتی نظیر افزایش وزن، کمر درد، درد لگن و تورم همراه است. طبیعی است که مجموع این عوامل به انضمام بزرگ شدن شکم و احساس نگرانی برای جنین موجب کاهش میل جنسی می‌شود. در این دوران، خانم‌های باردار بیش از هر چیز به حمایت عاطفی طرف مقابل خود نیاز دارند.

تغذیه در بارداری
تغذیه در بارداری، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از این طریق، شما علاوه بر تأمین نیازهای خود به شکل‌گیری بدن نوزاد و برآورده کردن نیازهای او هم کمک می‌کنید. بنابراین، باید رژیم غذایی سالم و سرشار از ویتامین و املاح معدنی را دنبال کنید
به علاوه، یک خانم باردار باید روزانه چیزی در حدود ۳۵۰ تا ۴۵۰ کالری بیش‌تر از یک فرد عادی دریافت کند. در این دوران، لازم است تا جای ممکن، از خوردن تنقلات، چیپس و نوشابه‌های حاوی مواد قندی اجتناب کنید. در عوض، مصرف میوه‌جات، سبزیجات، حبوبات، غلات و پروتئین‌ها را افزایش دهید.
پروتئین
مواد پروتئینی به شکل قابل توجهی به رشد اندام‌ها و بافت‌های بدن نوزاد کمک می‌کنند. پروتئین از ضروری‌ترین مواد لازم برای شکل‌گیری مغز جنین به شمار می‌رود. به علاوه، این ماده در رشد پستان‌ها و رحم مادر نیز به شدت تأثیرگذار است. یک زن باردار، روزانه به ۷۰ تا ۱۰۰ گرم پروتئین نیاز دارد. بهترین منابع تأمین این ماده عبارتند از:
گوشت قرمز بدون چربی
گوشت مرغ
ماهی
آجیل
کره بادام زمینی
پنیر
حبوبات
کلسیم
کلسیم از اصلی‌ترین موادی است که به رشد استخوان‌های جنین کمک کرده و میزان مصرف مایعات بدن را تنظیم می‌کند. یک زن باردار، روزانه به ۱۰۰۰ میلی‌گرم کلسیم نیاز دارد. بهترین منابع تأمین این ماده عبارتند از:
شیر
ماست
پنیر
غذاهای دریایی
سبزیجات دارای برگ‌های سبز تیره
اسید فولیک
مصرف اسید فولیک، به شکل قابل توجهی در جلوگیری از خطر ابتلا به نقص لوله عصبی تأثیرگذار است. این عارضه، نوعی نقص مادرزاد است که می‌تواند بر روی مغز و نخاع کودک اثر بگذارد. یک زن باردار، روزانه به ۶۰۰ تا ۸۰۰ میکروگرم اسید فولیک نیاز دارد. بهترین منابع تأمین این ماده عبارتند از:
جگر
آجیل
حبوبات خشک
تخم مرغ
کره بادام زمینی
سبزیجات دارای برگ سبز تیره
آهن
آهن به همراه سدیم، پتاسیم و آب می‌تواند به افزایش جریان خون کمک کند. این امر در بهبود اکسیژن‌رسانی به جنین موثر خواهد بود. یک زن باردار، روزانه به ۲۷ میلی‌گرم آهن نیاز دارد. مصرف هم‌زمان ویتامین C موجب افزایش جذب آهن خواهد شد. بهترین منابع تأمین این ماده عبارتند از:
دارای برگ‌های سبز تیره
مرکبات
نان یا غلات غنی شده
گوشت گاو یا مرغ بدون چربی
تخم مرغ
از دیگر مواد لازم در دوران بارداری، می‌توان ویتامین‌های گروه B، کولین و نمک را نام برد. علاوه بر این‌ها، توصیه می‌شود، روزانه حداقل ۸ لیوان آب بنوشید. طبیعی است که کسب مقادیر کافی از ویتامین‌ها و املاح یاد شده از طریق خوردن مواد غذایی کار دشواری است.
افسردگی در بارداری
افسردگی در بارداری، امر بسیار شایعی است. مطالعات نشان می‌دهند، یک نفر از هر ده زن باردار به این عارضه دچار می‌شود. این موضوع، روابط خانوادگی و سلامت مادر و جنین را به شدت تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. با این حال، لازم است بدانید، افسردگی ناشی از حاملگی موضوعی قابل کنترل و درمان‌پذیر است. مشاوره به موقع با پزشکان مجرب و انجام رسیدگی‌های لازم می‌تواند خطرات ناشی از بروز این عارضه را به حداقل برساند.

