موارد مورد بررسی در عکس رنگی رحم

سوال : چه مواردی در تصویر برداری رنگی رحم قابل بررسی است؟

پاسخ : عکس رنگی رحم یا هیستروسالپنگوگرافی نوعی روش تصویر برداری یا رادیوگرافی برای مشاهده رحم و لوله ها است که به وسیله نوعی اشعه ایکس به نام فلوروسکوپی و یک ماده حاجب حاوی ید انجام می شود. فلوروسکوپی تکنیکی است که به کمک آن می توان اعضای داخلی بدن را در حال حرکت مشاهده کرد. در حین انجام رادیوگرافی، رحم و لوله ها با نوعی ماده حاجب محلول در آب پر می شوند که مشاهده و معاینه دقیق رحم و لوله های رحم را ممکن می کند؛ به این ترتیب رادیولوژیست می تواند با فلوروسکوپی، رحم و لوله ها را ببیند و آناتومی و عملکرد آن ها را ارزیابی کند.

پزشک چه زمانی عکس رنگی رحم درخواست می‌‌دهد؟

برای بررسی علل ناباروری در زنان، ابتدا لازم است سلامت دستگاه تولیدمثل زنان مورد ارزیابی قرار گیرد و یکی از روش‌های تشخیصی که معمولاً برای بررسی رحم و لوله‌‌های رحمی همراه با سایر آزمایش‌ها در معاینات و ملاقات پزشکی اولیه برای شروع درمان ناباروری از سوی پزشک درخواست می‌شود، عکس رنگی رحم یا هیستروسالپنگوگرافی است.

با بررسی نتیجه و گزارش عکس‌برداری از رحم، پزشک شما می‌تواند درون رحم و لوله‌های فالوپ و اطراف آن را بررسی کند و از وضعیت داخلی رحم و لوله‌های رحمی مطلع شود. همچنین لازم است بدانید هرچند این عکس‌برداری یک تصویر کلی از رحم نشان می‌دهد که اسمش عکس رنگی از رحم است، ولی در واقع مثل دیگر عکس‌های رادیولوژی سیاه و سفید خواهد بود.

مراحل انجام هیستروسالپنگوگرافی (عکس رنگی از رحم)

عکس رنگی رحم توسط رادیولوژیست انجام می شود و به طور متوسط حدود ۳۰-۱۰ دقیقه به طول می‌انجامد. این روش معمولاً به صورت سرپایی و مانند معاینه زنان انجام می‌شود. بیمار در حالی که به پشت بر روی تخت معاینه دراز کشیده است، زانوهای خود را خم کرده و یا پاهای خود را بر روی رکاب قرار می‌دهد. سپس یک اسپکولوم (وسیله‌ای برای معاینه داخلی زنان) به داخل واژن بیمار وارد می‌شود. دهانه رحم بیمار تمیز شده و یک کاتتر به داخل دهانه رحم وارد می‌شود و سپس لوله ای بسیار ظریف از درون دهانه رحم به داخل رحم وارد نموده تا از این طریق ماده حاجب را به درون رحم و لوله های رحمی تزریق نماید.

به‌ طور طبیعی ماده حاجب باید رحم و لوله های رحمی را پر نماید یعنی هنگامی که در رحم و لوله ها هیچ‌گونه انسداد و مشکلی وجود نداشته باشد ماده حاجب بعد از تزریق، فضای داخل رحم و لوله ها را به طور یکنواخت پر خواهد کرد. ولی در هنگام وجود مشکل و انسداد لوله ای ماده حاجب نمی تواند تمام فضای داخل رحم و لوله ها را پر نماید.بعد از تزریق، از رحم عکس‌برداری می شود. پزشک با بررسی عکس ها می‌ تواند وضعیت رحم و لوله های رحمی را ارزیابی نماید.

به‌ دلیل انقباض عضلات رحم و احساس دردی که به‌ خصوص در زمان تزریق ماده حاجب دارند، در مواردی که لوله های رحمی مسدود است، درد بیشتری احساس می شود. مصرف داروهای مسکن مانند ایبوبروفن می تواند در تسکین درد و ناراحتی موثر باشد. لذا ممکن است ۶۰-۳۰ دقیقه قبل از انجام عکس رنگی، یک داروی مسکن برای بیمار تجویز شود. به‌ طور کلی بسیاری از زنان در حین هیستروسالپنگوگرافی مشکلی نخواهند داشت اما ممکن است مدتی پس از آن احساس درد و ناراحتی نمایند، بنابراین بهتر است در روز گرفتن عکس رنگی از رحم، یک نفر آنها را همراهی نماید.

در برخی موارد تصاویر اشعه ایکس روز بعد گرفته می‌شود تا اطمینان حاصل شود که هیچ زخمی در اطراف تخمدان وجود ندارد. هنگامی که مراحل تصویربرداری به پایان رسید، کاتتر از بدن خارج شده و بیمار می‌تواند بنشیند.

آمادگی برای گرفتن عکس رنگی رحم

در مواردی که التهاب یا عفونت فعالی وجود دارد، نباید هیستروسالپنگوگرافی انجام شود؛ چرا که احتمال تشدید عفونت پس از گرفتن عکس رنگی رحم دارد. پس در صورتی که عفونت مزمن لگن دارید و یا دچار بیماری های منتقله از راه جنسی هستید که هنوز درمان نشده اند، این موضوع را حتما با پزشک خود در میان بگذارید.

شب قبل از انجام گرافی، باید مسهل بخورید تا کاملا روده ها خالی شوند و در نتیجه رحم و ساختارهای مجاور آن به خوبی در عکس قابل رویت باشند.
قبل از انجام گرافی، احتمالا دارویی آرام بخش به شما می دهند تا اضطراب و نگرانی شما را کم کند. بعضی از پزشکان ترجیح می هند قبل یا بعد از انجام کار به بیمار آنتی بیوتیک بدهند تا از هر گونه عفونتی پیش گیری شود.

حتما تمام داروهایی که مصرف می کنید را به پزشکتان بگویید. هم چنین اگر به ماده خاصی به خصوص مواد حاجب ید دار آلرژی دارید، به پزشک اطلاع دهید.
قبل از انجام گرافی باید تمام وسایل فلزی خود را اعم از عینک و زیورآلات کنار بگذارید تا با اشعه ایکس تداخلی ایجاد نکند.

و نکته آخر که بسیار مهم است این مورد است که اگر احتمال میدهید حامله باشید، حتما مراقب باشید و پزشک را مطلع کنید. چرا که این تصویر برداری جنین را در معرض اشعه قرار می دهد که می تواند خطرات زیادی برای جنین در بر داشته باشد.

فواید عکس رنگی رحم

• هیستروسالپنگوگرافی نسبتا آسان بوده و عوارض زیادی ندارد.
• هیستروسالپنگوگرافی در زمان کوتاهی انجام می شود و اطلاعاتی ارزشمندی راجع به اختلالات متنوعی که منجر به نازایی یا سقط جنین می شوند، در اختیار ما قرار می دهد.
• گاهی اوقات هیستروسالپنگوگرافی منجر به باز شدن انسداد لوله های فالوپ می شود و پس از آن فرد میتواند حامله شود.
• پس از انجام کار هیچ اشعه ای داخل بدن فرد نمی ماند.
• اشعه ایکس در حد انجام این گرافی آن قدر زیاد نیست که عوارض چندانی داشته باشد.