دلایل افسردگی در بارداری
تغییر و تحولات هورمونی ناشی از بارداری، مهم‌ترین عامل بروز افسردگی در این مقطع از زندگی است. این تغییرات هورمونی، به شکل قابل توجهی بر عملکرد مغز تأثیر گذاشته و فرد را دچار استرس می‌کنند. شرایط پیچیده حاملگی، نگرانی از سلامت جنین، تغییرات فیزیکی مادر و سایر دشواری‌های معمول زندگی می‌توانند این عارضه را تشدید کنند.

نشانه ‌های افسردگی در بارداری
از اصلی‌ترین نشانه‌های افسردگی در بارداری می‌توان موارد زیر را نام برد:
تداوم احساس غم و اندوه
عدم تمرکز
اختلال در خواب
بی‌علاقگی به انجام فعالیت‌های روزمره
کاهش لذت از امور شادی‌بخش
وسواس فکری
اضطراب
اختلال در تغذیه
اختلال در برقراری ارتباط ارزشمند با سایرین

محرک ‌های افسردگی در بارداری
موارد زیر از اصلی‌ترین محرک‌های افسردگی در بارداری به شمار می‌روند:
سابقه ژنتیکی
درمان ناباروری
سابقه سقط جنین
رویارویی با عوامل استرس‌زای محیطی
سابقه تجربیات ناخوشایندی نظیر جدایی، مرگ یا خشونت

عوارض افسردگی در بارداری
از شایع‌ترین عوارض افسردگی در بارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
زایمان زودرس
اختلال در رشد فیزیکی و عصبی جنین
اختلالات روحی جنین
احتمال خودکشی

روش ‌های مقابله عارضه افسردگی در بارداری
انجام برخی تمرینات ورزشی
استراحت و خواب کافی
ماساژ
انجام فعالیت‌های سازنده مناسب با وضعیت روحی و جسمی
انجام فعالیت‌های هنری مورد علاقه و مناسب با وضعیت روحی و جسمی

ورزش در بارداری
ورزش در بارداری به شکل قابل توجهی در کاهش افسردگی تأثیرگذار است. انجام این کار به بالا رفتن سطح سروتونین و پائین آمدن سطح کورتیزول کمک می‌کند. هورمون سروتونین، نوعی انتقال دهنده عصبی است که بر ادراک عمومی و روحیه فرد تأثیر مثبتی می‌گذراد.
از طرف دیگر، کورتیزول از شناخته شده‌ترین گلوکوکورتیکوئیدهای موجود در بدن انسان است. این ماده با نام هورمون استرس نیز شناخته می‌شود و برای بدن، اثراتی منفی را به دنبال دارد. شایان ذکر است که ورزش‌های دوران حاملگی، حتما باید تحت نظر پزشک و مشورت با او انجام پذیرد.

فواید ورزش در بارداری
از اصلی‌ترین فواید ورزش در بارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بهبود وضعیت روحی
بهبود مشکلاتی نظیر کمر درد و درد لگن
کمک به کنترل وزن
کاهش احتمال ابتلا به دیابت بارداری
کاهش احتمال ابتلا به فشار خون بارداری
از بهترین ورزش‌های مناسب بارداری می‌توان موارد زیر را نام برد:
شنا
یوگای حاملگی
دوچرخه ثابت
پیاده‌روی
کگل

استراحت و خواب در دوران بارداری
اهمیت استراحت و خواب در دوران بارداری کتمان ناپذیر است. کم‌خوابی به شکل قابل توجهی بر قابلیت‌های ذهنی و فیزیکی بدن تأثیرگذار است. مطالعات نشان داده‌اند، استراحت کافی می‌تواند در کاهش استرس، تنظیم هورمون‌ها، کنترل وزن، تنظیم فشار خون و بهبود خلق و خو موثر باشد.
توصیه می‌شود، خانم‌های باردار در طول شب، حداقل به مدت ۸ ساعت و در میانه روز، بین یک تا دو ساعت استراحت کنند. به علاوه، نظم در ساعات خواب و بیداری نیز از عوامل مهم دیگری است که بر کیفیت استراحت و خواب اثر می‌گذارد.
وضعیت مناسب خواب در دوران بارداری عبارت است از
خوابیدن به پهلو، به ویژه پهلوی چپ
خم کردن زانوها
قرار دادن یک بالشت در میان پاها
قرار دادن یک بالشت کوچک در زیر شکم
قرار دادن یک بالشت اضافی در زیر سر برای بالا نگه‌داشتن سر و شانه‌ها
اجتناب از خوابیدن به پشت یا روی شکم

ماساژ در دوران بارداری
ماساژ در دوران بارداری می‌تواند بسیار مفید باشد. انجام این کار به بهبود کیفیت خواب، کاهش درد لگن و کمر درد، گرفتگی‌های عضلانی و برطرف کردن استرس کمک می‌کند. برای جلوگیری از هرگونه خطر احتمالی، لازم است در هنگام ماساژ، برخی نکات را در نظر داشته باشید.
در صورت برخورداری از شرایطی نظیر استفراغ و تهوع، ماساژ نگیرید.
در صورت وجود احتمال سقط جنین یا وضع حمل زودهنگام، ماساژ نگیرید.
در سه ماهه نخست بارداری، ماساژ نگیرید.
بهترین زمان برای ماساژ در دوران بارداری، سه ماهه دوم حاملگی است.
در صورت تأئید پزشک متخصص، ماساژ بارداری در سه ماهه پایانی مانعی ندارد.
از رعایت بهداشت توسط فرد ماساژ دهنده اطمینان یابید.
روی شکم دراز نکشید.
به هیچ عنوان، شکم را ماساژ ندهید.
از صندلی‌های مخصوص ماساژ استفاده نکنید.
از روغن‌های معطر استفاده نکنید.
در صورت احساس درد یا هرگونه ناراحتی، بلافاصله، ماساژ را متوقف کنید.
پس از ماساژ، اندکی استراحت کنید و فورا از جای خود بلند نشوید.
برای اطمینان کامل با پزشک مشورت کنید.

انجام فعالیت ‌های سازنده مناسب با وضعیت روحی و جسمی
انجام فعالیت‌های سازنده می‌تواند به شکل قابل توجهی در کاهش استرس و جلوگیری از افسردگی بارداری موثر باشد. از این میان می‌توان به معاشرت با دوستان و اعضاء خانواده، ادامه فعالیت‌های حرفه‌ای و شغلی و رسیدگی به امور شخصی اشاره کرد. بدیهی است که مدت زمان این نوع فعالیت‌ها باید با توان فیزیکی و شرایط عمومی خانم‌های باردار مطابقت داشته باشد.

انجام فعالیت ‌های هنری مورد علاقه و مناسب با وضعیت روحی و جسمی
انجام فعالیت‌های هنری مورد علاقه نیز از جمله مواردی است که به کاهش استرس و افسردگی و ارتقاء وضعیت روحی خانم‌های باردار کمک می‌کند. این افراد، بسته به تمایل و شرایط روحی و جسمی خود می‌توانند به نواختن آلات موسیقی، نقاشی، طراحی و بسیاری موارد دیگر بپردازند.
رنگ کردن مو در بارداری
درباره مجاز بودن رنگ کردن مو در بارداری اختلاف نظرهایی وجود دارد. مطالعات نشان داده‌اند، مواد شیمیایی موجود در رنگ مو به اندازه‌ای سمی و خطرآفرین نیستند که بتوانند آسیبی را متوجه جنین کنند. در واقع، در طول فرآیند رنگ کردن مو، تنها مقدار اندکی از این مواد جذب پوست شده و نمی‌توانند به کودک صدمه‌ای بزنند.
با این حال، لازم است توجه داشته باشید، تنفس بخار حاصل از رنگ مو ممکن است برای مادر زیان‌آور باشد. برای جلوگیری از هرگونه عارضه احتمالی، بهتر است نکات زیر را رعایت کنید:
در سه ماهه نخست بارداری از رنگ کردن مو خودداری کنید.
موهای خود را در مکانی رنگ کنید که از تهویه مطبوع یا جریان هوای مناسبی برخوردار باشد.
رنگ را بیش از مدت توصیه شده بر روی موها باقی نگذارید.